Ποιοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι των νέων συντάξεων των 300 ευρώ

Η δημοσιοποίηση του πορίσματος της επιτροπής σοφών και η έκδοση νέων εγκυκλίων για την αύξηση των ορίων ηλικίας και τον υπολογισμό των συντάξεων που θα αποσαφηνίζουν τα θολά σημεία- γιατί η προηγούμενη εγκύκλιος περισσότερο συσκότιζε παρά διαφώτιζε- καθιστούν ιδιαιτέρως κρίσιμη την ερχόμενη εβδομάδα για τις εξελίξεις στο ασφαλιστικό.

Την ίδια ώρα η εθνική αναλογιστική αρχή υπό την καθοδήγηση του κ. Κατρούγκαλου  αναζητά ακόμα αλγόριθμους και μοντέλα  για τον υπολογισμό των νέων συντάξεων που θα «κουμπώνουν» με τη δέσμευση  για  εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ (περίπου 1,8 δισ. ευρώ) από τις συνταξιοδοτικές δαπάνες το 2016. Πάντως όποιο μοντέλο και αν επιλεγεί το σίγουρο είναι ότι θα θεσπιστούν ενιαίοι κανόνες εισφορών και παροχών για όλα τα ταμεία που θα εξισώνουν προς τα κάτω τις παροχές στα πρότυπα του ΙΚΑ. Αυτό σημαίνει ότι όσοι ασφαλισμένοι, κυρίως των ειδικών ταμείων, διατηρούσαν κάποια προνόμια θα τα χάσουν καθώς  θα εφαρμοστούν μόνο δύο τρόποι υπολογισμού των συντάξεων. Ενας ενιαίος για τους μισθωτούς και ένας ενιαίος για τους αυτoαπασχολούμενους.

Παράλληλα, για να μην σηκώσουν μόνο οι μελλοντικοί  συνταξιούχοι το αβάσταχτο βάρος των αλλαγών, σχεδιάζεται να μπει μαχαίρι κλιμακωτά έως 15%  στις ελάχιστα υψηλότερες υπάρχουσες συντάξεις πάνω από 1000, 1500 ή 2000 ευρώ .  Η απόφαση για το «βάθος» του μαχαιριού θα ληφθεί όταν ολοκληρωθεί η ποσοτικοποίηση των αλλαγών με την τεχνική βοήθεια που θα προσφέρουν οι θεσμοί .

Η μεταρρύθμιση Κατρούγκαλου που θα νομοθετηθεί έως το τέλος Οκτωβρίου για να υλοποιηθεί από 1/1/2016 είναι πιθανόν να ακυρώσει το ν. 3863/2010  ο οποίος θα εφαρμοστεί  μόνο για λίγους μήνες προκειμένου να «ξεπαγώσει» η διαδικασία απονομής συντάξεων. Από την αρχή του χρόνου έχουν υποβληθεί περίπου 70.000 αιτήσεις για συνταξιοδότηση (24.000 στο ΙΚΑ , 34.000 για επικουρικές) αλλά τα ταμεία εξέδωσαν μόνο λίγες δεκάδες προσωρινές, περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το τοπίο.

Το νέο μοντέλο υπολογισμού των συντάξεων  όλα δείχνουν ότι θα ισχύσει για όλους όσοι υπέβαλαν αίτηση συνταξιοδότησης από 1/1/2015  χωρίς να εξαιρεί τα θεμελιωμένα δικαιώματα και να ρίχνει στα μαλακά τους παλαιότερους ασφαλισμένους οι οποίοι θα είχαν μικρότερες μειώσεις αν εφαρμοζόταν ο ν. 3863/2010 ( προβλεπόταν ο ασφαλιστικός βίος  έως 31.12.2010 να υπολογίζεται με τον ισχύοντα τρόπο υπολογισμού ενώ ο βίος από το 2011 και μετά με το νέο τρόπο ).

