Περικοπές στην εθνική σύνταξη, στο εφάπαξ και τα μερίσματα

Με όλα τα ζωτικά θέματα του Ασφαλιστικού ανοιχτά, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για σκληρή διαπραγμάτευση, κυρίως, με τους ανυποχώρητους εκπροσώπους του ΔΝΤ, οι οποίοι θέτουν ως όρο τη μείωση των συντάξεων για να επιστρέψουν στην Αθήνα.

Με τους δανειστές να διαμηνύουν ότι η αξιολόγηση «δεν πρέπει να κολλήσει πουθενά» αν θέλουμε να κλείσει έως το τέλος Μαρτίου, θα είναι δύσκολο η ελληνική πλευρά να αποκρούσει τις αξιώσεις του κουαρτέτου τόσο για μείωση του ύψους της εθνικής σύνταξης και των συντελεστών αναπλήρωσης όσο και για τη θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων. Η δυσκολία θα μετατραπεί σε εφιάλτη αν το ΔΝΤ έρθει με νέες αξιώσεις, όπως αυτές που κατονόμασε ο Πολ Τόμσεν στην ανάρτησή του στο blog του Ταμείου, για δημοσιονομικά μέτρα επιπλέον 5 δισ. από τις συντάξεις.

■ Εφάπαξ: Οι νέες απαιτήσεις των εταίρων στρέφονται κατ’ αποκλειστικότητα στον δημόσιο τομέα. Ζητούν μαχαίρι στο εφάπαξ του Δημοσίου 20% έως 30% από 10% που είχε αρχικά υπολογιστεί. Αυτό σημαίνει ότι το ύψος του για περίπου 45.000 συνταξιούχους που περιμένουν να πληρωθούν από τον Σεπτέμβριο του 2013 θα συρρικνωθεί στα 18.750 ευρώ από 25.000 που υπολογίζεται σήμερα κατά μέσο όρο. Πάντως το εφάπαξ -που θεωρείται πολυτέλεια για το κουαρτέτο- με την ένταξή του στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) βαίνει προς κατάργηση, όπως εκτιμούν παράγοντες του κλάδου. Η κυβέρνηση θα θυσίαζε πιο εύκολα τα εφάπαξ για να γλιτώσει την περικοπή των κύριων συντάξεων, αλλά οι δανειστές έχουν ήδη σχολιάσει ότι δεν πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία και ότι δεν μπορεί η συνταξιοδοτική δαπάνη να συνεχίσει να επιβαρύνει τον Προϋπολογισμό.

■ Μέρισμα ΜΤΠΥ. Εωλο είναι και το μέλλον των μερισμάτων που καταβάλλει το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων από το 1864 (θεωρείται το αρχαιότερο Ταμείο στη χώρα). Το Ταμείο χρειάζεται 42 εκατ. ευρώ κάθε μήνα και εισπράττει μόνο 22 από εισφορές. Μοιραία το κονδύλι συγκεντρώνεται με καθυστέρηση, με δανεικά από το Ενιαίο Επικουρικό Ταμείο και επιστροφές οφειλών άλλων φορέων. Στις 29 Φεβρουαρίου είναι η τελευταία φορά που τα μερίσματα θα καταβληθούν με αυτόν τον τρόπο σε 265.000 δικαιούχους. Από τον επόμενο μήνα το μέρισμα θα περικοπεί κατά 45%-50% και θα καταβάλλεται ανά δίμηνο, ενώ δεν είναι γνωστό πόσο θα περιμένουν ακόμα (ήδη πέρασαν δύο χρόνια) για να το λάβουν οι 25.000 νέοι συνταξιούχοι.

■ Εθνική σύνταξη: Οι δανειστές απαιτούν δραστική μείωση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ που προβλέπει το σχέδιο Κατρούγκαλου (δεν έχει τεθεί όριο ως βάση συζήτησης), σχολιάζοντας ότι το ποσό είναι υψηλό για τις δημοσιονομικές αντοχές της χώρας. Παράλληλα, ζητούν να μην καταβάλλεται πριν από τη συμπλήρωση 20 ετών ασφάλισης και να θεσπιστούν εισοδηματικά κριτήρια, αιτήματα που αποκρούει η κυβέρνηση. Ως συμβιβαστική λύση αναμένεται να συζητηθεί η μείωση της εθνικής σύνταξης (καταβολή μέρους της) για όσους βγαίνουν στη σύνταξη με 15 έως 20 έτη. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 18 έτη και μισθό 800 ευρώ θα δικαιούται σύνταξη από δικές του εισφορές 118 ευρώ και ένα τμήμα από την εθνική σύνταξη που μπορεί να είναι 340 ευρώ αν έχει κλείσει το 67ο έτος (σύνολο 458 ευρώ). Διαφορετικά, αν βγει νωρίτερα στη σύνταξη, σύμφωνα με τις ασφαλιστικές διατάξεις που έχουν ήδη ψηφιστεί, θα αρκεστεί στα 118 ευρώ.

