Ποια ήταν τα πιο δημοφιλή επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων;

Μία ξενάγηση που έγινε στις 18 Μαΐου 2014, ημερομηνία που κάθε χρόνο γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Μουσείων, είχε έναν σκοπό: Να αναδείξει τα επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων, καθώς τα περισσότερα χαράχθηκαν μαζί με τα ονόματα αυτών που τα ασκούσαν. Γιατί οι πιο πολλές επιγραφές με αναφορά σε εργασίες του παρελθόντος -οι οποίες δεν διαφέρουν και πολύ από τις σημερινές- είναι αναθήματα (αφιερώματα) τεχνιτών που ζητούσαν τη συνδρομή της Αθηνάς Εργάνης, προστάτιδας της βιοτεχνίας και της χειρωνακτικής εργασίας.

Με τίτλο «Εργαζόμενοι στην Αρχαιότητα», η περιήγηση πραγματοποιήθηκε σε επιλεγμένα εκθέματα του Μουσείου, κάποια από τα οποία είχαν βγει από τις αποθήκες τους. Αυτά ήταν τα πιο δημοφιλή επαγγέλματα των αρχαίων Ελλήνων

Κναφεύς (βαφέας), τέκτων(αρχιτέκτων ή ξυλουργός), ναυπηγός, κιθαρωδός, ψαράς, πλύντρια, κεραμεύς είναι μερικά από τα επαγγέλματα που εντοπίστηκαν μετά από έρευνα σε επιγραφές οι οποίες βρίσκονται είτε στο Επιγραφικό είτε στο Μουσείο της Ακρόπολης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αφιερώματα εργατών και τεχνιτών από το τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. π. Χ. και τις αρχές του 5ου αι. π. Χ., τα οποία ανέθεταν στους θεούς και κυρίως στην Αθηνά Εργάνη ως ευχαριστήρια για τη συνδρομή και την προστασία της. Μια δήλωση εργασίας που φαίνεται ότι αποτελούσε κι ένα είδος διαφήμισης της τέχνης τους.

Κεραμείς και γλύπτες κατέχουν ιδιαίτερη θέση μεταξύ των αναθημάτων. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει το όνομα του γλύπτη Ηγία, δασκάλου του Φειδία, γνωστού κυρίως από τη φιλολογική παράδοση, με την επιγραφή του Μουσείου να αποτελεί ίσως τη μοναδική ενεπίγραφη αναφορά σε αυτόν. Κι άλλες αναθηματικές βάσεις αναφέρουν ονόματα γλυπτών που διέπρεψαν στην αρχαιότητα, όπως του Αριστίωνα από την Πάρο, του Ονάτα από την Αίγινα και του Αρχέρμου από τη Χίο. Πολλοί, όπως οι παραπάνω, ήταν ιδιαίτερα φημισμένοι, με αμοιβές που σίγουρα έφταναν στα ύψη, δυστυχώς όμως τα έργα τους χάθηκαν, εκτός από ελάχιστα που συνδέθηκαν με τις βάσεις τους. Γι' αυτό και ο εντοπισμός των ονομάτων τους είναι τόσο σημαντικός.

Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο

Το επάγγελμα του γιατρού εμφανίζεται επίσης συχνά, κυρίως σε τιμητικά ψηφίσματα, που χρονολογούνται από τον 5ο ως τον 3ο αι. π. Χ., αλλά και σε επιτύμβιες στήλες ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Στα ψηφίσματα, τα ονόματα γιατρών μνημονεύονται τιμητικά για τις υπηρεσίες που προσέφεραν ανιδιοτελώς στην πολιτεία, όπως του Φειδία από τη Ρόδο, που αναγράφεται σε ψήφισμα των τελών του 4ου αι. π. Χ. και το οποίο εντοπίστηκε στο Ασκληπιείο νότια της Ακρόπολης. Αλλά και γυναίκες τεχνίτριες - εργάτες εξέφραζαν ευγνωμοσύνη στη θεά προστάτιδά τους, την Αθηνά Εργάνη. Τέτοιες είναι οι περιπτώσεις τριών αναθηματικών επιγραφών του 4ου αι. π. Χ., με την πιο ενδιαφέρουσα να «μιλάει» με έμμετρο τρόπο για τη Μελίνα, την τεχνίτρια που ανέθρεψε τα τέκνα της με την τέχνη των χεριών της και σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τα αγαθά που της εξασφάλισε η πετυχημένη εργασία της ανέθεσε στη θεά ένα λίθινο αγαλμάτιο, το οποίο κατασκεύασε με μέρος των εισοδημάτων της.

Τέλος, πληροφορίες για εργασίες που συνηθίζονταν τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες δίνουν τμήματα από επιτύμβιες στήλες της περιόδου που σώζονται στο Επιγραφικό Μουσείο κι αλλού, όπως του αρχιτέκτονα, του κουρέα, του οικοδόμου, του τροχαδάριου (υποδηματοποιού), του υαλά, του υδραγωγού και του αναγνώστη.