Με τρεις ταχύτητες (6%, 15% και 21%) ο ΦΠΑ

Σε ένα σύστημα τριών συντελεστών ΦΠΑ φαίνεται ότι καταλήγει η διαπραγμάτευση με τους δανειστές, ενώ ετοιμάζεται και πρόταση για περιορισμό των πρόωρων συντάξεων πριν από την ηλικία των 62 ετών, με σκοπό να βρεθεί διέξοδος για συμφωνία.

Οι αλλαγές στον ΦΠΑ θεωρούνται κομβικό σημείο των συζητήσεων, καθώς οι εκπρόσωποι των δανειστών επιμένουν σε μέτρα μόνιμου δημοσιονομικού χαρακτήρα και δεν αρκούνται σε άλλες προτάσεις που έχουν κατατεθεί. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η ελληνική πρόταση για τρεις συντελεστές ΦΠΑ, επί της οποίας δείχνει να διαμορφώνεται πεδίο συμφωνίας, έχει ως εξής:

■ Χαμηλός συντελεστής 6% (για είδη πρώτης ανάγκης, βασικά τρόφιμα όπως ψωμί, γάλα, φάρμακα κ.ά.).

■ Μεσαίος συντελεστής 15% (για προϊόντα και υπηρεσίες ευρείας κατανάλωσης).

■ Υψηλός συντελεστής 21% (για όλα τα υπόλοιπα προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και για «πολυτελή» τρόφιμα).

Δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη πώς θα γίνει η κατανομή των προϊόντων και υπηρεσιών ανάμεσα στους διαφορετικούς συντελεστές, εφόσον τελικά επικρατήσει η πρόταση των τριών συντελεστών, αλλά διεξάγονται υπολογισμοί και προσομοιώσεις ώστε να βρεθεί ο βέλτιστος συνδυασμός και να μην υπάρξουν υφεσιακές συνέπειες στην αγορά, αλλά ούτε και μεγάλη επιβάρυνση για βασικά είδη κατανάλωσης. Συνολικά, βέβαια, τα φορολογικά έσοδα θα είναι περισσότερα μετά την αναδιάρθρωση κατά 800 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τους υπολογισμούς. Ωστόσο, καθώς είδη που υπάγονται σήμερα στον συντελεστή 13% (τρόφιμα, εστίαση, τιμολόγια ΔΕΚΟ κ.λπ.) θα μεταφερθούν στο 15%, η επιβάρυνση για τον καταναλωτή θα είναι σχετικά μικρή και σε κάθε περίπτωση δεν θα υπάρχει υφεσιακό αποτέλεσμα, δεδομένου ότι η κατανάλωση τέτοιων προϊόντων είναι ανελαστική.

Από την άλλη πλευρά, πολλά είδη και υπηρεσίες, η κατανάλωση των οποίων έχει υποχωρήσει δραματικά λόγω της ύφεσης (ένδυση, υπόδηση, αλλά και τα ακίνητα), θα μεταταγούν από τον υψηλό σημερινό συντελεστή 23% στο 21%, με αποτέλεσμα ως προς το σημείο αυτό αυξηθεί η κατανάλωση και η οικονομική δραστηριότητα. Επίσης, στον συντελεστή 21% θα μεταταγούν και ορισμένα «πολυτελή» τρόφιμα, δηλαδή ακριβά και εισαγόμενα προϊόντα που σήμερα υπάγονται στον μεσαίο συντελεστή 13%, με αποτέλεσμα τα έσοδα από την κατηγορία αυτή να αυξηθούν χωρίς να υπάρχει κοινωνικό κόστος. Μένει να φανεί αν θα υπάρξουν και προϊόντα που θα μεταταγούν από το σημερινό 13% στο 21%, αν και προς το παρόν δεν υπάρχει σχεδιασμός για κάτι τέτοιο.

Φρένο στις πρόωρες συντάξεις

Ταυτόχρονα, με στόχο να καμφθούν η αδιαλλαξία των εκπροσώπων των δανειστών και η επιμονή τους σε μέτρα για το Ασφαλιστικό, η κυβέρνηση καταθέτει πρόταση για περιορισμό των πρόωρων συντάξεων. Εξετάζεται, σύμφωνα με πληροφορίες, η δημιουργία αντικινήτρων για τη συνταξιοδότηση κάτω από την ηλικία των 62 ετών έτσι ώστε οι ασφαλισμένοι να το σκέφτονται δύο φορές προτού αποφασίσουν να εγκαταλείψουν πρόωρα την εργασία τους.

