Eνα ταξίδι στα ενδότερα των μυστικών υπηρεσιών

Αναρωτιέμαι πόσοι πραγματικά από τους νεώτερους Κηφισιώτες που τυχαίνει να περνούν σε τακτική βάση από την oδό Οθωνος με τα αρχοντικά μιας άλλης εποχής γνωρίζουν πως κάπου εκεί υπήρξε αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μια βάση εκπαίδευσης των αντικαθεστωτικών Αλβανών. «Το Γραφείο της MI6 στην Αθήνα με επικεφαλής τον Pat Whinney έπαιξε βοηθητικό ρόλο στην επιχείρηση. Στην Κηφισιά (βίλα «Μανέτα» στην οδό Οθωνος) λειτούργησε ως κέντρο των στρατολογουμένων Αλβανών. Στην Κέρκυρα (βίλα «Μπιμπέλη» στα ΒΑ του νησιού) η ΜΙ6 εγκατέστησε σταθμό επικοινωνίας με τις αποστολές στην Αλβανία υπό τον Alan Hare, που είχε εμπειρία του χώρου από τον πόλεμο. Τέλος, στα Καλά Νησιά (Αλκυονίδες Νήσοι) στον Κορινθιακό, βρετανικές Υπηρεσίες διατηρούσαν βάση πομπών και προπαγάνδας κατά του καθεστώτος Χότζα και άλλων κομμουνιστικών κυβερνήσεων. Τα Καλά Νησιά πέρασαν στον έλεγχο της CIA το 1950 με απόφαση του Αρχιστρατήγου και λειτούργησαν μέχρι το 1954».

Το απόσπασμα αυτό δεν προέρχεται από ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με πράκτορες, μυστικές υπηρεσίες των Συμμάχων, τον Αρχιστράτηγο Παπάγο και αντικομουνιστές αντιφρονούντες σε μια ατμόσφαιρα ψυχρού πολέμου σε ένα αθηναϊκό προάστιο ή ένα κοσμοπολίτικο νησί του Ιονίου. Κάθε άλλο. Είναι απόσπασμα από το βιβλίο με τίτλο «Μυστική Δράση» (εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2014) ενός διπλωμάτη καριέρας, του κ. Παύλου Αποστολίδη. Ο 73χρονος σήμερα πρέσβης ε.τ. γνώρισε εκ των έσω τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας όταν το 1999 δέχθηκε την πρόταση του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη να αναλάβει διοικητής της ΕΥΠ. Στη θέση υψηλής ευθύνης παρέμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 2004. Στη συνέχεια διετέλεσε μη εκτελεστικό μέλος (2004 - 2011) του διοικητικού συμβουλίου της Alpha Bank καθώς και ειδικός σύμβουλοςτου Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). Το 2012 αναλαμβάνει υπηρεσιακός Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης στην κυβέρνηση Παναγιώτη Πικραμένου.

Στο κείμενο που φιλοξενείται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε: «Η Μυστική Δράση μονοπωλήθηκε στην Ελλάδα του 19ου αιώνα από τις αλυτρωτικές Εταιρείες. Έρανοι, αποστολή εθελοντών και πολεμοφοδίων, πίεση προς τις ελληνικές κυβερνήσεις να κηρύξουν πόλεμο, ήσαν οι κύριες δραστηριότητές τους, συχνά ερασιτεχνικές και αφελείς. Η αποστολή αξιωματικών υπό κάλυμμα στον Μακεδονικό Αγώνα δημιούργησε την ανάγκη κρατικού συντονισμού της όλης επιχείρησης. Από τότε μέχρι τον Εμφύλιο έγιναν αρκετές προσπάθειες λειτουργίας Υπηρεσίας Πληροφοριών, που χάνονταν μέσα στην πολιτική αστάθεια της εποχής. Ο Στρατός διέθετε 2α Γραφεία που επιδίωκαν ν' ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των πολέμων στους οποίους συμμετείχε η χώρα, αλλά συχνά οι πολιτικές και στρατιωτικές ηγεσίες δεν λάμβαναν υπόψη τις πληροφορίες που είχαν συλλεγεί. Μεταπολεμικά οι Υπηρεσίες Πληροφοριών ξεκίνησαν ως στρατιωτικές με αποστολή την πληροφοριακή κάλυψη της κομμουνιστικής απειλής στο εξωτερικό και στο εσωτερικό.

»Η ΚΥΠ εδραιώθηκε ως μοναδική Υπηρεσία Πληροφοριών της χώρας. Στην πρώτη φάση ελεγχόταν από δεξιούς αξιωματικούς, πολλοί από τους οποίους ανήκαν στον ΙΔΕΑ. Επί δικτατορίας απέκτησε μεγάλη δύναμη, επεμβαίνοντας στα εσωτερικά πράγματα και κυνηγώντας τους αντιστασιακούς. Στη Μεταπολίτευση έστριψε την προσοχή της στις τρομοκρατικές οργανώσεις, εγχώριες και ξένες, με παρουσία στην Ελλάδα. Παρακολούθησε επίσης από κοντά τα εθνικά θέματα, υιοθετώντας συντηρητική στάση αλλά δείχνοντας και ρεαλισμό. Χρησιμοποιήθηκε εξάλλου στο παρελθόν από τις κυβερνήσεις για την παρακολούθηση των τηλεφώνων πολιτικών αντιπάλων και φορτώθηκε τη σχετική φήμη, που στάθηκε δύσκολο να αποτινάξει. Η συλλογή πληροφοριών για την Εθνική Ασφάλεια είναι μια αποστολή με ρίσκα, χωρίς τα οποία οι Υπηρεσίες Πληροφοριών δεν έχουν λόγο ύπαρξης. Οι πολιτικοί και υπηρεσιακοί προϊστάμενοί τους συχνά πληρώνουν με τη θέση τους την αποτυχία ή αποκάλυψη μιας επιχείρησης. Γι' αυτό οι δραστήριες Υπηρεσίες Πληροφοριών είναι επικίνδυνες για τις κυβερνήσεις (...)».



Η «Μυστική Δράση» του Αποστολίδη κρατά ή αποκαλύπτει μυστικά; Η απάντηση θέλει σκέψη και ένα καλό, συστηματικό διάβασμα συνήθως πίσω από τις λέξεις και τα σχήματα. Ο συγγραφέας Αποστολίδης έχει πλήρη συναίσθηση καθήκοντος. Είναι και λειτουργεί ως statesman πριν και μετά τη θητεία του στην ΕΥΠ. Άλλωστε, το πρoσωνύμιο του Αποστολίδη στο διπλωματικό σώμα ήταν λόρδος και αυτό το προσωνύμιο τον συνόδευε μια ζωή. Από την ανάγνωση του βιβλίου κρατώ τα εξής: τη δολοφονία Πόλκ (σελ.115), την υπόθεση των ασυρμάτων του ΚΚΕ (σελ. 133), το κεφάλαιο ΚΥΠ και CIA (σελ. 165), την υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ» (σελ. 178), τη σχέση της ΚΥΠ με την 21η Απριλίου (σελ. 196), τη δολοφονία Γεωρκάτζη (σελ. 199), τον φάκελο της εγχώριας τρομοκρατίας (σελ. 254), και την υπόθεση Οτζαλάν (σελ.289).