Στην ίδια αφετηρία

Ο Ντένης Μακρής, ο Αλέξανδρος Χρυσανθόπουλος και ο Παντελής Βασιλόπουλος ανήκουν στην πολύ νέα γενιά ηθοποιών. Μετρούν μόλις λίγα χρόνια από την αποφοίτησή τους από τη δραματική σχολή, αλλά από τώρα έχουν δείξει ότι το μέλλον τους ανήκει. Ο Ντένης έχει κερδίσει ήδη μία υποψηφιότητα για το Βραβείο Χορν χάρη στην ερμηνεία του στον «Αμλετ», που σκηνοθέτησε ο Χρήστος Θεοδωρίδης. Ο Αλέξανδρος χαίρει της εκτίμησης του Θωμά Μοσχόπουλου, έχοντας συνεργαστεί κιόλας τρεις φορές μαζί του. Και ο Παντελής κάνει το θεατρικό του ντεμπούτο στην Αθήνα, έχοντας ήδη ξεχωρίσει στη Θεσσαλονίκη και στο ΚΘΒΕ απ’ όπου και αποφοίτησε.

Οι τρεις τους συναντιούνται στη νέα παραγωγή του θεάτρου Πόρτα, τις «Ιδιοτροπίες της Μαριάννας» του Γάλλου συγγραφέα του ρομαντισμού Αλφρέ ντε Μυσσέ, που σκηνοθετεί ο Θωμάς Μοσχόπουλος με έναν θίασο άξιων ηθοποιών (Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Χρήστος Σαπουντζής, Γιώργος Παπαγεωργίου, Ηλιάνα Μαυρομάτη κά.).

Πρόκειται για ένα έργο το οποίο κάποιος μπορεί να θεωρήσει με μία πρώτη ματιά απλοϊκό. «Στην αρχή είχα την εντύπωση ότι είναι μία ιστορία ερωτευμένων κι ενός φίλου που κάνει πλάκα. Μέσα όμως από τις σκηνοθετικές ιδέες του Θωμά άρχισε όλο αυτό να περιπλέκεται σε ένα γαϊτανάκι ανθρώπινων σχέσεων. Ερωτας, φιλία, οικογένεια, κοινωνικές τάξεις…» μου λέει ο Αλέξανδρος. «Τελικά ο άδειος χώρος που μένει και σήμερα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις αφήνει τα ίδια αποτελέσματα. Και σήμερα μέσα από το Facebook και γενικότερα το διαδίκτυο μπορεί να φαντασιώνεσαι κάτι χωρίς να το έχεις δει ή να το έχεις αγγίξει. Μας αποκαλύφθηκε μία φοβερή αναλογία του τότε με το σήμερα», παρεμβαίνει ο Ντένης και ο Παντελής συμπληρώνει ότι «στον πυρήνα του πρόκειται για ένα πολύ σκοτεινό έργο, κάτι που δεν φαίνεται από την πρώτη ανάγνωση».

Ο Ντε Μυσσέ έγραψε τις «Ιδιοτροπίες της Μαριάννας» το 1832 σε μία Γαλλία ηθικά καταρρακωμένη και ματαιωμένη μετά τη συντριπτική ήττα του Ναπολέοντα. Αν διαβάσει κανείς την υπόθεση νομίζει ότι έχει να κάνει με ένα μελόδραμα της εποχής. Ο νεαρός Σέλιο ερωτεύεται τη Μαριάννα, μία νέα όμορφη παντρεμένη γυναίκα. Δεν έχει το θάρρος όμως να τη διεκδικήσει και έτσι αναλαμβάνει να μεσολαβήσει ο καλύτερος φίλος του, γεγονός που περιπλέκει τα πράγματα.

«Ο Σέλιο έχει ταυτιστεί με μία ιστορία που έχει ακούσει και η τόσο έντονη ταύτισή του με έναν χαρακτήρα τον οδηγεί αναπόφευκτα στο τέλος του. Γι’ αυτό κιόλας αντιμετωπίζει τον έρωτα με τη Μαριάννα ως τον έρωτα προς το ιδανικό. Δεν μιλάμε για έναν έρωτα προς το πρόσωπο αυτό καθαυτό, αλλά προς τη γυναίκα Μαριάννα. Αυτό καθιστά το όλο πράγμα τόσο τέλειο, αλλά και τόσο μακρινό και άπιαστο», διευκρινίζει ο Αλέξανδρος, που μοιράζεται τον Σέλιο επί σκηνής μαζί με τον Ντένη.

