Αθήνα: Δέκα «στέκια» για... βιβλιοφάγους!

«Πάντα φανταζόμουν τον παράδεισο σαν ένα είδος βιβλιοθήκης» είχε πει ο Jorge Luis Borges.

Bλέποντας τα βιβλιοπωλεία που έχουν ανοίξει τον τελευταίο καιρό στο κέντρο, μπορώ να πω ακριβώς το ίδιο.

Με γούστο, ιδιαίτερο ντιζάιν, χαμογελαστούς ανθρώπους τα περισσότερα από αυτά δεν μετρούν πάνω από μερικά χρόνια λειτουργίας αλλά έχουν κερδίσει το κοινό τους και συνεχίζουν να κερδίζουν τις εντυπώσεις. 

Λεξικοπωλείο

Η βόλτα αρχίζει από το Παγκράτι. Αυτή τη γειτονιά της Αθήνας που τον τελευταίο καιρό δεν σταματά να αναπτύσσεται και να μας ξαφνιάζει ευχάριστα. Όπως ακριβώς έκανε πριν τρία χρόνια με την άφιξη του Λεξικοπωλείου στην γωνία των οδών Στασίνου και Πτολεμαίων. Η κυρία Οντίλ Μπρεγιέ, ιδιοκτήτρια του χώρου ασχολείται χρόνια με την μετάφραση και λατρεύει τις γλώσσες. Έτσι στην καρδιά της κρίσης αποφάσισε να δημιουργήσει ένα χώρο που είναι ακριβώς αυτό που λέει το όνομα του. Η καρδιά των λεξικών αλλά όχι μόνο αυτό. Σιγά σιγά ο χώρος εξελίχθηκε σε ένα διεθνές βιβλιοπωλείο που μπορεί κάποιος να βρει βιβλία ποίησης, λογοτεχνίας ακόμα και δοκίμια.

“Αυτή τη στιγμή τα λεξικά είναι περίπου το 50% των βιβλίων που έχουμε” αναφέρει η κυρία Οντίλ Μπρεγιέ και παραδέχεται ότι από φοιτήτρια ήθελε να ανοίξει ένα τέτοιο χώρο. Την συναντήσαμε σε ένα από κίτρινα τραπεζάκια του βιβλιοπωλείου, με ένα ποτήρι καφέ στο χέρι έτοιμη να κεράσει όλους τους θαμώνες, να μιλήσει μαζί τους, να τους συμβουλεύσει. Τα λεξικά για εκείνη είναι ένας ωραίος τρόπος χαλάρωσης. “Σε πάνε μόνες τους οι λέξεις, είναι σαν να περιπλανιέσαι” λέει η ίδια για την μεγάλη της αγάπη. 

Αν και το Λεξικοπωλείο ήρθε στη ζωή μας την εποχή της κρίσης η κυρία Οντίλ Μπρεγιέ έχει πολύ ξεκάθαρη άποψη για αυτό. “Θεωρώ ότι πρέπει ο κόσμος να διαβάζει και εμείς να τους προσφέρουμε αυτό που δεν μπορούν μόνοι τους να βρουν. Εδώ έχουμε όσο το δυνατόν πιο χαμηλές τιμές και ειδικά στα ξένα βιβλία έχουμε τιμή εκδότη. Δηλαδή απορροφούμε εμείς όλα τα μεταφορικά έξοδα”. Και ο κόσμος το έχει εκτιμήσει αυτό. “Μας έχουν αγαπήσει” λέει η ίδια και παραδέχεται ότι το όμορφο πράγμα είναι να βλέπει τον κόσμο να ανακαλύπτει μόνος του, να ψαχουλεύει, να ψάχνει για αυτό που αγαπά”. Φεύγοντας την ρωτάω για το πιο περίεργο λεξικό που έχει το κατάστημα και μου απαντάει χωρίς δεύτερη σκέψη το γαλλικό λεξικό της βροχής “που ταιριάζει και με την εποχή!”.



