Steve Jobs: Η αληθινή ιστορία του Mr. Apple

Η κινηματογραφική εκδοχή της ζωής του Steve Jobs απασχολεί και πάλι το Χόλιγουντ. Ο σκηνοθέτης Danny Boyle ανέθεσε τον ρόλο στον Michael Fassbender και το σενάριο στον Aaron Sorkin, στην ταινία “Steve Jobs” που βγήκε στις ελληνικές αίθουσες 21 Ιανουαρίου και μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε την γεμάτη σκαμπανεβάσματα ζωή και την απίστευτα ισχυρή προσωπικότητα ενός δημιουργικού επιχειρηματία με πάθος για την τελειότητα.

H τρομερή ορμή και το αλάνθαστο ένστικτο του Steve Jobs έφεραν την επανάσταση σε έξι διαφορετικές βιομηχανίες: τους προσωπικούς υπολογιστές, τα κινούμενα σχέδια, τη μουσική, την τηλεόραση, το tablet computing και τις ψηφιακές εκδόσεις. Χωρίς να είναι υπόδειγμα αφεντικού ή ανθρώπου, ωθούμενος από εσωτερικούς δαίμονες μπορούσε να οδηγήσει τον εαυτό του και τους γύρω του σε απόγνωση. Είναι ένα παράδειγμα για αποφυγή και υπόδειξη. Ταυτόχρονα.

Η υιοθεσία
Ο μηχανικός Paul Jobs, με μυώδες σώμα γεμάτο τατουάζ παντρεύτηκε την καλόκαρδη Clara Hagopian, κόρη δύο Αρμένιων μεταναστών, το Μάρτιο του 1946. Μετά από εννέα χρόνια γάμου ξεκίνησαν τις προσπάθειες να υιοθετήσουν ένα παιδί. Εκείνη την περίοδο η Joanne Schieble, κόρη γερμανών μεταναστών από το Ουισκόνσιν, ερωτεύτηκε τον Abdulfattah “John” Jandali, ένα μουσουλμάνο βοηθό καθηγητή από την Συρία. Ο πατέρας του ήταν ιδιοκτήτης πετρελαιοπηγών στην Δαμασκό και την Χομς. Ωστόσο, ο πατέρας της Clara δεν ενέκρινε αυτή τη σχέση και όταν εκείνη έμεινε έγκυος απείλησε πως θα την αποκληρώσει. Η έκτρωση δεν ήταν εύκολη υπόθεση σε μια μικρή κοινότητα ρωμαιοκαθολικών.  Και ο γάμος εκτός σχεδίων. Το ζευγάρι ήταν 23 ετών και αποφάσισε να γεννηθεί το παιδί και κατόπιν να δοθεί για υιοθεσία. Μοναδικός όρος που έθεσε η Joanne να υιοθετηθεί από γονείς που θα ήταν απόφοιτοι κολλεγίου, όπως εκείνη και ο John. Στις 24 Φεβρουαρίου του 1955 γεννήθηκε ένα υγιέστατο αγοράκι. Ο Paul και η Clara Jobs είχαν βρει το παιδί τους. Όμως, υπήρχε ένα πρόβλημα με τους όρους υιοθεσίας. Το ζευγάρι δεν είχε τελειώσει καν το λύκειο. Όταν το ανακάλυψε αυτό η βιολογική μητέρα αρνήθηκε να υπογράψει την υιοθεσία. Το αδιέξοδο κράτησε εβδομάδες ακόμα και αφού το μωρό είχε εγκατασταθεί στο σπίτι των Jobs. Τελικά, η Joanne υποχώρησε υποχρεώνοντας το ζευγάρι, με γραπτή δήλωση, να υποσχεθεί πως το παιδί θα λάμβανε ανώτατη μόρφωση. Υπήρχε κι ένας άλλος λόγος που η Joanne δεν υποχωρούσε. Ο πατέρας την ήταν ετοιμοθάνατος. Έτσι, έλπιζε να παντρευτεί τον John και να κρατήσουν το παιδί τους. Τελικά, ο πατέρας της πέθανε δυο μήνες μετά την υιοθεσία. Το ζευγάρι παντρεύτηκε, αλλά εκείνη δεν ζήτησε πίσω το παιδί της. Σύντομα απέκτησε μια κόρη.

