Αφάντου: Θύελλα αντιδράσεων για την ακύρωση της επένδυσης από Μπαλτά

Με μια αλλοπρόσαλλη ανακοίνωση που εξέδωσε το βράδυ της Δευτέρας ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αριστείδης Μπαλτάς, θέλησε να παράσχει τις απαραίτητες διευκρινίσεις σχετικά με την αξιοποίηση στην περιοχή Αφάντου της Ρόδου. Επιγραμματικά ο υπουργός υποστηρίζει ότι ο χαρακτηρισμός ως αρχαιολογικού χώρου μιας τεράστιας έκτασης 10.000 στρεμμάτων δεν αποτελεί εμπόδιο για τα επενδυτικά σχέδια, ούτε παρεμποδίζει την αποκρατικοποίηση, η οποία περιλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα για την αξιολόγηση από το Κουαρτέτο των θεσμών. Με μια σοφιστεία, μάλιστα, ο κ. Μπαλτάς επιχειρεί να υποστηρίξει τη θέση ότι η παρέμβασή του την τελευταία στιγμή, όχι μόνο δεν τινάζει στον αέρα μια τουριστική επένδυση περίπου 500 εκατ. ευρώ, αλλά τη διευκολύνει κιόλας! Κι αυτό σε πείσμα ακόμη και των υπόλοιπων μικροϊδιοκτητών της περιοχής Αφάντου, οι οποίοι δεν γνωρίζουν εάν οι εκτάσεις που κατέχουν υπάγονται πλέον σε καθεστώς αρχαιολογικής προστασίας -και άρα μη εκμετάλλευσης καθ' οιονδήποτε τρόπο. 

Ταυτόχρονα όμως, ο μεγαλύτερος επενδυτής στο Γκολφ Αφάντου, ο Ελληνοαμερικανός Μερκούριος Αγγελιάδης είναι έτοιμος να αποχωρήσει, ματαιώνοντας την επένδυση που για τον ίδιον ήταν όνειρο ζωής, αλλά και να διεκδικήσει τα ουδόλως ευκαταφρόνητα ποσά που έχει ήδη δαπανήσει για μελέτες κ.λπ. προσφεύγοντας σε ευρωπαϊκά δικαστήρια. Όπως δήλωσε σε τοπικά ΜΜΕ της Ρόδου ο κ. Αγγελιάδης «ο χώρος που κηρύχθηκε αρχαιολογικός βρίσκεται μεταξύ εμού και του ακινήτου του κ. Νικολαϊδη (που έχει την TUI στην Ελλάδα). Μου είπαν να πάμε να μιλήσουμε στον υπουργό και τους απάντησα ‘δεν πάω πουθενά’. Ήρθα με τα λεφτά μου να επενδύσω και δεν θα παρακαλάω. Θέλω το αρχικό συμβόλαιο. Αν το αλλάξουν, δεν το παίρνω -είναι απλό. Θα χαθεί μία επένδυση 400 εκατ. ευρώ. Είμαι 74 χρόνων δεν θα περιμένω για πολύ ακόμη».

Ο κ. Μερκούριος Αγγελιάδης εκλαμβάνει σαν σαφές αποθαρρυντικό μήνυμα τις παλινωδίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και τις τρικλοποδιές που βάζει στην ανάπτυξη για την οποίαν η ίδια κόπτεται. Ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας δηλώνει απερίφραστα ότι «αυτοί έχουν προβλήματα, από ό,τι μαθαίνω, στο ίδιο τους το κόμμα. Εγώ ξέρω πως όταν δεν με συμφέρει, δεν αγοράζω. Σε μία τέτοια περίπτωση παίρνω την εγγυητική επιστολή πίσω και τα εκατομμύρια εξόδων που έχω κάνει, τα διεκδικώ από το ευρωπαϊκά δικαστήρια. Είπα ότι ‘εγώ δεν είμαι Λάτσης, ούτε αεροδρόμια έχω. Είμαι ένας απλός μετανάστης που ήρθα να επενδύσω στον τόπο μου’. Δεν είμαι βλάκας όμως. Οταν θα πάρουν ένα κομμάτι για αρχαιολογικό, άλλο για κάτι άλλο, τι θα μείνει; Θέλω να βοηθήσω τον τόπο μου και να δώσω δουλειές, αλλά όχι σε βάρος μου. Οπότε με αναγκάζουν να τους πω ‘πάρτε το και φτιάχτε το εσείς, δεν το θέλω’. Αν τελικά αυτή είναι η εξέλιξη, ποιος Ελληνοαμερικανός θα έρθει να επενδύσει;».