Η ατζέντα των δανειστών περιλαμβάνει χαμηλότερους συντελεστές για τις νέες συντάξεις, περικοπές στις επικουρικές και μαχαίρι στις υψηλές κύριες συντάξεις. Προς το παρόν, υψηλές συντάξεις θεωρούνται όσες υπερβαίνουν τα 2.000 ευρώ, αλλά δεν αποκλείεται οι μειώσεις να αφορούν και χαμηλότερα εισοδήματα.

■ Πλαφόν στις κύριες συντάξεις: Η πρόταση Κατρούγκαλου προβλέπει πλαφόν για τις πολλαπλές συντάξεις αθροιστικά, από 3.600 ευρώ που είναι σήμερα να μειωθεί στις 3.000 ευρώ (καθαρό ποσό). Οι δανειστές αξιώνουν η μείωση να είναι δραστικότερη και το πλαφόν να κατέβει στα 2.000-2.300 ευρώ.

■ Μείωση 2%-30% στις επικουρικές συντάξεις: Στο τραπέζι βρίσκονται 12 εναλλακτικά σενάρια για κλιμακωτές μειώσεις (2%, 5%, 10%, 15%, 20%, 25% και 30%) στις συντάξεις άνω των 150 ευρώ ή άνω των 170 ευρώ που καταβάλλονται σε 1,2 εκατομμύρια συνταξιούχους του ΕΤΕΑ . Το εύρος των μειώσεων θα εξαρτηθεί από την τελική απόφαση των δανειστών σε σχέση με την ελληνική πρόταση για αύξηση των εισφορών στον κλάδο επικούρησης κατά 1,5%. Αν δεχθούν αύξηση έστω κατά μισή ποσοστιαία μονάδα, οι μειώσεις θα είναι ηπιότερες.

■ Τελικές αποφάσεις για τις εισφορές: Η τελευταία βελτιωμένη πρόταση προς τους αγρότες για την αποκλιμάκωση της έντασης προβλέπει τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε τρεις ασφαλιστικές κλάσεις που θα αντιστοιχούν σε ανάλογες συνταξιοδοτικές παροχές. Δηλαδή, οι χαμηλότερες εισφορές (10% η 12%) θα οδηγούν σε χαμηλότερη εθνική σύνταξη (12/20, δηλαδή 230 ευρώ), η μεσαία κατηγορία (εισφορά 14% ή 15% του εισοδήματος) θα αντιστοιχεί σε εθνική σύνταξη 268 ευρώ, ενώ ανάλογη μείωση θα υποστεί και η ανταποδοτική σύνταξη. Οσοι επιλέξουν την κατάταξη στην υψηλότερη κατηγορία, που αντιστοιχεί σε εισφορά 20% επί του εισοδήματος, θα έχουν ως μπόνους μια μεταβατική περίοδο μεγαλύτερης διάρκειας. Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, οι δανειστές έχουν αποδεχθεί τις συγκεκριμένες βελτιώσεις. Αντίθετα, η επέκταση της μεταβατικής περιόδου πέραν της τριετίας δεν θα γίνει αποδεκτή, καθώς το μνημόνιο αναφέρει ρητά ως έτος εξίσωσης των εισφορών του ΟΓΑ με το ΙΚΑ το 2019. Η διατήρηση της αυτονομίας του ΟΓΑ για ένα μεταβατικό διάστημα συζητείται στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά μάλλον δεν θα κερδίσει έδαφος ως πρόταση, καθώς υπάρχουν διαφωνίες από το οικονομικό επιτελείο.

Η κυβέρνηση έχει διαμηνύσει ότι δεν πρόκειται να εξετάσει περαιτέρω ελαφρύνσεις για επαγγελματίες και επιστημονικούς κλάδους πέρα από τις εκπτώσεις που εξήγγειλε (έως 50% για εισόδημα έως 55.000 ευρώ) και τις ελαφρύνσεις για τα πρώτα πέντε χρόνια της σταδιοδρομίας των ασφαλισμένων. Ενδιαφέρον, πάντως, έχουν τα συγκριτικά στοιχεία που παρέθεσε ο καθηγητής του Παντείου Σάββας Ρομπόλης με βάση το γαλλικό σύστημα, το οποίο προβλέπει αποκλιμάκωση του ύψους της εισφοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες όσο αυξάνεται το δηλωθέν εισόδημα ώστε να μην υπάρχει κίνητρο για φοροδιαφυγή. Eτσι:

■ Με εισόδημα 30.000 ευρώ η εισφορά για έναν επαγγελματία αντιστοιχεί σε 4.500 ευρώ στη Γαλλία, ενώ στην Ελλάδα η ετήσια εισφορά με το νέο σύστημα Κατρούγκαλου αντιστοιχεί σε 8.000 ευρώ.

■ Με εισόδημα 40.000 ευρώ η εισφορά ανέρχεται σε 2.480 στη Γαλλία και 10.680 ευρώ στην Ελλάδα.

■ Με εισόδημα 70.800 (ανώτατο ασφαλιστέο στην Ελλάδα) η εισφορά στη Γαλλία ανέρχεται σε 2.548 ευρώ και στην Ελλάδα σε 18.690 ευρώ, ενώ στα 190.000 ευρώ, που είναι και το ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα στη Γαλλία, η εισφορά αντιστοιχεί σε 6.840 ευρώ.