Τα παιδικά χρόνια
O Steve Paul Jobs γνώριζε από μικρή ηλικία πως ήταν υιοθετημένος. Οι πιο στενοί του φίλοι υποστηρίζουν πως το γεγονός ότι οι βιολογικοί του γονείς τον είχαν εγκαταλείψει του δημιούργησε τραύματα. Αργότερα, όταν έφτασε ακριβώς στην ηλικία που είχε ο βιολογικός του πατέρας όταν τον εγκατέλειψε, ο Jobs θα άφηνε μια κοπέλα έγκυο και θα εγκατέλειπε και εκείνος το δικό τους παιδί.

Ο Paul και η Clara Jobs μεγάλωσαν τον Steve στο Πάλο Άλτο, που την εποχή εκείνη ήταν το κέντρο της εκρηκτικής ανάπτυξης των στρατιωτικών επενδύσεων. Εδώ, είχε, μια δεκαετία πριν, εγκατασταθεί ο Dave Packard, στο γκαράζ του οποίου μαζί με τον φίλο του Bill Hewlett, δημιούργησαν ένα ταλανωτή ακουστικών συχνοτήτων, το πρώτο προϊόν της Hewlett-Packard. Ο πατέρας του προσπάθησε να του μεταδώσει το πάθος του για τα αυτοκίνητα και τη μηχανολογία. Ο Steve δεν ενδιαφερόταν. Ήρθε, όμως, έτσι για πρώτη φορά σε επαφή με τα ηλεκτρονικά. «Ο πρώτος τερματικός υπολογιστής που είδα ποτέ στη ζωή μου ήταν όταν ο πατέρας μου με πήγε στο κέντρο Ames. Το ερωτεύτηκα αμέσως», θα πει στον βιογράφο του Walter Isaacson, o Steve Jobs.

Οι γονείς του γρήγορα ανακάλυψαν πως ο Steve ήταν ξεχωριστός και ήταν πρόθυμοι να ικανοποιούν τις ανάγκες του. Το σχολείο του φαινόταν βαρετό. Έτσι, πολύ συχνά έκανε χονδροειδείς φάρσες. Όπως, όταν μια μέρα έπεισε πολλούς συμμαθητές του να του αποκαλύψουν τους συνδυασμούς των λουκέτων από τα ποδήλατα τους. Μετά άλλαξε τα λουκέτα και κανείς δεν μπορούσε να ξεκλειδώσει το ποδήλατο του. Όταν οPaul Jobs κλήθηκε να απολογηθεί για τον γιό του τα έβαλε με το σχολείο που δεν μπορούσε να του κεντρίσει το ενδιαφέρον. Σύντομα, έκανε τεστ νοημοσύνης. Ήταν τόσο υψηλό το σκορ που του πρότειναν να παραλείψει δύο τάξεις. Οι γονείς του δέχτηκαν, συνετά, να παραλείψει μόνο μία. Πλέον, είχε ελάχιστους φίλους στη δική του ηλικία, ήταν μοναχικός και κοινωνικά αδέξιος. Άρχισε να συχνάζει στο γκαράζ ενός μηχανικού που τον έβαλε στη λέσχη Εξερευνητών της Hewlett-Packard, ενώ παράλληλα μοίραζε τις Κυριακές εφημερίδες. Αγόρασε το πρώτο του αυτοκίνητο στα 15 του. Άρχισε να ακούει Ντίλαν, να διαβάζει Σέξπιρ, Πλάτωνα, να καπνίζει μαριχουάνα και να δοκιμάζει LSD.



Στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 η αντικουλτούρα των χίπηδων έκανε «ειρήνη» με τους geeks. Ο Steve ισορροπούσε αξιοθαύμαστα ανάμεσα στους δύο κόσμους. Όσο παρακολουθούσε μαθήματα ηλεκτρονικών γνώρισε ένα παιδί που είχε τελειώσει το Λύκειο. Τον Stephen Wozniak. Μια μέρα ο “Woz” του μίλησε για το Μπλε Κουτί, για έναν τρόπο που οι χάκερ της εποχής έκαναν δωρεάν υπεραστικά τηλεφωνήματα. Επιχείρησαν να φτιάξουν τη δική τους γεννήτρια ακουστικών σημάτων για να κάνουν φάρσες. Στην ουσία δημιούργησαν, χωρίς να το ξέρουν, ακόμα, την Apple.