Πλειάδες



Συνεχίζοντας τη βόλτα στο Παγκράτι δεν μπορούμε να μην κάνουμε μια στάση στις Πλειάδες. Ιδιαίτερος χώρος, όμορφα σχεδιασμενός, ζεστός και φιλικός όχι μόνο προς τον βιβλιόφιλο πελάτη αλλά και προς τον αναγνώστη. Ο Άλκης Τεμπονέρας και η σύζυγός του Αλεξάνδρα Μπίζη βρήκαν σε αυτή τη μικρή πρόσοψη της Σπύρου Μερκούη τον τόπο να στεγάσουν την αγάπη τους... για το βιβλίο. Ο Άλκης, πωλητής βιβλίου για πάνω από 20 χρόνια και η Αλεξάνδρα, συγγραφέας παιδικών βιβλίων με τελευταία το «Ένας αδελφός για τη Σίσυ Μπλουμ» και «Ο Πειρατής Περπερούας στο στοιχειωμένο κάστρο».

Ο χώρος, στο οποίο στεγάζονταν ένα πρακτορείο του ΠΡΟΠΟ της θρυλικής Νάντιας Φοντάνα, έχει μεταμορφωθεί τελείως από τις αρχιτεκτόνισσες Πέννυ Λουκάκου και Τζίνα Σωτηροπούλου, τις architectones02. Απλές και καθαρές γραμμές δημιουργούν ένα άνετο χώρο που καταλήγει στον υπέροχο ακάλυπτο της πολυκατοικίας που έχουν μετατρέψει σε χώρο ανάγνωσης και συναντήσεων. Από τη μία ο κήπος στο βάθος και από την άλλη το πατάρι και η τεράστια βιβλιοθήκη που δεσπόζει στο χώρο και θυμίζει περισσότερο δωμάτιο παρά βιβλιοπωλείο!
Και κάπως έτσι ο Άλκης και η Αλεξάνδρα μαζί με μια υπάλληλο έχουν δημιουργήσει ένα από τα πιο αγαπημένα στέκια της περιοχής. Οι κάτοικοι τους υποδέχτηκαν με χαμόγελο και ακριβώς με τον ίδιο τρόπο υποδέχεται η γάτα Βενέτσια, παρακαταθήκη του χώρου από τους προηγούμενους ιδιοκτήτες, τους επισκέπτες της αυλής. Και αν τη δείτε να κάθεται σε μια από τις αναπαυτικές πολυθρόνες, καλύτερα να μην προσπαθήσετε να την μετακινήσετε!



Βιβλιοστάτης



Τρίτη και τελευταία στάση στο Παγκράτι ο μικρός Βιβλιοστάτης στην αρχή της Αρχιμήδους. Την άνοιξη του 2013, ακριβώς πίσω από το Καλλιμάρμαρο ο Γιώργος Τάσου κάτοικος της περιοχής πήρε την απόφαση να ανοίξει αυτό το μικρό αλλά πολύ όμορφο βιβλιοπωλείο που θυμίζει λίγο πρακτορεία τύπου άλλης εποχής. Ο ιδιοκτήτης, παλιός συνεργάτης του Ποταμού και του Ελευθερουδάκη ετοίμασε τον χώρο με πολύ αγάπη και πίστη στην γειτονιά του. Γενικό βιβλιοπωλείο μεν, αλλά “φέρνουμε τα βιβλία που αγαπάμε” μου λέει ο ίδιος δίνοντας μεγάλη έμφαση στις τέχνες και τη λογοτεχνία. Ξεχωριστή θέση έχει όμως και το παιδικό βιβλίο μιας και το κατάστημα βασίζεται και στο σχολείο που βρίσκεται ακριβώς απέναντι στο οποίο μάλιστα πηγαίνει η κόρη του Γιώργου Τάσου. Εκτός από ελληνικά στο βιβλιοπωλείο μπορεί να βρει κανείς και διεθνείς τίτλους αλλά και περίεργες εκδόσεις. Και παρόλο που είναι μόνο ένα χρόνο και κάτι μήνες ανοιχτό ο Γιώργος Τάσου δηλώνει αρκετά ευχαριστημένος από την μέχρι τώρα πορεία του χώρου. “Δεδομένων συνθηκών πάμε πολύ καλά” λέει με χαμόγελο και συνεχίζει απερίσπαστος την εργασία του. 



Free Thinkinhg Zone



Από το Παγκράτι πεταγόμαστε απέναντι στο Κολωνάκι, μια ακόμα περιοχή που μετράει τον τελευταίο καιρό αρκετές νέες αφίξεις βιβλιοπωλείων. Αν και επιλογή είναι ιδιαίτερα δύσκολη πηγαίνουμε κατευθείαν στο αριθμό 64 της Σκουφά για να συναντήσουμε την Αρετή Γεωργιλή και το Free Thinking Zone. Κάτι παραπάνω από ένα απλό βιβλιοπωλείο, ένα think tank, το πρώτο statement bookshop στην Αθήνα.