Παρά τις εξηγήσεις του Αριστείδη Μπαλτά, ο οποίος επικαλείται, για άλλη μία φορά, τη νομιμότητα την οποίαν ο ίδιος περιφρουρεί ενώ κάθε προηγούμενος την παραβίαζε, το ζήτημα των Αφάντου προκαλεί κλυδωνισμούς στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού. Ο βουλευτής των ΑΝΕΛ, Δημήτρης Καμμένος, πνέει μένεα κατά του Μπαλτά για τον καταστροφικό χειρισμό της υπόθεσης και χαρακτηρίζει την παρέμβαση του υπουργείου Πολιτισμού στη συγκεκριμένη υπόθεση τη δεδομένη στιγμή, λίγο πριν υποβληθεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας το νέο ειδικό χωροταξικό σχέδιο σαν «άκαιρη και ανούσια». Ο κ. Καμμένος τόνισε επίσης ότι «τέτοιες αποφάσεις εν μέσω μιας βαθιάς οικονομικής κρίσης που ταλαιπωρεί τη χώρα μας εδώ και χρόνια στέλνει λάθος μηνύματα σε όλους εκείνους που σκέφτονται ή επιθυμούν να επενδύσουν στη χώρα μας δημιουργώντας αφενός ένα εχθρικό περιβάλλον αλλά και θέμα αξιοπιστίας της κυβέρνησης που δεν μπορεί να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της. Ευελπιστώ ότι σύντομα το υπουργείο θα αντιληφθεί τις καταστροφικές συνέπειες αυτής του της απόφασης και θα επιτρέψει την ομαλή εξέλιξη αυτής της επένδυσης που τόσο χρειάζεται το νησί».

Τα φίλια πυρά κατά Μπαλτά

Η ροδιακή dimokratiki.gr αναφέρει επίσης ότι αντιδράσεις για τους χειρισμούς Μπαλτά υπάρχουν και από τοπικούς βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, όπως ο Δημήτρης Γάκης και ο Νεκτάριος Σαντορινιός. Ο πρώτος δήλωσε ότι θα αναζητήσει τον Αριστείδη Μπαλτά για περαιτέρω εξηγήσεις, ενώ ο δεύτερος λέει πως «θεωρώ ότι είναι μια αιφνιδιαστική εξέλιξη η οποία πρέπει να εξεταστεί ως προς τις συνέπειες της. Είναι δεδομένο ότι η περιουσία και του δημοσίου και των ιδιωτών πρέπει να προστατευθεί». 

Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Μάνος Κόνσολας χαρακτήρισε σαν «ύποπτη» την απόφαση του ΥΠΠΟ σχετικά με τον χαρακτηρισμό των Αφάντου σαν προστατευόμενου αρχαιολογικού χώρου: «Η συγκεκριμένη απόφαση εγείρει ερωτηματικά και τη χαρακτηρίζω ως μη συμβατή με τις πραγματικές ανάγκες και της φιλοσοφίας που επέδειξε η κυβέρνηση στο προηγούμενο διάστημα. Η απόφαση αυτή είναι ύποπτη. Το ίδιο υπουργείο, το οποίο δια του υπουργού του ανακοινώσει ότι εισπράττει από τη Ρόδο εκατομμύρια ευρώ, γίνεται υπαίτιο για την αποτροπή επενδύσεων. Στέλνει ένα λάθος μήνυμα στους επενδυτές. Το ίδιο υπουργείο που χαρακτηρίζει αρχαιολογική ζώνη αιφνίδια και ύποπτα την περιοχή των Αφάντου, έχει επιτρέψει να εγκατασταθούν ΜΚΟ σε αντίστοιχες χαρακτηρισμένες περιοχές στη Κω, άρα αποφασίζει κατά το δοκούν. Πρέπει επιτέλους η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να αποφασίσει αν πιστεύει στην αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Καταστρέφει ό,τι έχουμε  προσπαθήσει να χτίσουμε στο προηγούμενο διάστημα».