Η χίπικη ζωή
Το 1972 γνώρισε μια αιθέρια χίπισσα, την Chrisann Brennan. Τελειώνοντας το λύκειο έζησαν μαζί σε ένα ξυλόσπιτο. Οι γονείς του έγιναν έξαλλοι. Τους είπε αντίο και έφυγε. Εκείνοι, όμως, είχαν αναλάβει, 17 χρόνια πριν, την υποχρέωση να τον μορφώσουν. Ο Steve δεν ήθελε να ακούει για κολλέγιο. Τελικά, τους έκανε τη ζωή δύσκολη και διάλεξε το πιο ακριβό για τα πενιχρά εισοδήματα των Jobs, το περιβόητο για τον ελεύθερο τρόπο ζωής του, αλλά με, ταυτόχρονα, βαρύ διδακτικό πρόγραμμα, Reed. Εκεί παρακολουθούσε φεστιβάλ αγάπης Χάρε Κρίσνα, πήγαινε στο κέντρο Ζεν για δωρεάν χορτοφαγικά γεύματα, διάβαζε ινδική και κινεζική φιλοσοφία, έφτιαξε ένα δωμάτιο διαλογισμού, έπαιρνε ψυχεδελικά ναρκωτικά και  κυκλοφορούσε ξυπόλητος. Ο Jobs είχε αναπτύξει τη θεωρία πως η χορτοφαγική διατροφή απέτρεπε τη σωματική οσμή έτσι δεν έκανε συχνά μπάνιο και δεν χρησιμοποιούσε αποσμητικό. Σε όλη του τη ζωή θα προσπαθήσει να εφαρμόζει τις βασικές διδαχές του ινδουισμού και του βουδισμού.



Ατάρι και Ινδία
Τον Φεβρουάριο του 1974 αποφάσισε να επιστρέψει στο σπίτι των γονιών του και να ψάξει για δουλειά. Φορώντας σανδάλια και ταλαιπωρημένα ρούχα βρέθηκε στα γραφεία της Atari απαιτώντας να προσληφθεί. Ο ιδρυτής της Nolan Bushnell το έκανε αμέσως. Του έδινε πέντε δολάρια την ώρα. Μια μέρα, απλά, έφυγε για την Ινδία. Επέστρεψε με μια πορτοκαλοκίτρινη κελεμπία ζητώντας πίσω τη δουλειά του στην Atari. Του την έδωσαν. Όταν του ζητήθηκαν βελτιωτικές κινήσεις για το Pong, εκείνος ζήτησε τη βοήθεια του Wozniak, που τότε εργαζόταν στην Hewlett-Packard. Οι δύο φίλοι στρώθηκαν στη δουλειά και σύντομα αυτή δεν αφορούσε την Atari.

Στις 29 Ιουνίου του 1975 ήταν η πρώτη στιγμή στην ιστορία που κάποιος πάτησε ένα χαρακτήρα σε ένα πληκτρολόγιο κι αυτός εμφανίστηκε στην οθόνη. Κι αυτός ο κάποιος ήταν ο Stephen Wozniak. Είχε έρθει η στιγμή να δημιουργήσουν τη δική τους εταιρεία. Διάλεξαν το όνομα Appleγιατί ο Jοbs εκείνη την εποχή έκανε μια νέα δίαιτα που περιλάμβανε μόνο φρούτα, αλλά κυρίως, επειδή το Apple στον τηλεφωνικό κατάλογο θα τους έφερνε πιο ψηλά στην αναζήτηση στον τηλεφωνικό κατάλογο από την Atari.

