Οι Καρυάτιδες της Αμφίπολης μαγεύουν τον κόσμο

Τον γύρο του κόσμου κάνει η είδηση ότι νέα σημαντικά και εντυπωσιακά ευρήματα ήρθαν στο φως από τις εργασίες στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης.

Ρίγη συγκίνησης και θαυμασμό σκορπούν τα δύο αγάλματα, οι δύο Καρυάτιδες που αποκαλύφθηκαν, όπως επίσημα ανακοινώθηκε την Κυριακή από το υπουργείο Πολιτισμού μετά την αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων, στο χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο.

Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκαν κάτω από το μαρμάρινο επιστύλιο, ανάμεσα στις, επίσης, μαρμάρινες παραστάδες, δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες, από θασίτικο μάρμαρο συμφυείς με πεσσό, διατομής 0,20Χ0,60 μ.

Δείτε εδώ τα ξένα δημοσιεύματα για τις Καρυάτιδες

Ο χώρος πίσω από τις Καρυάτιδες - αριστερά διακρίνεται μέρος της οροφής που έχει πέσει

Το πρόσωπο της δυτικής Καρυάτιδας σώζεται σχεδόν ακέραιο, ενώ από την ανατολική λείπει. Οι Καρυάτιδες έχουν πλούσιους βοστρύχους, που καλύπτουν τους ώμους τους, φέρουν ενώτια, και φορούν χειριδωτό χιτώνα. Το δεξί χέρι της μιας και το αριστερό της άλλης ήταν προτεταμένα ώστε με την κίνηση τους να αποτρέπουν συμβολικά εκείνους οι οποίοι θα επιχειρούσαν την είσοδο στον τάφο και ήταν ένθετα. Ακολουθείται, δηλαδή, η ίδια τεχνική, όπως στις κεφαλές και στα φτερά των Σφιγγών. Οι μορφές, επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης. Ανάμεσα στα αμμώδη χώματα βρέθηκαν θραύσματα των γλυπτών, όπως τμήμα παλάμης και μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλα τους. Η διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις Καρυάτιδες αποτελεί σημαντικό εύρημα, το οποίο συνηγορεί στην άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο, ιδιαίτερης σπουδαιότητας.


Το πάνω μέρος του τμήματος της οροφής που στέγαζε το χώρο ανάμεσα στον πρώτο και το δεύτερο διαφραγματικό τείχο, πίσω ακριβώς από το σημείο όπου στέκονται οι Καρυάτιδες - Διακρίνεται πίσω το άνοιγμα στο δεύτερο διαφραγματικό τείχο που αποκαλύφθηκε μετά την απομάκρυνση όγκων χώματος και θραυσμάτων

Μπροστά από τις Καρυάτιδες, και από το ύψος της μέσης τους και κάτω, αποκαλύπτεται τοίχος σφράγισης από πωρόλιθους σε όλο το πλάτος των 4,5μ. Πρόκειται για δεύτερο τοίχο σφράγισης που ακολουθεί την ίδια τεχνική, όπως και στην πρόσοψη του ταφικού μνημείου. Είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό της προσπάθειας των κατασκευαστών για την αποτροπή εισόδου στο μνημείο.


Χαρακτηριστικά θραύσματα από τους ρόδακες, σε ερυθρό και κυανό χρώμα, που διακοσμούσαν την οροφή στο χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες

Την Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου, πραγματοποιήθηκε ευρεία σύσκεψη στον εργοταξιακό χώρο του λόφου Καστά, υπό τη Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, με την διεπιστημονική ομάδα, επικεφαλής της οποίας είναι η κ. Κ. Περιστέρη και τη συμμετοχή στελεχών της Διεύθυνσης Αρχαίων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ.


Χαρακτηριστικά θραύσματα από τους ρόδακες, σε ερυθρό και κυανό χρώμα, που διακοσμούσαν την οροφή στο χώρο πίσω από τις Καρυάτιδες

Έγινε συνολική εκτίμηση των μέτρων, που έχουν ληφθεί για την προστασία του μνημείου, μετά και την καταρρακτώδη βροχή του προηγούμενου 24ωρου, τα οποία και κρίθηκαν απολύτως ικανοποιητικά. Παράλληλα, συνεχίστηκαν τα έργα υποστήλωσης και αντιστήριξης των δομικών στοιχείων στο εσωτερικό του μνημείου, προκειμένου να εξελιχθούν, με ασφαλή τρόπο οι ανασκαφικές εργασίες.


Οι εργασίες αναστήλωσης και στερέωσης του χώρου προχωρούν κανονικά

Την Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου, απομακρύνθηκαν τα χώματα, πίσω από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, προκειμένου να εξισορροπηθούν οι γεωστατικές ωθήσεις των γαιών μεταξύ των δύο χώρων. Με την αφαίρεση των χωμάτων αποκαλύφθηκε, σε απόσταση 2 περίπου μέτρων από τη θόλο και 4,5 μέτρων, περίπου, από το δάπεδο, μαρμάρινη ορθογώνια πλάκα, μήκους 4.2μ, πλάτους 1μ. και πάχους 0.21μ, σε άριστη κατάσταση. Εδράζεται οριακά σε πώρινο λίθο του τρίτου διαφραγματικού τοίχου και στο ανώτερο τμήμα ορθομαρμάρωσης, το οποίο φέρει κυμάτιο.

Στο κάτω μέρος της πλάκας υπάρχει γραπτός διάκοσμος σε γαλάζιο, κόκκινο και κίτρινο χρώμα, όπου παριστάνονται φατνώματα με ρόδακα στο κέντρο. Πρόκειται για τμήμα της οροφής του συγκεκριμένου χώρου.