Ο δε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ και αντιπρόεδρος της Βουλής, Δημήτρης Κρεμαστινός υπέβαλε επίκαιρη ερώτηση, καλώντας τον Αριστείδη Μπαλτά να δώσει εξηγήσεις. Το κείμενο του ερωτήματος που θέτει ο κ. Κρεμαστινός είναι το εξής: «Κύριε Υπουργέ, με πρόσφατη απόφασή σας αναοριοθέτησης αρχαιολογικού χώρου, μια περιοχή περίπου 10.000 στρεμμάτων στο Αφάντου της Ρόδου, από το Λαδικό έως τον ποταμό Λουτάνη, χαρακτηρίζεται αρχαιολογική. Η συγκεκριμένη περιοχή  έχει κριθεί ως αξιοποιήσιμη από πλευράς ΤΑΙΠΕΔ και μάλιστα έχει ενταχθεί και στις μνημονιακές απαιτήσεις της χώρας. Είναι επίσης από τις λίγες για τις οποίες έχει εκδηλωθεί ενεργό επενδυτικό ενδιαφέρον.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι αρχαιολογικοί θησαυροί πρέπει να φυλάσσονται και να προφυλάσσονται. Όμως, όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις, αν όχι αποδείξεις, ότι πράγματι υπάρχουν αρχαιολογικοί θησαυροί. Στην περίπτωση της περιοχής που περιλαμβάνει το Γκολφ Αφάντου μέχρι τα Κολύμπια, κανείς μέχρι σήμερα δεν γνωρίζει την ύπαρξη αξιόλογων αρχαιολογικών ευρημάτων.

Διερωτάται κανείς, μήπως υπάρχει η γνωστή απροθυμία αξιοποίησης των ακινήτων, όπως υπήρξε με την περίπτωση της Cosco που, ενώ ο Πρωθυπουργός υπέγραψε τη σύμβαση, ο αρμόδιος υπουργός άφησε να εννοηθεί ότι θα κάνει το παν να μην υλοποιηθεί. Μήπως δηλαδή, οι κομματικές ιδεοληψίες ορισμένων στελεχών της Κυβέρνησης κινούνται με αυτόν τον στόχο.

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, ερωτάσθε: Ποια είναι τα μέτρα με τα οποία θα διασφαλιστεί η αξία των ακινήτων της περιοχής αυτής και ποιες είναι οι διασφαλίσεις για τους επενδυτές που εάν επενδύσουν δεν θα τους παρεμποδίζει με συνεχείς παρεμβάσεις στην πράξη η αρχαιολογική υπηρεσία;»

Η «βελτίωση» από την παρέμβαση του ΥΠΠΟ

Ακολουθεί την ανακοίνωση που εξέδωσε το βράδι της Δευτέρας το υπουργείο Πολιτισμού: «Αναοριοθέτηση Αρχαιολογικού Χώρου στο Αφάντου Ρόδου και τουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Σχετικά με το θέμα της αξιοποίησης της περιοχής Αφάντου Ρόδου και προκειμένου να μην υπάρχει παραπληροφόρηση, διευκρινίζεται ότι: 

Η προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομίας αποτελεί θεμελιώδη υποχρέωση του κράτους, που έχει κωδικοποιηθεί στον αρχαιολογικό νόμο (Ν.3028/2002). Ο χαρακτηρισμός περιοχών ως αρχαιολογικών χώρων αποτελεί την κύρια προληπτική πράξη για τη διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου προστασίας, η οποία καταρχάς δεν συνεπάγεται γενική εκ των προτέρων απαγόρευση δόμησης ή εκτέλεσης κάποιου έργου, αλλά επιβάλλει την υποχρέωση παροχής σχετικής άδειας του Υπουργού Πολιτισμού για την εκτέλεση των έργων και την αρχαιολογική παρακολούθησή τους.

