Πλεόνασμα για πρώτη φορά στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών

Έστω και μικρό, για πρώτη φορά μετά την κρίση, το Μάιο του 2013, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε μικρό πλεόνασμα της τάξης των 35,5 εκατ. ευρώ, έναντι ελλειμμάτων 1,2 και 1,9 δισεκ. ευρώ τον ίδιο μήνα των δύο προηγουμένων ετών 2012 και 2011 αντίστοιχα.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στη μείωση του εμπορικού ελλείμματος, την άνοδο του πλεονάσματος του ισοζυγίου των υπηρεσιών και την εμφάνιση πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων έναντι ελλείμματος το Μάιο του 2012. Αντίθετα, το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων υπερδιπλασιάστηκε.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας ένας από τους βασικούς παράγοντες αυτής της εξέλιξης αποτελεί το γεγονός ότι αυξήθηκαν οι εισπράξεις από τις τουριστικές και ταξιδιωτικές υπηρεσίες. Πιο συγκεκριμένα το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 430 εκατ. ευρώ, λόγω κυρίως της σημαντικής ανόδου των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και δευτερευόντως του περιορισμού των καθαρών πληρωμών για ''λοιπές'' υπηρεσίες.

Αντίθετα, οι καθαρές εισπράξεις από υπηρεσίες μεταφορών σημείωσαν πτώση, η οποία αντανακλά κυρίως την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των ''λοιπών'' (εκτός θαλάσσιων) μεταφορών και δευτερευόντως τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των θαλάσσιων μεταφορών.

Το πλεόνασμα του ταξιδιωτικού ισοζυγίου παρουσίασε άνοδο κατά 300 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Μάιο του 2012. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν σημαντικά κατά 293 εκατ. ευρώ ή 38,5% (αντανακλώντας και την αύξηση του αριθμού αφίξεων των μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά 24,4%, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος), ενώ οι αντίστοιχες δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος μειώθηκαν ελαφρά (-4,1%).

Τέλος, η μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου των ''λοιπών'' υπηρεσιών κατά 209 εκατ. ευρώ οφείλεται κατά κύριο λόγο στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και συγκεκριμένα στην καταβολή προμήθειας 38 εκατ. ευρώ στο EFSF έναντι 164 εκατ. ευρώ το Μάιο του 2012.

Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε κατά 894 εκατ. ευρώ, λόγω της μείωσης, κυρίως, των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 711 εκατ. ευρώ. Επίσης, το έλλειμμα του ισοζυγίου εκτός καυσίμων και πλοίων μειώθηκε κατά 192 εκατ. ευρώ, ως αποτέλεσμα του περιορισμού της δαπάνης για εισαγωγές κατά 263 εκατ. ευρώ (12,6%), η οποία αντιστάθμισε τη μείωση των εισπράξεων από εξαγωγές κατά 72 εκατ. ευρώ (5,8%). Τέλος αυξήθηκαν οι καθαρές πληρωμές για αγορές πλοίων κατά 8 εκατ. ευρώ.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου εισοδημάτων αυξήθηκε κατά 182 εκατ. ευρώ, λόγω αύξησης των καθαρών πληρωμών για τόκους, μερίσματα και κέρδη.

Τέλος, το ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 69,4 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 52,5 εκατ. ευρώ το Μάιο του 2012, αντανακλώντας βελτίωση στα ισοζύγια του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως μεταβιβάσεις από την ΕΕ) και των λοιπών τομέων. (Υπενθυμίζεται ότι οι ακαθάριστες τρέχουσες μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), καθώς και τις καταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ οι τρέχουσες μεταβιβάσεις προς την ΕΕ περιλαμβάνουν τις αποδόσεις-πληρωμές της Ελλάδος στον Κοινοτικό Προϋπολογισμό.)

Περιορισμός του ελλείμματος και για την περίοδο Ιανουαρίου - Μαΐου 2013

Το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2013 το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών περιορίστηκε κατά 3,4 δισεκ. ευρώ ή 49,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 και διαμορφώθηκε σε 3,5 δισεκ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά κατά κύριο λόγο τη σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος κατά 2,2 δισεκ. ευρώ, καθώς και τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων κατά 574 εκατ. ευρώ και την άνοδο των πλεονασμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων και του ισοζυγίου υπηρεσιών κατά 456 εκατ. ευρώ και 248 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Ειδικότερα, το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου περιορίστηκε λόγω της μείωσης του εμπορικού ελλείμματος εκτός καυσίμων και πλοίων κατά 574 εκατ. ευρώ (ή 14,5%), των καθαρών πληρωμών για εισαγωγές καυσίμων κατά 1,6 δισεκ. ευρώ (ή 33,5%), ενώ οι καθαρές πληρωμές για αγορές πλοίων αυξήθηκαν κατά 59 εκατ. ευρώ (ή 11,9%). Οι εισπράξεις από εξαγωγές αγαθών εκτός καυσίμων και πλοίων αυξήθηκαν κατά 4,3%, ενώ οι πληρωμές για αντίστοιχες εισαγωγές μειώθηκαν κατά 3,5%.