Οι ήρωες του έργου, που ανήκουν στην ανώτερη τάξη, είναι χαμένοι στη μετάφραση. «Φαγώνονται με το μέσα τους και τις πολύπαθεις σχέσεις τους. Ολοι οι ήρωες του έργου ακροβατούν σε μία περίεργη δισυπόστατη λεξιλαγνεία που υποκαθιστά τη δράση», παρατηρεί ο Ντένης. «Δεν ξέρουν τι θέλουν. Και ακόμα κι αν καταλάβουν τι θέλουν, δεν μπορούν να το εκφράσουν. Είτε επειδή δεν ξέρουν πώς είτε επειδή φοβούνται», προσθέτει ο Αλέξανδρος.

Μοναδική εξαίρεση οι υπηρέτες, όπως ο Τίμπια που υποδύεται ο Παντελής. «Είναι το δεξί χέρι του Κλαύδιου, του άντρα της Μαριάννας. Είναι ένας περίεργος τύπος, πολύ γειωμένος. Απλά θέλει να υπάρχει και να γίνεται σημαντικός. Είναι σαν κατσαρίδα», μου λέει ο Παντελής και συνεχίζει: «Θέλει να επιβιώνει παντού και να σπέρνει διχόνοιες. Αν δεν δημιουργηθεί αναταραχή δεν μένει ήσυχος. Προσπαθεί συνέχεια να δημιουργεί αμφιβολίες και αβεβαιότητες, γιατί αυτό τον τρέφει» Ο Ντένης συμπληρώνει: «Οι υπηρέτες ανήκουν στη λαϊκή τάξη. Τα προβλήματά τους είναι πολύ πιο πρακτικά. Δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με θεωρίες και φιλοσοφίες».

Η αμηχανία αυτή και η αμφιθυμία που χαρακτηρίζει τους μορφωμένους ανθρώπους έρχεται να κουμπώσει με το σήμερα. «Σε μία εποχή όπως η σημερινή της υπερκατανάλωσης και της ταχύτητας, που σου δίνει τόσες επιλογές, τελικά δεν ξέρεις πού να πιστέψεις», σχολιάζει ο Ντένης και συνεχίζει: «Περνάνε όλα τόσο γρήγορα μπροστά σου, που ανά πάσα στιγμή μπορείς να αφήσεις το ένα και να πάρεις το άλλο. Είτε σε ερωτικό είτε σε φιλικό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο. Εχουμε μεγαλώσει με μία ασυγκράτητη λαιμαργία - συναισθηματική και υλική. Και τελικά μας λείπει να πιαστούμε από το ένα, στο οποίο θα εμβαθύνουμε. Λείπει η εμβάθυνση και η πίστη σε κάτι που σιγά σιγά θα ανθίσει».



Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του «Εξομολόγηση ενός τέκνου του αιώνα» ο Ντε Μυσσέ αναφέρει σχετικά με τον 19ο αιώνα: «Οπως εκείνος ο στρατιώτης που τον ρώτησαν παλιά “σε τι πιστεύεις;” και εκείνος απάντησε αμέσως: “Στον εαυτό μου”. Ετσι και η νεολαία της Γαλλίας ακούγοντας την ίδια ερώτηση απάντησε αμέσως: “Σε τίποτα απολύτως”».

«Και σήμερα αυτό λείπει από τη νεολαία», παρατηρεί ο Παντελής. «Ωστόσο νομίζω ότι υπάρχει η ανάγκη από τους νέους να πιστέψουν σε κάτι, αφού αυτό δημιουργεί και μία ισορροπία μέσα στον καθένα μας. Κι έτσι όπως έχουν καταπατηθεί κάποιες αρχές και αξίες, αυτή η ανάγκη μεγαλώνει όλο και περισσότερο. Νομίζω ότι πρέπει να αναρωτηθεί ο καθένας μας προσωπικά τι φταίει και να ψάξουμε μαζί να βρούμε αυτό που μπορεί να μας βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση».