Πάντως ο υπουργός εργασίας ίσως ζητήσει από τους θεσμούς μια μικρή χρονική παράταση για να καλυφθεί ο χαμένος χρόνος των εκλογών. Η ηγεσία του υπουργείου απέκλεισε το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης του γενικού ορίου ηλικίας  των 67 ετών ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων, τονίζοντας σε ανακοίνωση ότι η πρόβλεψη του Ν.3863/2010 («νόμος Λοβέρδου») για ενδεχόμενο αύξησης των ορίων ηλικίας εκπληρώθηκε με το Ν. 4093/2012 («Μεσοπρόθεσμο» κυβέρνησης Σαμαρά) που αύξησε τα όρια από το 60οστο 62ο και από το 65ο στο 67ο έτος ηλικίας . Διευκρίνισε επίσης ότι η  εγκύκλιος  Πετρόπουλου που εκδόθηκε την Τρίτη  αφορά μόνο στα ποσά των κατώτατων ορίων συντάξεων γήρατος (πρόωρες συνταξιοδοτήσεις) και όχι σε συντάξεις άλλων κατηγοριών (αναπηρίας, παραπληγικών, βαρέων κλπ).

Επιβεβαιώνεται δηλαδή ότι οι μεγάλοι χαμένοι των νέων ρυθμίσεων είναι οι δικαιούχοι των κατωτάτων ορίων που θα πάρουν σύνταξη μετά την 1η Ιουλίου 2015. Πρόκειται για τις πιο αδύναμες κατηγορίες της κοινωνίας  όπως μητέρες ανηλίκων του ΙΚΑ  που αποχωρούν πρόωρα οι οποίες μέχρι σήμερα δικαιούνταν σύνταξη 486 ευρώ, διαδοχικά ασφαλισμένους και χαμηλά αμειβόμενους με 600 ευρώ και λίγα χρόνια στη δουλειά λόγω ανεργίας.
 
Σύμφωνα με την εγκύκλιο όσοι αποτολμήσουν να συνταξιοδοτηθούν πριν από τα 67 θα εισπράξουν ποσό από 200 έως 330 ευρώ μηνιαίως  αφού θα χάσουν το προνοιακό μέρος που επιδοτούσε το κράτος. Αλλά και όταν συμπληρώσουν τα 67 , η σύνταξη τους δε θα υπερβεί τα 392 έως 430 ευρώ στην καλύτερη περίπτωση.
 
Στην πράξη, όσοι έχουν υπαχθεί για πρώτη φορά στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο έως και 31.12.2010 και υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης για σύνταξη γήρατος ή αναπηρίας από την 1η Ιανουαρίου 2015 δικαιούνται:

α) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 31.12.2010, το οποίο υπολογίζεται με βάση την κατώτατη σύνταξη ύψους 486 ευρώ.   β) Τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους από 1.1.2011 έως την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους. Η κατώτατη σύνταξη ορίζεται βάσει της νέας εγκυκλίου Χαϊκάλη στα 392 ευρώ.
Έτσι , ο μέσος όρος  των δύο τμημάτων  της σύνταξης  που θα παραμείνει παγωμένη στα ίδια επίπεδα έως το 2021 είναι περίπου 400 ευρώ ( 392 έως 430).

Αλλά και οι νυν συνταξιούχοι  είδαν ήδη  μειωμένες και τις συντάξεις του Οκτωβρίου λόγω των αναδρομικών κρατήσεων της αυξημένης εισφοράς υπέρ ΕΟΠΥΥ. Υπενθυμίζεται ότι με εγκύκλιο Κατρούγκαλου η αυξημένη εισφορά 6% που ισχύει από την 1η Ιουλίου θα εισπραχθεί σε τρεις δόσεις αρχής γενομένης από τη σύνταξη Οκτωβρίου προκειμένου να μετριάσει τις απώλειες των συνταξιούχων.