Σύντομα, η Apple ήταν μια κανονική εταιρεία με μια ντουζίνα υπαλλήλους με γραφεία στη Stevens Creek Boulevard, στο Κουπερτίνο. Στις αυξανόμενες ευθύνες ο Jobs υιοθέτησε μια κακότροπη συμπεριφορά, ενώ υπήρχε και το θέμα της προσωπικής υγιεινής. Ο Apple II τα επόμενα 16 χρόνια έφτασε τις έξι εκατομμύρια πωλήσεις. Περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο υπολογιστή, αποτέλεσε την εκκίνηση της βιομηχανίας των προσωπικών υπολογιστών.

Lisa
Στο μεταξύ επανεμφανίστηκε στη ζωή του η Chrisann Brennan. Το 1977 συγκατοίκησαν και  λίγους μήνες μετά η Chrisann του ανακοίνωσε πως ήταν έγκυος. Ο Steve τελείωσε κάθε σχέση και επαφή μαζί της. Καθώς, όμως, ένα χρόνο, μετά η Apple ετοιμαζόταν να μπει στο χρηματιστήριο δέχτηκε να κάνει τεστ πατρότητας και όταν αυτό βγήκε θετικό υποχρεώθηκε από το δικαστήριο να καταβάλει στην μητέρα 385 δολάρια μηνιαίως.

Αφού επιλύθηκε το θέμα ο Jobs άρχισε να προχωρεί στη ζωή του. Άφησε τα ναρκωτικά, έπαψε να είναι αυστηρά χορτοφάγος, περιόρισε τις επισκέψεις του σε κέντρα Ζεν, έβαλε κοστούμι και επικεντρώθηκε στην… Lisa. Όχι την κόρη του αλλά τον επόμενο υπολογιστή της Apple, όπως συμπτωματικά (;) τον ονόμασε.



Μέχρι το τέλος του 1980 η Apple άξιζε 1,79 δισεκατομμύρια δολάρια. Η στάση του Steve Jobs απέναντι στον πλούτο ήταν πολύπλοκη. Ήταν ένας αντι-υλιστής χίπις που, όμως, δεν πίστευε στις φιλανθρωπίες, αγαπούσε τα Porsche αυτοκίνητα, τις BMW μοτοσυκλέτες, τα Bang & Olufsenηχητικά συστήματα, ήταν καλεσμένος στα πάρτι της Yoko Ono. Τον Φεβρουάριο του 1982 βρισκόταν στο εξώφυλλο του περιοδικού ΤΙΜΕ. Η συμπεριφορά του έγινε ακόμα πιο τυραννική με αποτέλεσμα να τον εκδιώξουν από την εταιρεία του, ένα, μόλις, χρόνο μετά την επίσημη παρουσίαση του Mac, που δεν είχε ενθουσιάσει και έκανε μέτριες πωλήσεις.


NeXT Pixar
Ήταν 30 ετών κι απολυμένος από την ίδια του την εταιρεία. Με τα χρήματα από τις μετοχές της Apple αγόρασε την Pixar από τον σκηνοθέτη του «Πόλεμου των άστρων» George Lucas. Μια εταιρεία που ανέπτυσσε έναν ειδικό υπολογιστή που θα μπορούσε να ψηφιοποιήσει ειδικά εφέ και κινούμενα σχέδια. Η εταιρεία παρέδωσε στην κινηματογραφική βιομηχανία τα επαναστατικά Toy Sory, Toy Story II, A Bug’s life και Finding Nemo. Ο Jobs είχε επανεφεύρει τον εαυτό του.



Η επιστροφή
Στο μεταξύ η Apple κατέρρεε. Ο Steve Jobs, to 1997, την ανέλαβε πανηγυρικά. Απέλυσε 3.000 εργαζομένους, τα βρήκε με την Microsoft, περιόρισε τα διευρυμένα project, λάνσαρε το “Think different”. Το τελευταίο τρίμηνο του 1998 η Apple είχε κέρδος 48 εκ. δολάρια. Στο σχεδιαστικό τμήμα ανακάλυψε τον βρετανό Jony Ive και μαζί ανέπτυξαν ένα δέσιμο που θα οδηγούσε στη μεγαλύτερη συνεργασία βιομηχανικού σχεδιασμού της εποχής τους. Ο πρώτος σχεδιαστικός θρίαμβος των δυο ήταν ο iMac. Όμως, ο Jobs διατεινόταν πως οι προσωπικοί υπολογιστές (lap top) είχαν γίνει βαρετοί. Το μικροσκοπικό, ντιζαϊνάτο music player iPod ήταν το μέλλον. Μόνο το 2005 πούλησε 20 εκ. κομμάτια αντιπροσωπεύοντας το 45% των εσόδων της Apple.