Ως αρχαιολογικοί χώροι νοούνται εκτάσεις οι οποίες περιέχουν ή στις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι περιέχονται αρχαία μνημεία ή αποτέλεσαν ή υπάρχουν ενδείξεις ότι αποτέλεσαν από τους αρχαιοτάτους χρόνους έως και το 1830 μνημειακά οικιστικά ή ταφικά σύνολα. Οι αρχαιολογικοί χώροι περιλαμβάνουν και το απαραίτητο ελεύθερο περιβάλλον που επιτρέπει στα σωζόμενα μνημεία να συντίθεται σε ιστορική, αισθητικά και λειτουργική ενότητα (άρθρο 2, πργ.γ). Οι αρχαιολογικοί χώροι κηρύσσονται, οριοθετούνται ή αναοριοθετούνται με βάση τα δεδομένα αρχαιολογικής έρευνας πεδίου ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου (άρθρο 13, πργ. 1)
Συνεχιζόμενες αρχαιολογικές έρευνες στην παράκτια θέση του Αφάντου αποκαλύπτουν αρχαιότητες που δείχνουν ότι η περιοχή απετέλεσε το πεδίο ανάπτυξης μιας ακμάζουσας κοινωνίας κατά τα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια έως και την πρώιμη βυζαντινή περίοδο με έντονη εμπορευματική και εξαγωγική δραστηριότητα, που σύμφωνα με την αρχαιολογική επιστήμη σχετίζεται με τον αρχαίο δήμο των Βρυγινδαρίων και τις πόλεις της ροδιακής Περαίας.

Ο αρχαιολογικός χαρακτήρας της περιοχής αποτυπώνεται στον χαρακτηρισμό του αρχαιολογικού χώρου του Ερημοκάστρου το 1999 για την προστασία των μέχρι τότε αρχαιοτήτων (παλαιοντολογικά ευρήματα,  τοιχισμένη ακρόπολη, ταφές, οικιστικά κατάλοιπα) και στον καθορισμό Ζωνών Προστασίας το 2000.

Για την πρόσφατη αναοριοθέτηση, που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη 21Απριλίου στο Φ.Ε.Κ. (70/ΑΑΠ) είχε ήδη συγκροτηθεί φάκελος από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού βάσει των πρόσφατων αρχαιολογικών ερευνών (ταφές των προϊστορικών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, αρχαίες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις με κτιριακές υποδομές και κλιβάνους που χρονολογούνται από την ελληνιστική περίοδο έως και την ύστερη αρχαιότητα). Τα όρια της αναοριοθέτησης καθορίστηκαν με κριτήριο τις παλιότερες ανασκαφές, τις νεώτερες αρχαιολογικές έρευνες με αφορμή την παρακολούθηση έργων τρίτων φορέων και τις παραδόσεις αρχαιοτήτων στην περιοχή. Η κήρυξη του εν λόγω αρχαιολογικού χώρου σε καμία περίπτωση δεν στοχεύει στην ακύρωση του επενδυτικού προγράμματος του ΤΑΙΠΕΔ, αντιθέτως βελτιώνει το θεσμικό πλαίσιο της τουριστικής ανάπτυξης στην περιοχή.

Η πράξη της αναοριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου ουδόλως θέτει σε αμφισβήτηση το σύνολο του εγχειρήματος για το οποίο η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να υλοποιήσει και τούτο διότι η κήρυξη αρχαιολογικού χώρου δεν συνεπάγεται την ταυτόχρονη απαγόρευση δόμησης, αλλά την παρακολούθηση των εργασιών από την αρχαιολογική υπηρεσία, όροι που ούτως ή άλλως είχαν τεθεί κατά την έγκριση του ΕΣΧΑΔΑ από αρχαιολογικής πλευράς. Η δε κήρυξη ήταν επιβεβλημένη καθώς υπάρχουν όχι απλώς ενδείξεις αλλά ανεσκαμμένες αρχαιότητες. Η ομόφωνη γνωμοδότηση του συλλογικού οργάνου του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το οποίο απαρτίζεται από έγκριτους επιστήμονες πολλών ειδικοτήτων της Υπηρεσίας, αλλά και καθηγητές πανεπιστημίων δεν μπορούσε να μην υιοθετηθεί από τον Υπουργό σε ένα κράτος νομιμότητας και σκοπίμως να αποκρυβεί από τους επενδυτές αλλά και το ΣτΕ, πρακτική που εφαρμοζόταν στο παρελθόν.

Εξάλλου, για το θέμα των επενδύσεων στο Αφάντου, έχει αναπτυχθεί  συνεχής και γόνιμη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων πλευρών – ΤΑΙΠΕΔ, συναρμόδια Υπουργεία Πολιτισμού και Αθλητισμού, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών μεταξύ των οποίων υπάρχει ομοφωνία ότι η αναοριοθέτηση δεν θέτει σε αμφισβήτηση την πραγματοποίηση της επένδυσης.