Η δυτική Καρυάτιδα, το πρόσωπο της οποίας διατηρείται σχεδόν ακέραιο

Στον ίδιο χώρο, που δημιουργείται μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου διαφραγματικού τοίχου, διαπιστώθηκε σημαντική απομείωση διατομής των θολιτών, σε τμήματα τόσο του δυτικού, όσο του ανατολικού τμήματος της θόλου. Αντιστηρίχθηκε η στέψη της θόλου, με την τοποθέτηση ξύλινων δοκών σε επαφή με αφρώδες υπόστρωμα και κατακόρυφη υποστύλωση.

Έγιναν εργασίες αντιστήριξης και του δεύτερου διαφραγματικού τοίχου, το οποίο φέρει επιστύλιο και γείσο, με ξύλινο πλαίσιο και εγκάρσια στηρίγματα από μεταλλικές σωληνωτές δοκούς. Επιπλέον, αποκαλύφθηκαν οι συνθήκες έδρασης του επιστυλίου. Διαπιστώθηκε ότι η κατακόρυφη ρωγμή του επιστυλίου εκτείνεται σε όλο το ύψος του και είναι διαμπερής. Στον χώρο μπροστά από το επιστύλιο τοποθετήθηκε τριγωνικό μεταλλικό πλαίσιο, παράλληλα με την νότια πλευρά του.


Λεπτομέρεια από την προσπάθεια των αρχαιολόγων να αποκαλύψουν κάθε πτυχή του μοναδικού αυτού ευρήματος, της μιας εκ των δύο Καρυάτιδων

Το επιστύλιο αντιστηρίχθηκε με τέσσερα πλάγια στηρίγματα, τα οποία εδράζονται στο μεταλλικό πλαίσιο.

Το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου, η αφαίρεση του χώματος μπροστά από το επιστύλιο, επέτρεψε την σοβαρή ενίσχυση της υποστύλωσης του θραυσμένου τμήματος του, με κατακόρυφες σωληνωτές δοκούς, σε ξύλινη επαφή.


Η Καρυάτιδα που κοσμεί την ανατολική πτέρυγα του ταφικού μνημείου, από την οποία δυστυχώς έχει αποκοπεί το πρόσωπό της


Λεπτομέρειες από τα έργα αναστήλωσης και στερέωσης του εσωτερικού του ταφικού μνημείου


Η Δυτική Καρυάτιδα σε όλο της το μεγαλείο

Μενδώνη: Είμαστε κοντά σε ακόμα μία είσοδο στον Τάφο της Αμφίπολης

Κοντά σε μια ακόμη είσοδο στον τύμβο Καστά βρίσκονται οι αρχαιολόγοι όπως τόνισε στον ΣΚΑΪ η γγ. Πολιτισμού και αρχαιολόγος Λίνα Μενδώνη, λίγο μετά την αποκάλυψη των, απαράμιλλης τέχνης, Καρυατιδών από θασίτικο μάρμαρο που εντοπίστηκαν μέσα στον τύμβο της Αμφίπολης. 

«Υπάρχει ένας τοίχος ακόμη, ο τρίτος, φέρει οπή όπως ο προηγούμενος, ωστόσο η πρόσβαση σε αυτόν ακόμη είναι δύσκολη... Οπωσδήποτε όμως θα υπάρχει μια ακόμη είσοδος αν η είσοδος είναι χωρίς θύρα ή με κανονική θύρα είναι πολύ νωρίς για να πούμε οτιδήποτε» δήλωσε χαρακτηριστικά. 

«Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό και εξαίρετο μνημείο και η καινούργια αποκάλυψη ενισχύει αυτή την άποψη» επισήμανε η κ. Μενδώνη, υπογραμμίζοντας ότι για τη δημιουργία των Καρυατιδών έχει ακολουθηθεί η ίδια ακριβώς η ίδια τεχνική με τις σφίγγες, ειδικά στα κεφάλια των σφιγγών και στα φτερά τους. 

«Κάθε ανασκαφή είναι μια μαγεία, κάθε καινούργιο εύρημα, ακόμη και μικρό και ασήμαντο για τον κόσμο, δημιουργεί συναισθήματα συγκίνησης και ιδιαίτερης χαράς, από ‘κει και πέρα ο αρχαιολόγος πρέπει να είναι ψύχραιμος και να αφήνει περισσότερο τη σκέψη και λιγότερο το συναίσθημα να λειτουργεί» τόνισε σε περισσότερο προσωπικό τόνο η κ. Μενδώνη μιλώντας με την ιδιότητα της αρχαιολόγου. 

Σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ, οι μορφές επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης. Ανάμεσα στα αμμώδη χώματα βρέθηκαν θραύσματα των γλυπτών, όπως τμήμα παλάμης και μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλα τους. Η διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις καρυάτιδες αποτελεί σημαντικό εύρημα, το οποίο συνηγορεί στην άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο, ιδιαίτερης σπουδαιότητας.

Μπροστά από τις καρυάτιδες, και από το ύψος της μέσης τους και κάτω, αποκαλύπτεται τοίχος σφράγισης από πωρόλιθους σε όλο το πλάτος των 4,5μ. Πρόκειται για δεύτερο τοίχο σφράγισης που ακολουθεί την ίδια τεχνική, όπως και στην πρόσοψη του ταφικού μνημείου. Είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό της προσπάθειας των κατασκευαστών για την αποτροπή εισόδου στο μνημείο.