Μόνιμη στέγη για τον “θησαυρό” του Θεάτρου Τέχνης

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Κωστής Καπελώνης έβαλε το χεράκι του για να οργανωθεί σωστά η έκθεση- σταθμός, “Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν – 75 χρόνια/75 αντικείμενα”. Μια έκθεση, που παρουσιάζει ανάγλυφα την ιστορία της αθηναϊκής θεατρικής και καλλιτεχνικής  ζωής στον χώρο τέχνης της Εθνικής Ασφαλιστικής ΣΤΟart ΚΟΡΑΗ. 

Έχοντας έναν από τους πλέον συνεπείς λειτουργούς του Θεάτρου Τέχνης απέναντι μου, τον ρώτησα απλά αν έχει βρεθεί στην σκηνή φορώντας ένα κοστούμι ή μια μάσκα ή οτιδήποτε άλλο από τα αντικείμενα που βρίσκονται στην έκθεση. Χαμογέλασε, έκανε ένα γρήγορο γύρο με το βλέμμα του και μου έγνεψε καταφατικά. «Ναι, με μια κατασκευή με μια πελώρια γυναικεία μορφή. Μια κατασκευή από τους «Αχαρνής»... Πρέπει να ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ΄80- μάλλον το 1981”. 



Ο ίδιος – σήμερα μεταξύ άλλων ιδιοτήτων του είναι αντιπρόεδρος του ΔΣ του Θεάτρου Τέχνης- μου λέει  στα πεταχτά δύο –τρείς πληροφορίες για τα εκθέματα. Όπως για το παλαιότερο έκθεμα, που είναι τα καρεκλάκια του Τσαρούχη, από την πρώτη παράσταση, στο υπόγειο, του έργου-  «Η Μικρή μας Πόλη», την σεζόν 1954-1955, ένα μέρος του σκηνικού του Μόραλη για την παράσταση «Η Φαλακρή Τραγουδίστρια» του Ιονέσκο , ένας παλιός πάγκος εργασίας, το κιβώτιο που μετέφερε το ξύλινο γίδι  με τα ροδάκια από τους «Όρνιθες» ανά τον κόσμο…  

Από το σημείωμα του Κωστή Καπελώνη στο συνοδευτικό ενημερωτικό έντυπο της έκθεσης, διαβάζουμε: «Σε μια αναζήτηση στη μηχανή της Google εμφανίζονται στη λέξη “Κουν” 325.000 λήμματα, (για “Σεφέρης” 436.000 και για “Ελύτης” 184.000), ενώ για το “Θέατρο Τέχνης” 216.000 λήμματα (για “Πανεπιστήμιο Αθηνών” 516.000 και “Εθνική Βιβλιοθήκη” 209.000). Οι αριθμοί δεν λένε πάντα την αλήθεια, αλλά δείχνουν τάσεις και στάσεις. (...)

Στο μοναδικό σωζόμενο "τετράδιον βεστιαρίου", 140 σελίδων, όπου καταγράφονται σκηνικά, έπιπλα, αντικείμενα Φροντιστηρίου και ενδύματα από έντεκα παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης, της περιόδου 1969-1972, μετρήσαμε ένα σύνολο 3.189 αντικειμένων. Στο τετράδιο δεν περιλαμβάνεται καμιά παράσταση αρχαίου δράματος, όπου το σύνολο των αντικειμένων είναι πολύ μεγαλύτερο του μέσου όρου.



Αν επιχειρήσουμε μια στατιστική αναγωγή στα 75 χρόνια και σε 400 περίπου παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης, το σύνολο των σκηνικών αντικειμένων που χρησιμοποιήθηκαν είναι της τάξεως των 120-150 χιλιάδων. Δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος αυτών των αντικειμένων δεν καταφέραμε να διασωθεί. Στο αρχείο του Θεάτρου Τέχνης υπάρχουν ακόμη αρκετές χιλιάδες υλικού τεκμηρίωσης, φωτογραφίες, μακέτες, προγράμματα παραστάσεων, κριτικές, αποκόμματα εφημερίδων κλπ.

Στην έκθεση αυτή διαλέξαμε να παρουσιάσουμε 75 αντικείμενα, με την ελπίδα ότι θα υπάρξουν οι συνθήκες ή θα τις δημιουργήσουμε, για να συντηρηθούν, να αναδειχθούν και να αποκτήσουν μια μόνιμη έκθεση, όσα μικρά ή μεγάλα έχουν διασωθεί, πριν η αδιαφορία ή η φυσική φθορά καταφέρουν να εξαφανίσουν κάθε ίχνος από τα υλικά τεκμήρια της μεγάλης προσφοράς του Καρόλου Κουν και του Θεάτρου Τέχνης στον νεοελληνικό πολιτισμό. Τα άυλα, ευτυχώς, δεν κινδυνεύουν. Διασώζονται βαθιά στη μνήμη των θεατών και στο πάθος των πιστών, που διδάχτηκαν και διδάσκονται από το πνεύμα αγάπης και αφοσίωσης στο Θέατρο, το πνεύμα, που ο Κάρολος Κουν και οι μαθητές του επέμειναν να κρατούν αναμμένο για να φωτίζει τον δύσκολο δρόμο».

Φεύγοντας από την έκθεση και περπατώντας στην Στοά της Κοραή, κράτησα τα τελευταία λόγια του Κωστή Καπελώνη, που ευελπιστώ να ακουστούν και ως ευχή για μια μόνιμη έκθεση αυτού του θησαυρού του νεοελληνικού πολιτισμού, όπου βλέπεις όλη την εξέλιξη της εικαστικής και καλλιτεχνικής έκφρασης από τα μέσα της δεκαετίας του ’40 μέχρι και τις μέρες μας – από τον Τσαρούχη και τον Μόραλη μέχρι τον Δαμιανό Ζαρίφη και τον Διονύση Φωτόπουλο.