Η άνοδος του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου οφείλεται στη άνοδο των καθαρών εισπράξεων από ταξιδιωτικές υπηρεσίες και τη μείωση των καθαρών πληρωμών για λοιπές υπηρεσίες, εξελίξεις που αντιστάθμισαν τον περιορισμό των καθαρών εισπράξεων από υπηρεσίες μεταφορών. Ειδικότερα, οι ταξιδιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα από μη κατοίκους αυξήθηκαν κατά 15,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 (αντανακλώντας και την αύξηση του αριθμού αφίξεων των μη κατοίκων ταξιδιωτών κατά 9,5% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος). Καθώς ταυτόχρονα οι ταξιδιωτικές δαπάνες στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος περιορίστηκαν κατά 10,1%, καταγράφηκε πλεόνασμα 1,1 δισεκ. ευρώ, έναντι 764 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.

Το έλλειμμα του ισοζυγίου των εισοδημάτων μειώθηκε κατά 574 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το 2012, κυρίως λόγω της δραστικής μείωσης των καθαρών πληρωμών για τόκους επί των τίτλων του Δημοσίου που διακρατούν κάτοικοι του εξωτερικού (λόγω εφαρμογής του PSI).

Τέλος, το ισοζύγιο των τρεχουσών μεταβιβάσεων παρουσίασε πλεόνασμα 1,7 δισεκ. ευρώ, μεγαλύτερο κατά 456 εκατ. ευρώ από ό,τι το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου του 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην καταγραφή καθαρών εισπράξεων των λοιπών τομέων ύψους 297 εκατ. ευρώ (που αφορούν κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα) έναντι καθαρών πληρωμών ύψους 28 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, ενώ οι καθαρές μεταβιβαστικές εισπράξεις του τομέα της γενικής κυβέρνησης (κυρίως από την ΕΕ) αυξήθηκαν κατά 131 εκατ. ευρώ.

Ισοζύγιο Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Το Μάιο του 2013 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων παρουσίασε έλλειμμα 14 εκατ. ευρώ, έναντι μικρού πλεονάσματος 2,7 εκατ. ευρώ το Μάιο του 2012, αντανακλώντας την μείωση των καθαρών μεταβιβάσεων προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. (Οι κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από την ΕΕ περιλαμβάνουν κυρίως τις καταβολές από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, πλην του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, και το Ταμείο Συνοχής, βάσει του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.)

Το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2013 το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων εμφάνισε πλεόνασμα 1,1 δισεκ. ευρώ, κατά 38 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στην σημαντική αύξηση (κατά 94 εκατ. ευρώ) των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ προς τον τομέα της γενικής κυβέρνησης, η οποία υπεραντιστάθμισε την αύξηση των καθαρών κεφαλαιακών μεταβιβαστικών πληρωμών των λοιπών τομέων.

Το συνολικό ισοζύγιο μεταβιβάσεων (τρεχουσών και κεφαλαιακών) παρουσίασε πλεόνασμα 2,8 δισεκ. ευρώ στο πεντάμηνο, κατά 494 εκατ. ευρώ μεγαλύτερο από ό,τι την αντίστοιχη περίοδο του 2012, γεγονός που οφείλεται στην προαναφερθείσα εξέλιξη, τόσο των τρεχουσών και των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ, όσο και των τρεχουσών μεταβιβαστικών εισπράξεων των λοιπών τομέων (κυρίως μεταναστευτικά εμβάσματα).

Συνολικό Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαιακών Μεταβιβάσεων

Το συνολικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (το οποίο αντιστοιχεί στις ανάγκες της οικονομίας για χρηματοδότηση από το εξωτερικό) εμφάνισε πλεόνασμα 21,6 εκατ. ευρώ τον Μάιο του 2013, έναντι ελλείμματος 1,2 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012. Το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2013 το εν λόγω ισοζύγιο παρουσίασε έλλειμμα μόλις 2,4 δισεκ. ευρώ, έναντι 5,9 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012, καταγράφοντας μείωση κατά 58,9%, δηλαδή με ρυθμό ταχύτερο από εκείνον της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.

Ισοζύγιο Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών

Το Μάιο του 2013 οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εκροή (μείωση) 26 εκατ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 89 εκατ. ευρώ το Μάιο του 2012) ενώ οι άμεσες επενδύσεις στο εξωτερικό από κατοίκους Ελλάδος σημείωσαν καθαρή εκροή (αύξηση) 20 εκατ. ευρώ χωρίς αξιοσημείωτες συναλλαγές.