Εδώ και 2,5 χρόνια η Αρετή Γεωργιλή έχει φτιάξει με μεράκι ένα χώρο που μπορεί κανείς να συζητήσει, να σκεφτεί, να παρακολουθήσει συζητήσεις και φυσικά να αγοράσει βιβλία. “Βιβλία πουλάμε για να μπορούμε να ζήσουμε” λέει η ίδια και επιμένει στον ακτιβιστικό χαρακτήρα του χώρου. “Ασχολούμαστε με θέματα που θέλουμε, με θέματα επικαιρότητας, κοινωνικά ζητήματα, τα αναδεικνύουμε και τα συζητάμε με όλους. Γίνονται δεκτές όλες οι απόψεις, αρκεί να μην περιέχουν βία” συνεχίζει η ιδιοκτήτρια. To Free Thinking Zone ή Όικος Ανοχής Σκέψης, λοιπόν, είναι ένα concept βιβλιοπωλείο και λειτουργεί περισσότερο με τη λογική μουσείου και λιγότερο σαν ένα κλασικό βιβλιοπωλείο.

Παρουσιάζει μόνιμες συλλογές βιβλίων ανάλογα με τα θέματα της επικαιρότητας και εκπρόσωποι της διανόησης, πολιτικοί, δημοσιογράφοι, λογοτέχνες καλούνται να υποστηρίξουν ελεύθερα τις απόψεις τους, να συγκρουστούν, να δώσουν μάχη για το δίκιο τους, πάντα χωρίς βία. “Εδώ το μόνο που απαγορεύεται είναι η προσβολή, η βία, η ύβρις και ο χλευασμός”. 



Το βιβλιοπωλείο της Εστίας



Και από τον πεζόδρομο της Δελφών οδηγούμαστε κατευθείαν στο νέο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων της Εστίας. Διδότου και Δελφών, φωτεινή πρόσοψή, ιδιαίτερο πατάρι και ο Πολύκαρπος Νικολόπουλος πάντα εκεί με ένα πλατύ χαμόγελο. Σε αντίθεση με το προηγούμενο γενικό βιβλιοπωλείο του ιστορικού εκδοτικού οίκου στη Σόλωνος, στο νέο χώρο βρίσκουμε συγκεντρωμένη την παραγωγή της Εστίας, με σημαντική αντιπροσώπευση των έργων της γενιάς του ’30 αλλά και νέες εκδόσεις. Μαζί τους «συγκατοικούν» τα βιβλία των εκδόσεων Garuda, με βασικό τους προσανατολισμό τη γιόγκα. 

Από την πολύβουη Σόλωνος στην ήσυχη γειτονιά ανάμεσα στα Εξάρχεια και το Κολωνάκι εδώ  και δέκαα μήνες ο Πολύκαρπος Νικολόπουλος, πάντα με τη συμβολή της Εύας Καραϊτίδη -ιδιοκτήτρια του ιστορικού οίκου- είναι ο πλέον κατάλληλος να βρει ό,τι του ζητήσει ο πελάτης. Ανάμεσα στους χιλιάδες τίτλους που είναι προσεκτικά τοποθετημένοι στον κάτω όροφο θα βρει κανείς αγαπημένα βιβλία που φέρνουν αναμνήσεις του παρελθόντος και κυρίως λογοτεχνικά και βιβλία των εκδόσεων Garuda, ενώ στο εντυπωσιακό πατάρι υπάρχουν οι τίτλοι ιστορίας, φιλοσοφίας, πολιτικής και ψυχολογίας. Τη δική τους περίοπτη θέση έχουν τα τεύχη του περιοδού “Νέα Εστία” ακριβώς δίπλα από το γραφείο της προσφάτως εκλιπούσας εκδότριας της Εστίας Μάνιας Καραϊτίδη. 