Οι γυναίκες
Ο Steve Jobs με το αντίθετο φύλλο ήταν ρομαντικός, ζεστός και πολύ εκδηλωτικός. Ερωτευόταν δραματικά, αλλά σύντομα απομακρυνόταν. Το 1982 ο Steve Jobs γνώρισε τη φημισμένη τραγουδίστρια Joan Baez. Έγιναν φίλοι και εραστές. Εκείνη ήταν 41 και αυτός 27. Οι φίλοι του πίστευαν πως ένας από τους λόγους που έβγαινε με την Baez ήταν επειδή ήταν στο παρελθόν σύντροφος του Bob Dylan. Ωστόσο, οι δυο τους είχαν ειλικρινείς συζητήσεις και μια αληθινή φιλία που κράτησε ως το τέλος, με την Baez να του αφιερώνει, μάλιστα, την αυτοβιογραφία της, καθώς αν δεν της είχε κάνει δώρο τον Mac δεν θα την έγραφε ποτέ.

Στα 31 του, ένα χρόνο μετά την αποπομπή του από την Apple, η θετή μητέρα του αρρώστησε βαριά από καρκίνο. Λίγο πριν πεθάνει του αποκάλυψε την ταυτότητα της βιολογικής του μητέρας και την ύπαρξη της αδερφής του Mona Simpson. O Steve χρησιμοποίησε αυτές τις πληροφορίες αφού έφυγε από τη ζωή η μητέρα του κι αφού πήρε την συγκατάθεση του πατέρα του. Η συνάντηση με την βιολογική του μητέρα ήταν πολύ έντονη. Αντίθετα με τους συνεργάτες του ο Jobs ήταν πολύ συμπονετικός μαζί της. Την ευχαρίστησε, μάλιστα, που δεν έκανε ποτέ την έκτρωση. Ζήτησε, επιπλέον, να γνωρίσει την αδερφή του, Mona, που μέχρι τότε δεν γνώριζε την ύπαρξη του. Ανέπτυξαν μια ιδιαίτερη σχέση. ΗMona έγινε από τα πιο αγαπητά του πρόσωπα. Δεν ζήτησε ποτέ να γνωρίσει τον βιολογικό του πατέρα. Θύμωσε πολύ που είχε παράτησε την αδερφή του. Από την άλλη κι εκείνος είχε παρατήσει μια κόρη, την Lisa, με την οποία ανέπτυξε σχέσεις αναπάντεχα, όταν εκείνη ήταν 8 ετών. Μάλιστα, η μικρή επέλεξε να περάσει την εφηβεία της με τον Jobs. Ωστόσο, οι σχέσεις τους ήταν πάντα ταραχώδεις, συγκρουσιακές.

Σε μια από τις διαλέξεις του στο Στάνφορντ γνώρισε την μεταπτυχιακή φοιτήτρια Laurene Powell. Οι κακές γλώσσες λένε πως η Powell είχε «στήσει» αυτή τη συνάντηση. Παντρεύτηκαν όταν έμεινε έγκυος στο πρώτο τους παιδί, σε μια τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Πάρκο του Γιόσεμαϊτ, με πενήντα καλεσμένους. Τους πάντρεψε ο δάσκαλος του Σότο Ζεν Kobun Chino. Τα ζευγάρι έκανε τρία παιδιά, τον Reed, την Eveκαι την Sienna.