«Η πίστη είναι κάτι που ο κάθε άνθρωπος βρίσκει μόνος του μέσα του και δεν μπορεί να του το επιβάλλει κανείς. Νομίζω όμως ότι στην εποχή μας έχουμε πάρα πολύ μεγάλη ανάγκη αυτή την πίστη σε κάτι που θα μας κάνει καλύτερους ανθρώπους πάνω απ’ όλα», σχολιάζει ο Αλέξανδρος.

«Πιστεύετε ότι μπορεί να μπαίνουμε σε μία εποχή που θα αφήσει χώρο στο συλλογικό;» τους ρωτάω. «Αυτή η ένωση είναι η καλύτερη αντίσταση απέναντι στην εξουσία, τους πολέμους, τη διαφθορά. Στην εποχή μας όμως η διάσπαση που υπάρχει, η καθημερινότητα που δεν σε αφήνει να σταθείς ούτε στιγμή, δεν αφήνει να υπάρξει αυτή η ένωση. Πιστεύω, ωστόσο, ότι σε όλους τους ανθρώπους υπάρχει η επιθυμία για ομαδικότητα», απαντάει πρώτος ο Αλέξανδρος.



«Ενα ολόκληρο σύστημα βασίστηκε στη μονάδα. Μιλάω για το καπιταλιστικό σύστημα. Τώρα βλέπουμε ότι αυτό το σύστημα τρώει τις σάρκες του», παρεμβαίνει ο Ντένης. «Οφείλουμε να προσανατολιστούμε σε πιο συλλογικές καταστάσεις και αυτό έχει να κάνει με το πώς οργανώνω τη ζωή μου, πώς σκέφτομαι, πώς συναντάω τους άλλους… Εχει να κάνει με το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα και με το πώς ειδικευόμαστε με στόχο να βγάλουμε λεφτά. Νομίζω από εκεί πρέπει να αλλάξει το πράγμα. Θέλουμε μία εκπαίδευση με πιο ολιστικό χαρακτήρα. Θέλω να πιστεύω ότι στα επόμενα χρόνια μπορεί να έχουμε μία μετακίνηση σε αυτό».

«Το ατομικό και το συλλογικό θα πρέπει κάπως να ταυτίζονται. Μέχρι σήμερα ο καθένας κοιτούσε τα δικά του συμφέροντα. Ας κοιτάξουμε πια να έχουμε και κάποια κοινά συμφέροντα. Νομίζω ότι έτσι θα μπορέσουμε να λειτουργήσουμε καλύτερα. Πρέπει να το κυνηγήσουμε αυτό, γιατί είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα», αναφέρει ο Παντελής.

«Ο λαός που πέρασε τόσα και τόσα κουβαλάει στην καρδιά του δύο πληγές: ότι εκείνο που ήταν δεν είναι πια κι εκείνο που θα ’ρθει δεν έχει έρθει ακόμα», καταλήγει ο Ντε Μυσσέ στην «Εξομολόγηση ενός τέκνου του αιώνα». Σήμερα είναι σαν να ξαναζούμε ακριβώς αυτό που περιγράφει. «Αυτό το “ακόμα” αν δεν γίνει συλλογικά δεν θα γίνει ποτέ», παρατηρεί ο Αλέξανδρος. «Πάνω σε αυτό πρέπει να σκεφτούμε πρώτιστα τι είναι αυτό που θέλουμε να έρθει. Και ατομικά και στη συνέχεια και συλλογικά. Οχι να περιμένουμε να έρθει κάτι, αλλά να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να έρθει αυτό το κάτι», παρεμβαίνει ο Παντελής.

Και ο Ντένης καταλήγει: «Αυτό το “σκόρπισμα” που μας συμβαίνει δυσκολεύει αυτό που είναι να έρθει. Οταν έχεις τόσους ορίζοντες και τόσες επιλογές, αναγκαστικά διασπώνται οι δυνάμεις και απομακρύνεται η σύνθεση που θα μπορούσε ίσως να μας οδηγήσει σε μία περιοχή όπου θα γεννηθεί κάτι νέο. Αλλά νομίζω ότι σιγά-σιγά μπορεί να υπάρχουν ρωγμές σε όλο αυτό».