Οι όποιες εμπλοκές και καθυστερήσεις, που δήθεν έχουν πλήξει την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους ως φορέα συνεργασίας για επενδύσεις, οφείλονται σε επιλογές αμφιλεγόμενων ακινήτων - που έγιναν από προηγούμενες ηγεσίες ΤΑΙΠΕΔ και κυβερνώντων - με πλείστα όσα θέματα αρχαιολογικά, περιβαλλοντικά και στρατιωτικά. Η διαχείριση τέτοιων προβληματικών φακέλων, που κληρονομήθηκαν, με την ταυτόχρονη θεμελιώδη υποχρέωση για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σε συνδυασμό με την επίτευξη της ανάπτυξης στο πλαίσιο των κυβερνητικών υποχρεώσεων αποτελεί μια δύσκολη, αλλά αναγκαία ισορροπία που ο Υπουργός, η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου και οι Υπηρεσίες με περίσσιο σεβασμό επιτελούν».

Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου: Πληρώνουμε ακριβά τους ακροβατισμούς, την ανευθυνότητα και τις εμμονές των διαφόρων "ευαίσθητων" 

Η απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού στον καταιγισμό των αντιδράσεων που προκάλεσε η απόφασή του να χαρακτηρίσει αρχαιολογικό χώρο έκταση συνολικής επιφανείας 10.000 στρεμμάτων ( που περιλαμβάνει και τα 1615 στρέμματα της παραχώρησης)  στην περιοχή του Γκολφ Αφάντου, ουδόλως καθησυχάζει τις ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας για τον κίνδυνο ματαίωσης μιας πολύ σοβαρής επένδυσης.

Για τον ισχυρισμό του Υπουργείου Πολιτισμού ότι η απόφαση του δεν εμποδίζει την επένδυση, δύο ερμηνείες μπορούμε να δώσουμε : είτε απέχουν πλέον τόσο πολύ από την πραγματικότητα είτε διακατέχονται από τυφλό κυνισμό. Και στις δύο πιθανές ερμηνείες, η δική μας ανησυχία λαμβάνει πλέον δικαιολογημένες διαστάσεις πανικού. 

Το  Υπουργείο Πολιτισμού δεν δίνει καμία απάντηση στην χρονική συγκυρία κατά την οποία λαμβάνεται η συγκεκριμένη απόφαση, η οποία – σημειωτέον – δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως την ίδια ημέρα που επρόκειτο να ολοκληρωθεί η διαδικασία έγκρισης του νέου ειδικού χωροταξικού σχεδίου (ΕΣΧΑΔΑ) για το ακίνητο, το οποίο προφανώς δεν μπορεί να εγκριθεί πλέον στην παρούσα μορφή του. 

Το Υπουργείο Πολιτισμού, δεν δίνει καμία απάντηση, όπως οφείλει, ως προς το επόμενο στάδιο του χαρακτηρισμού της εν λόγω έκτασης ως αρχαιολογικής, που όχι μόνο συνεπάγεται την υπαγωγή του συνόλου της περιοχής σε καθεστώς αυξημένης εποπτείας από τις κεντρικές αρχαιολογικές υπηρεσίες, αλλά και τον καθορισμό ζωνών, οι οποίες ανατρέπουν άρδην τα δεδομένα της περιοχής.

Το Υπουργείο Πολιτισμού δεν δίνει καμία απάντηση στο εύλογο ερώτημα : πρό της αποστολής στο ΣΤΕ του προηγούμενου ΕΣΧΑΔΑ, δεν είχε γνωμοδοτήσει;

Εν κατακλείδι, η απόπειρα απάντησης του Υπουργείου Πολιτισμού ατυχώς προσπαθεί να χρυσώσει το χάπι, για ένα τόπο που συνεχίζει να πληρώνει πολύ ακριβά τους ακροβατισμούς, την ανευθυνότητα και τις εμμονές των διαφόρων "ευαίσθητων" και μας θυμίζει την εξίσου ατυχή αρχική απόπειρα αιτιολόγησης της επιλογής Φαμπρ για την Επίδαυρο! 

Σε όσους κρύβονται πίσω από την επιστήμη για να κάνουν πολιτική στην λογική του αντάρτικου, απαντάμε:  "έστιν ουν επιστήμη δόξα αληθής μετά λόγου".