Ερωτήματα για τις διατάξεις που «βγάζουν λάδι» τους φοροφυγάδες

Προβληματισμός επικρατεί στην κυβέρνηση για το αν πρέπει να διατηρήσει ή να αποσύρει την τελευταία στιγμή από το πολυνομοσχέδιο που ψηφίζεται απόψε στην Βουλή, τις διατάξεις εκείνες που στο όνομα του εξορθολογισμού των υπερβολικών προστίμων της εφορίας, «στρώνουν χαλί» για να μην κόβει κανείς απόδειξη ή και να «βγαίνουν λάδι» φοροφυγάδες ολκής.
 
Σύμφωνα με πληροφορίες μάλιστα, κάποιοι στο οικονομικό επιτελείο αλλά και στο Μέγαρο Μαξίμου αναζητούν ήδη και τους "υπευθύνους" στους οποίους στοχεύσουν για να μεταθέσουν την ευθύνη σε περίπτωση απόσυρσης των επίμαχων διατάξεων που έφερε το υπουργείο Οικονομικών, δείχνοντας ήδη από τώρα τον "εύκολο στόχο" που βολεύει πολύ τις κυβερνήσεις να επιλέγουν, δηλαδή την (ημι-) ανεξάρτητη από τον πολιτικό έλεγχο Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων.
 
Το πρόβλημα εμμέσως παραδέχεται και ο ίδιος ο κύριος Τσακαλώτος
 
Το πρόβλημα το οποίο αποκάλυψε από την πρώτη στιγμή το protothema.gr, με τους μεγαλογιατρούς που δεν θα πληρώνουν ούτε 1 ευρώ πρόστιμο ακόμα και αν πιαστούν στα πράσα να μην κόβουν απόδειξη χιλίων ή πολλών χιλιάδων ευρώ, παραδέχτηκε εμμέσως πλην σαφώς εχθές και ο υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος που σε μία ομιλία 2.400 λέξεων χθες στη Βουλή, βρήκε  μόνον 20 λέξεις να πει, απαντώντας ότι «για τους πλούσιους γιατρούς, εάν διαπιστώσουμε πως δεν κόβουν αποδείξεις, δεν θα ​τους επιβληθεί πρόστιμο, αλλά θα γίνει γενικός έλεγχος»! Το πρόβλημα είναι όμως ότι, αφού ο προληπτικός έλεγχος δεν θα αποδίδει τίποτε, μόνο μετά από καταγγελία ασθενούς ή αν πιαστεί από τους τραπεζικούς λογαριασμούς πως ζει πλουσιοπάροχα ενώ δηλώνει εισοδήματα πείνας, μπορεί τελικά να ελεγχθεί και να φορολογηθεί για «μαύρο χρήμα».
 
Συγκεκριμένα, το πολυνομοσχέδιο ανοίγει νέες "κερκόπορτες" στο –ούτως ή άλλως- διάτρητο φορολογικό σύστημα της χώρας, αφού:

 
- αντί να αυστηροποιηθούν, όπως εμφανιζόταν να θέλει η κυβέρνηση, τα πρόστιμα για πλαστά και εικονικά τιμολόγια καταργούνται.
- από την μια το υπουργείο Οικονομικών, όπως είχε αποκαλύψει το ΘΕΜΑ, καλεί όσους είναι στα δικαστήρια για φοροδιαφυγή να κάνουν deal με την εφορία πληρώνοντας το 50% των προστίμων για να γλιτώσουν, αλλά την ίδια ώρα... τα καταργεί τα πρόστιμα για όσους πιάνονται στο εξής να μην εκδίδουν αποδείξεις.
- ενώ επαναλαμβάνει διατάξεις του 2013 για κατασχέσεις εξπρές ακόμα και στις θυρίδες, "αποχαρακτηρίζει" το φορολογικό έγκλημα για μεγαλοκαρχαρίες ή στις οφ-σορ που δεν πληρώνουν Φόρο Ακινήτων κλπ.
 