Εξετάζονται διάφορες εναλλακτικές, κυρίως στην κατεύθυνση της επιβάρυνσης με ασφαλιστικές εισφορές μέχρι την ηλικία των 62 ετών για τις νέες πρόωρες συντάξεις ή την αύξηση της «ποινής», που ανέρχεται στην Ελλάδα σήμερα στο 6% για συντάξεις που δίδονται κάτω από το κανονικό όριο ηλικίας (στη Γαλλία έχει αυξηθεί στο 10%).

Η διαπραγμάτευση έχει σημειώσει αρκετή πρόοδο σύμφωνα με πρόσωπα που μετέχουν στις συζητήσεις στις Βρυξέλλες, αλλά παραμένουν οι απαιτήσεις για παρεμβάσεις που θίγουν τις «κόκκινες γραμμές» της κυβέρνησης, όπως κυρίως μέτρα για το Ασφαλιστικό και τα Εργασιακά. Η εκτίμηση είναι ότι η πίεση εκπορεύεται κυρίως από το «σύστημα» που κινεί ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, το οποίο επιδεικνύει αδιαλλαξία και μέχρι στιγμής υπερισχύει των κύκλων που υποστηρίζουν την εξεύρεση λύσης μέσω αμοιβαίων συμβιβασμών, που εντοπίζονται στην Κομισιόν, σε ένα τμήμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και σε ορισμένες ευρωπαϊκές ηγεσίες.

Η ελπίδα είναι ότι το ζήτημα μπορεί να διευθετηθεί με παρέμβαση σε επίπεδο πρωθυπουργών, και ιδίως της Γερμανίδας καγκελάριου Ανγκελα Μέρκελ, οι δηλώσεις της οποίας κατά καιρούς απηχούν μια διαφορετική προσέγγιση από εκείνη του κ. Σόιμπλε. Στον βαθμό που δεν πρόκειται για στημένο πολιτικό παιχνίδι παραπλάνησης, η διαφοροποίηση αυτή δείχνει μια απόσταση μεταξύ οικονομικού και πολιτικού κατεστημένου στη Γερμανία και την Ευρώπη, αλλά και θεσμική και πολιτική αυτονόμηση του Eurogroup  έναντι των άλλων θεσμών της Ευρωζώνης, δεδομένου ότι στο επίπεδο αυτό ναυαγούν οι όποιες απόπειρες συμβιβασμού, καθώς ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών έχει εκεί το πάνω χέρι. 

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες που προέρχονται από τραπεζικούς κύκλους που έχουν επικοινωνία με το επιτελείο Σόιμπλε, ο τελευταίος επιχειρεί να διατηρήσει την οικονομική πίεση μέχρι τέλους, παραμένοντας ανυποχώρητος στις απαιτήσεις για σκληρά μέτρα, με σκοπό να εξαναγκάσει τελικά την ελληνική κυβέρνηση να επιλέξει ανάμεσα σε ένα επώδυνο πακέτο συμφωνίας ή τη ρήξη και με τον τρόπο αυτό να οξύνει τις αντιθέσεις στο εσωτερικό κυβερνητικό και κομματικό μέτωπο. Απώτερος σκοπός των «γερακιών» της Ευρωζώνης, λένε οι ίδιες πηγές, είναι να προκαλέσουν πολιτικό πλήγμα στην ελληνική κυβέρνηση για να καταδείξουν ότι δεν υπάρχει αριστερή ή άλλη εναλλακτική διέξοδος στο συντηρητικό μοντέλο λιτότητας, αλλά και ότι δεν αμφισβητείται η γερμανική ηγεμονία.

Γι’ αυτό και πιέζουν για τη διαμόρφωση μιας σκληρής συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία, ακόμα κι αν υιοθετηθεί από την ελληνική κυβέρνηση, θα δοκιμάσει τη συνοχή της κυβερνητικής πλειοψηφίας στο Κοινοβούλιο, δημιουργώντας προϋποθέσεις για διαρροή κυβερνητικών βουλευτών αλλά και, αντιθέτως, υπερψήφιση από την αντιπολίτευση ώστε να δημιουργηθεί πολιτικό πρόβλημα.