Ο καρκίνος
Από το 1997, έχοντας κάτω από την ίδια μασχάλη δυο μεγάλα καρπούζια, την Pixar και την Apple άρχισε να εμφανίζει πέτρες στα νεφρά και άλλες παθήσεις. Τον Οκτώβριο του 2003 μια ουρολόγος του ζητάει να κάνει αξονική τομογραφία. Η σκιά ήταν όγκος. Προς μεγάλη φρίκη της γυναίκας του αποφάσισε να μην κάνει εγχείρηση. Δεν ήθελε να ανοίξουν το σώμα του. Έκανε βελονισμό, κατανάλωνε διάφορα βοτανολογικά σκευάσματα και αγωγές που έβρισκε μόνος του στο διαδίκτυο. Η άρνηση του κράτησε 9 μήνες. Εγχειρίστηκε το 2004. Αφαιρέθηκε μεγάλο μέρος του στομάχου και του εντέρου καθώς και το πάγκρεας. Επανήλθε στη δράση πιο ορεξάτος από ποτέ. Το iPod έσκιζε αλλά ο Jobs ήταν ακόμα διψασμένος. «Η συσκευή που μπορεί να μας φάει είναι το κινητό», προφήτευσε. Πλησίασε ανθρώπους της Motorola και της Cingular για να φτιάξουν από κοινού μια συσκευή. Ο Jobs μετά από κάθε συνάντηση ήταν έξαλλος. «Βαρέθηκα να ασχολούμαι με ηλίθιες εταιρείες», αποφάνθηκε, «θα το φτιάξουμε μόνοι μας». Οραματίστηκε την πολυαφική οθόνη κι αποκάλυψε το iPhone, το «Jesus Phone», όπως ονομάστηκε, το 2007.

Έως το 2008 ήταν σαφές ότι ο καρκίνος εξαπλωνόταν. Έχανε βάρος και πονούσε, επέμενε, όμως, στις προσωπικές του διατροφικές συνήθειες, όμως, απέκλειε το ενδεχόμενο μεταμόσχευσης ήπατος.

Τον Μάιο του 2009 ένας νεαρός άντρας έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητιστικό ατύχημα. Ο Steve δέχτηκε το συκώτι του, καθώς ήταν συμβατός δότης. Τον Μάιο του 2009 επέστρεφε στην Apple για να μας συστήσει το iPad τον Ιανουάριο του 2010. Η Wall Street Journal έγραφε: «την τελευταία φορά που δημιουργήθηκε τέτοιος σάλος για μια πλάκα, ήταν όταν είχε κάποιες εντολές γραμμένες πάνω της». Το iPad μεταμόρφωσε τα ΜΜΕ, τις εκδόσεις βιβλίων, την τηλεόραση, τον κινηματογράφο. Ο Jobs δεν μπορούσε να χαρεί τη δόξα του, σκεφτόταν το iPad 2. Και έπρεπε να τα κάνει όλα τώρα. Δεν είχε άλλο χρόνο. Το καταλάβαινε. Το μόνο που κατάφερε, τελικά, να σχεδιάσει ήταν η επέτειος του γάμου του. Έκλεισε την ίδια σουίτα που πριν είκοσι χρόνια με την Powell ξεκινούσαν αυτό το ταξίδι δίνοντας της το παρακάτω: «δεν ξέραμε πολλά ο ένας για τον άλλον πριν είκοσι χρόνια. Μας καθοδηγούσε η διαίσθηση μας-με είχες θαμπώσει. Χιόνιζε όταν παντρευτήκαμε. Τα χρόνια πέρασαν, ήρθαν παιδιά, καλές στιγμές, δύσκολες στιγμές, αλλά ποτέ κακές στιγμές. Η αγάπη και ο σεβασμός μας άντεξαν και μεγάλωσαν. Έχουμε περάσει τόσα πολλά μαζί και τώρα είμαστε πάλι εδώ στο σημείο όπου ξεκινήσαμε πριν από είκοσι χρόνια –μεγαλύτεροι, σοφότεροι- με ρυτίδες στο πρόσωπο και στην καρδιά μας. Τώρα γνωρίζουμε πολλές από τις χαρές, τα βάσανα, τα μυστικά και τα θαύματα της ζωής, κι είμαστε ακόμα μαζί. ακόμη νιώθω θαμπωμένος».

Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE που κυκλοφορεί μαζί με το ΘΕΜΑ.