Τα παράθυρα της φοροδιαφυγής

Με τις νέες διατάξεις –αν δεν αλλάξει κάτι μέχρι να ψηφιστεί στη Βουλή- δεν φαίνεται να έχει να φοβάται κανείς πια ιδιαίτερα τον προληπτικό έλεγχο της εφορίας, εκτός αν πιαστεί να διαπράττει φοροδιαφυγή πολλών εκατοντάδων χιλιάδων ή εκατομμυρίων ευρώ οπότε κινδυνεύει με φυλάκιση και ολική κατάσχεση περιουσίας.
 
1. Στο νέο ποινολόγιο της φοροδιαφυγής μπήκαν διατάξεις όπως ο συμβιβασμός στο 50% στα πρόστιμα, για να τελειώνει στα γρήγορα μία υπόθεση που βρίσκεται ήδη στα δικαστήρια και να εισπράξει άμεσα το δημόσιο έσοδα.
 
Αυτό όμως μπήκε σαν μία μεταβατική διάταξη που, όπως λένε νομικοί κύκλοι, ίσως κάποιοι τελικώς θα την αγνοήσουν, αφού άλλες διατάξεις προβλέπουν ποινές –"χάδι" για όσους πιάνονται από εδώ και στο εξής να φοροδιαφεύγουν. Επικαλούμενοι αυτές στα δικαστήρια, θα μπορούν και οι ίδιοι να ζητούν την ίδια ευμενή μεταχείριση που προβλέπει και για όλους τους άλλους πια ο νόμος, πέφτοντας «στα μαλακά» χωρίς να χρειαστεί να πληρώσουν καν τα πρόστιμα!
  
2. Καταργείται το αυτοτελές πρόστιμο παράβασης (100-250-500 ευρώ ανά απόδειξη που δεν κόβεται και έως 30.000 ευρώ ανά έλεγχο) ενώ στη θέση του μπαίνει μόνο ένα αναλογικό πρόστιμο (50%) στον ΦΠΑ που θα έχανε το κράτος από την παράβαση αυτή.
 
Πού οδηγεί αυτό πρακτικά;
 
Αν πιαστεί πχ κάποιος γιατρός να μην κόβει απόδειξη πχ χιλίων ευρώ, επειδή δεν υπόκειται σε ΦΠΑ δεν θα πληρώνει καν αυτοτελές πρόστιμο (επειδή υπολογίζεται ½ από 0% ΦΠΑ). Όσον αφορά το αν θα το δηλώσει σαν εισόδημα, από τη στιγμή που τον έπιασε η εφορία, πιθανότατα θα φροντίσει να περιλάβει την συγκεκριμένη αμοιβή του σαν έσοδο για να μην υποστεί έλεγχο για αποκρυβέν εισόδημα, όπως τον «απειλεί» ο κύριος Τσακαλώτος.
 
Ίδια περίπτωση με τους γιατρούς είναι και δεκάδες χιλιάδες άλλοι που εξαιρούνται από ΦΠΑ (ασφαλιστές, όσοι έχουν τζίρο κάτω των 10.000 ευρώ ετησίως κλπ).
 
Αλλά ακόμα και αν υπάγεται σε ΦΠΑ η επχείρηση, γεννώνται άλλα προβλήματα. Αν πχ γίνει έλεγχος σε ένα νυχτερινό μαγαζί πολυτελείας και διαπιστωθεί, έστω, πως δεν κόπηκαν 20 αποδείξεις, οι ελεγκτές δεν θα υπολογίζουν «ταρίφα» 250 ευρώ Χ 20 αποδείξεις, για να επιβληθεί πρόστιμο και για να υπολογιστεί και ο ΦΠΑ που θα έχανε το δημόσιο. Αντιθέτως οι ελεγκτές θα μπουν σε μια επίπονη διαδικασία να τιμολογήσουν την αξία της κάθε παραγγελίας (ποτά, φαγητά, ξηροί καρποί κλπ) ώστε να βρεθεί ο ΦΠΑ και το 50% αυτού να επιβληθεί ως πρόστιμο. Νομικά, ο κάθε παραβάτης θα μπορεί να επικαλείται πως η αξία του τραπεζιού ήταν άλλη από αυτή που λέει ο έλεγχος, για να καταπέσει το πρόστιμο στα δικαστήρια.
 