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου καταγράφηκε καθαρή εκροή ύψους 11,9 δισεκ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τοποθετήσεων κατοίκων σε ομόλογα του εξωτερικού κατά 7,2 δισεκ ευρώ, αλλά και στην μείωση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια κατά 5,3 δισεκ ευρώ (εκροή). Οι εξελίξεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση των τοποθετήσεων κατοίκων σε έντοκα γραμμάτια έκδοσης μη κατοίκων κατά 200 εκατ. ευρώ και την αύξηση των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε μετοχές ελληνικών επιχειρήσεων κατά 324 εκατ. ευρώ (εισροές). Όσον αφορά τις ''λοιπές'' επενδύσεις, καταγράφηκε καθαρή εισροή ύψους 11,6 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 8,9 δισεκ. ευρώ τον αντίστοιχο μήνα του 2012), η οποία οφείλεται κυρίως στην καθαρή αύξηση (εισροή) κατά 14,3 δισεκ. ευρώ των δανειακών υποχρεώσεων του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους (εκ των οποίων τα 14,2 δισεκ. ευρώ αφορούν το δανεισμό του δημοσίου τομέα από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας – EFSF). Επίσης εισροή καταγράφηκε λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων των εγχώριων πιστωτικών ιδρυμάτων και θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 511 εκατ. ευρώ. Οι ανωτέρω κινήσεις αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την μείωση (εκροή) κατά 3,1 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (περιλαμβάνεται και ο λογαριασμός TARGET).

Το πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου 2013 οι άμεσες επενδύσεις εμφάνισαν καθαρή εισροή ύψους 1,1 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 224 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012). Ειδικότερα, οι άμεσες επενδύσεις στην Ελλάδα από μη κατοίκους εμφάνισαν καθαρή εισροή (αύξηση) 946 εκατ. ευρώ, ενώ οι άμεσες επενδύσεις κατοίκων στο εξωτερικό εμφάνισαν καθαρή μείωση (αποεπένδυση) 173 εκατ. ευρώ (εισροή).

Στην κατηγορία των επενδύσεων χαρτοφυλακίου σημειώθηκε καθαρή εκροή ύψους 11,1 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εκροής 71,9 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012). Ειδικότερα, καταγράφηκε εκροή κεφαλαίων λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων των εγχώριων θεσμικών επενδυτών σε ομόλογα και έντοκα γραμμάτια του εξωτερικού κατά 4,8 δισεκ. ευρώ αλλά και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων κατοίκων σε παράγωγα του εξωτερικού κατά 279 εκατ. ευρώ. Επίσης εκροή σημειώθηκε και λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικά ομόλογα και έντοκα γραμμάτια κατά 6,9 δισεκ. ευρώ. Αντίθετα, εισροή κεφαλαίων καταγράφηκε λόγω της μείωσης των τοποθετήσεων κατοίκων σε μετοχές του εξωτερικού κατά 345 εκατ. ευρώ αλλά και λόγω της αύξησης των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε ελληνικές μετοχές κατά 578 εκατ. ευρώ.

Στην κατηγορία των "λοιπών'' επενδύσεων η καθαρή εισροή ύψους 11,4 δισεκ. ευρώ (έναντι καθαρής εισροής 79,0 δισεκ. ευρώ το αντίστοιχο πεντάμηνο του 2012) οφείλεται κυρίως στην αύξηση των δανειακών υποχρεώσεων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα προς μη κατοίκους κατά 20,5 δισεκ. ευρώ (εισροή), αλλά και στην μείωση των τοποθετήσεων των εγχωρίων θεσμικών επενδυτών σε καταθέσεις και repos στο εξωτερικό κατά 16,5 δισεκ. ευρώ. Οι κινήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν εν μέρει από την μείωση κατά 24,8 δισεκ. ευρώ των τοποθετήσεων μη κατοίκων σε καταθέσεις και repos στην Ελλάδα (εκροή).

Στο τέλος Μαΐου 2013 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας διαμορφώθηκαν σε 4,9 δισεκ. ευρώ, έναντι 5,0 δισεκ. ευρώ στο τέλος Απριλίου του 2013. (Υπενθυμίζεται ότι από την ένταξη της Ελλάδος στη ζώνη του ευρώ τον Ιανουάριο του 2001 τα συναλλαγματικά διαθέσιμα, σύμφωνα με τον ορισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, περιλαμβάνουν μόνο το νομισματικό χρυσό, τη "συναλλαγματική θέση" στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα "ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα" και τις απαιτήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος σε ξένο νόμισμα έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ. Αντίθετα, δεν περιλαμβάνουν τις απαιτήσεις σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών εκτός της ζώνης του ευρώ, τις απαιτήσεις σε συνάλλαγμα και σε ευρώ έναντι κατοίκων χωρών της ζώνης του ευρώ και τη σσυμμετοχή της Τράπεζας της Ελλάδος στο κεφάλαιο και στα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.)