Ναυτίλος



Με τα Εξάρχεια φλερτάρει ωστόσο και η επόμενη στάση μας επί της Χαριλάου Τρικούπη στο βιβλιοπωλείο Ναυτίλος. Πιο κοντά στη Σόλωνος και λιγότερο στην Ακαδημίας ο χώρος με τον ναυτική ορολογία άνοιξε το 2000. Μέτοχοι του τρεις φίλοι και συνοδοιπόροι στον δρόμο που έχουν οι ίδιοι χαράξει, μιας και στον Ναυτίλο δεν αρέσουν τα εύκολα. Ήδη από την βιτρίνα καταλαβαίνεις ότι τα δοκιμιακά, τα ιστορικά και τα φιλοσοφικά βιβλία έχουν την τιμητική τους. Με ιδιαίτερη έμφαση σε αυτά που είναι ξεχασμένα, βιβλία που κάνουν μικρή διαδρομή και χάνονται. Στον Ναυτίλο τίποτε δεν χάνεται και ό,τι περίεργο και δυσεύρετο είναι για αυτόν ευκολία!



Επί λέξει



Λίγα τετράγωνα μόνο μακριά, στον αριθμό 32 της Ακαδημίας βρίσκουμε το Επί Λέξει. Εδώ και εννέα μήνες η Μαρία Παπαγεωργίου συντονίζει ένα προσεγμένο χώρο με έξυπνο σχεδιασμό που χωρίζουν σε δύο επίπεδα σκαλοπάτια με διπλή λειτουργία. Μας μεταφέρουν στο επάνω τμήμα του βιβλιοπωλείου αλλά χρησιμεύουν και για καθίσματα στις εκδηλώσεις που γίνονται εκεί. 

Η Μαρία Παπαγεωργίου που για πάνω από 20 χρόνια εργαζόταν στο βιβλιοπωλείο της Εστίας στη Σόλωνος δεν μπορούσε να σκεφτεί κάτι άλλο να κάνει. “Ηταν μονόδρομος” απαντάει με σαφήνεια όταν τη ρωτάμε για την απόφασή της να ανοίξει ένα βιβλιοπωλείο αυτή την εποχή. Εκείνη όπως και άλλοι δύο συνεργάτες της έμειναν στη Σόλωνος μέχρι την τελευταία μέρα λειτουργίας του βιβλιοπωλείου. Και οι τρεις ήταν ιδιαίτερα αγαπητοί στους πελάτες για αυτό και επέλεξαν για την νέα τους αυτή προσπάθεια ένα χώρο πολύ κοντά στο ιστορικό βιβλιοπωλείο. “Σε αυτή τη γειτονιά είμαστε αναγνωρίσιμοι, δεν υπήρχε λόγος να ψάξουμε κάπου αλλού” αναφέρει η Μαρία Παπαγεωργίου. 

Όσον αφορά στους τίτλους, πρόκειται για ένα γενικό βιβλιοπωλείο με έμφαση στην ιστορία, το δοκίμιο, τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία. Αν και ο χώρος λειτουργεί μόνο εννέα μήνες  η Μαρία Παπαγεωργίου δείχνει ευχαριστημένη από τα πρώτα αποτελέσματα. “Το μαγαζί είναι βιώσιμο. Δεν είμαστε παραπονεμένοι, συγκρατημένοι αισιόδοξοι θα μπορούσα να πω” αναφέρει η ίδια. 



Μωβ Σκίουρος



Φεύγωντας από την Ακαδημίας κατευθυνόμαστε στην Πλατεία Καρύτση και στα μόλις 15τμ του Μωβ Σκίουρου. Το πιο μικρό βιβλιοπωλείου του κέντρου και ίσως το πιο μικρό ολόκληρης της Αθήνας. Οι νιόπαντροι Σπύρος Παπαϊωάννου και Χριστίνα Χαραλαμποπούλου όταν έψαχναν ένα χώρο για να υλοποιήσουν την ιδέα τους δεν είχαν στο μυαλό τους την πλατεία. Όταν όμως είδαν την υπέροχη πρόσοψη με την ξύλινη πόρτα δεν αντιστάθηκαν. Τι κι αν τα 15 τμ. -και άλλα τόσα του υπογείου- μοιάζουν λίγα για να στεγάσουν ένα μεγάλο όνειρο.

Ο Σπύρος -ντυμένος στα μωβ, με μωβ λαστιχάκι στα μαλλιά- μου εξηγεί ότι εκτός από την τοποθέτηση των βιβλίων όλη η υπόλοιπη δουλειά γίνεται στην πλατεία. Έτσι το πιο μικρό ίσως βιβλιοπωλείο της Αθήνας έχει την μεγάλη αυλή με όλη την πλατεία Καρύτση να απλώνεται στα πόδια του. Και όσο για τους γείτονες, αυτοί αγκάλιασαν τα δύο παιδιά από την πρώτη στιγμή. Άλλωστε τώρα είναι όλοι μια οικογένεια, πίνουν καφέ το πρωί, διαβάζουν μαζί, τρώνε και το βράδυ μέχρι τις 23.00 που είναι ανοιχτό το κατάστημα χαζεύουν βιβλία και συζητούν. 