Αλλά και να πρέπει να τα πληρώσει όμως, αν πχ ο έλεγχος βρει ότι στις 20 αποδείξεις η αξία ήταν συνολικά 1.000 ευρώ και ο ΦΠΑ 230 ευρώ, τότε ο παραβάτης καλείται να πληρώσει 50% πρόστιμο (230 + 115 = 345 ευρώ) και «καθάρισε». Με «πέναλτι» λιγότερο και από 9,5% στις αποδείξεις που δεν κόβει (115 ευρώ στα 1.230 των αποδείξεων) πιθανώς πολλοί θα σκεφτούν πως συμφέρει το ρίσκο να μην κόβουν αποδείξεις μέχρι να τους πιάσουν και να πληρώσουν τότε ένα  πρόστιμο επ’ αυτών που εντοπίστηκαν.
 
3.    Από την άλλη, οι «βαριές» ποινικές κλπ διατάξεις που προβλέπει το νομοσχέδιο, ενεργοποιούνται σε περιπτώσεις που η απώλεια για το δημόσιο ξεπερνά τα 50.000 ή 100.000 ή 150.000 ευρώ , ανάλογα με το είδος του φόρου που αποκρύπτεται (ΦΠΑ, ΦΜΥ κλπ).
Ωστόσο,  ανεβάζοντας τα χρηματικά όρια για τον χαρακτηρισμό της φοροδιαφυγής σαν «έγκλημα», ελάχιστοι έχουν πια τον φόβο να τιμωρηθούν βαριά.
 
Για παράδειγμα, λένε επίσης νομικές πηγές, για περιπτώσεις αποφυγής πληρωμής ΕΝΦΙΑ ή του ειδικού Φόρου Ακινήτων 15% που πληρώνουν οι off shore στη χώρα μας, χαρακτηρίζονταν σαν «έγκλημα» από 1 έως 5.000 ευρώ μόλις. Τώρα το όριο ανεβαίνει στις 50.000 ή 100.000 ευρώ (ανάλογα με τον φόρο) κάτι που σημαίνει ότι πρέπει και η αξία της φοροδιαφυγής ή της απόκρυψης ακίνητης περιουσίας να ανέρχεται σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια ευρώ, αφήνοντας έξω τους περισσότερους.
 
5. Το χειρότερο όμως είναι ότι με τα χαμηλά όρια που ισχύουν στον χαρακτηρισμό του αδικήματος της φοροδιαφυγής σήμερα, το δημόσιο είχε δικαίωμα να μπορεί να ελέγχει υποθέσες και 20 χρόνια μετά (πχ να αναζητήσει φόρο του 2000 το 2020). Αντθέτως, αν ψηφιστεί ως έχει το νομοσχέδιο, η 20ετής παραγραφή καταργείται! Αυτομάτως οι υποθέσεις πριν το 2009 «αποχαρακτηρίζονται» και θα παραγραφούν , εκτός αν έχει μπει ήδη εισαγγελέας στην υπόθεση, όπως ισχύει ίσως στη Λίστα Λαγκάρντστις, αλλά όχι στις υπόλοιπες μεγάλες «λίστες» επωνύμων που η κυβέρνηση λέει πως θα φέρει διάταξη για να παρατείνει την μη παραγραφής τους.
 
6.  «Προβληματική» (ή έως και αστεία) χαρακτηρίζουν αρμόδιοι και την διάταξη για την εξαίρεση από ευθύνη όποιου λαμβάνει ανακριβές στοιχείο (πχ υποτιμολόγηση απόδειξης) σαν να μην ήταν αυτό το συμβάν αποτέλεσμα συνεννόησης ή σαν να μπορούσε να αποδειχθεί «με τον ορό της αλήθειας» αν ο αντισυμβαλλόμενος ενεργούσε «με καλή πίστη» και ...δεν κατάλαβε ότι του δίνουν μικρότερη απόδειξη. Και στις περιπτώσεις αυτές όμως, στα δικαστήρια η αμφιβολία είναι υπέρ του ελεγχόμενου και η νέα διάταξη μπορεί πιθανώς να χρησιμοποιηθεί σε δίκες που είναι ήδη σε εξέλιξη.