Φωταγωγός



Και από την πλατεία Καρύτση, σε ένα άλλο αγαπημένο σημείο του κέντρου. Στην Κολοκοτρώνη και στον αριθμό 59. Στην στοά Κουρτάκη που στέγαζε για μεγάλο χρονικό διάστημα κάποιες από τις δραστηριότητες του booze cooperative έχει βρει το δικό της χώρο η Τζούλια Τσιακίρη, ιδρύτρια των εκδόσεων “Το Ροδακιό” εδώ και 25 χρόνια. “Το Ροδακιό” μαζί με τις εκδόσεις “Φωταγωγός” και το πρακτορείο “Fosphotos” έχουν μετατρέψει αυτό το υπέροχο χώρο στο βάθος της στοάς με σημείο συνάντησης βιβλιόφιλων και όχι μόνο.

Το εντυπωσιακό αίθριο έχει πια στολιστεί με ένα μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι και η στοά έχει πάρει άλλο χρώμα τόσο από τον Φωταγωγό, όσο και από τα γραφεία της popaganda που βρίσκονται ακριβώς από πάνω. Εκεί που κάποτε στεγάζονταν τα γραφεία διοίκησης της ρετσίνας Κουρτάκη και αργότερα κουρεία και καταστήματα τώρα υπάρχουν πολύχρωμες αφίσες, χαμόγελα και συναντήσεις παντός τύπου.

Στο Φωταγωγό μπορεί κανείς να βρει βιβλία παντός τύπου, ιδιαίτερες φωτογραφικές εκδόσεις, αφίσες αλλά και μικρά αντικείμενα. “Φιλοξενούμε οτιδήποτε περίεργο” λέει η Τζούλια Τσιακίρη και ελπίζει ότι η μέχρι τώρα καλή πορεία του μαγαζιού θα την δικαιώσει. Η ίδια δηλώνει εξάλλου αισιόδοξη όχι μόνο για τη δική της προσπάθεια αλλά και γενικότερα. “Δεν θα έρθει η καταστροφή, πλησιάζει η στιγμή της στροφής και πάντα πριν από αυτή είναι πολύ βαθύ το σκοτάδι” λέει χαρακτηριστικά. 



Λεμόνι



Κλείνοντας τον περίπατο στα αθηναϊκά βιβλιοπωλεία δεν μπορούσαμε να μην επισκεφτούμε το “Λεμόνι”. Πιο παλιό από τα υπόλοιπα σε μια όμορφη γειτονιά της Αθήνας, το Θησείο, λίγο πιο κάτω από το θόρυβο και την βουή των καταστημάτων. Ο Σπύρος Ξένος εδώ και 18 χρόνια έχει αφήσει τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που ήταν το επάγγελμα του και έχει αφοσιωθεί στο βιβλίο. “Μόνο αν κάνεις αυτό που αγαπάς, μπορείς να πετύχεις” σχολιάζει ο ίδιος και φαίνεται πως έχει δίκιο. Στον πεζόδρομο της Ηρακλειδών έχει απλώσει λοιπόν την ιδέα του, την αγάπη του, το μεράκι του και παρέα με το μαύρο γάτο του υποδέχονται τους γείτονες και όχι μόνο.

“Αρχικά ξεκίνησε σαν ένα συνοικιακό βιβλιοπωλείο. Πέρναγα από το Θησείο και το αγάπησα, ήθελα και πεζόδρομο για να υπάρχει ησυχία και ταίριαξε τέλεια. Σιγά σιγά όμως έγινε ένας χώρος συνάντησης για όλους τους Αθηναίους”.

Και πράγματι από το Λεμόνι περνάνε καθημερινά φίλοι, γείτονες, γνωστοί συγγραφείς αλλά και νέοι από κάθε μεριά της πόλης. Πίνουν καφέδες, διαβάζουν, συζητούν. Και όταν τα πράγματα γίνονται πιο “απαιτητικά” μαζεύονται όλοι στην πίσω αυλή για παρουσιάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας. Ένας μικρός κόσμος στην καρδιά του κέντρου. Από αυτούς που αξίζει σίγουρα να ανακαλύψετε!