Ψαλίδι σε 250.000 επικουρικές Ιούλιο-Αύγουστο

Εντολές από το υπουργείο Εργασίας περιμένει η ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) προκειμένου να προωθήσει το πρώτο έτοιμο πακέτο 900.000 επανυπολογισμένων επικουρικών συντάξεων από το ΙΚΑ και το Δημόσιο.

Ο κύριος όγκος των κουρεμένων συντάξεων θα πιστωθεί, εκτός απροόπτου, στους λογαριασμούς των συνταξιούχων στις 2 Αυγούστου και οι υπόλοιπες, που είναι ακόμα υπό επεξεργασία, στις 2 Σεπτεμβρίου. Οπως δείχνουν τα πρώτα δειγματοληπτικά στοιχεία, δεν θα γλιτώσουν, μέσα στον Αύγουστο, την ταραχή περίπου 250.000 δικαιούχοι επικουρικών συντάξεων, οι οποίες αναμένεται να ψαλιδιστούν έως και 350 ευρώ (μείωση 40%). Βαρύτερες απώλειες θα έχουν οι συντάξεις των τουριστικών και ναυτιλιακών πρακτόρων (αναπλήρωση 47%), των υπαλλήλων εμπορικών καταστημάτων (αναπλήρωση 40%), των πρατηριούχων υγρών καυσίμων, των τραπεζοϋπαλλήλων, των συνταξιούχων ΔΕΚΟ κ.ά.  Από τις περικοπές διασώζονται οι συνταξιούχοι που εισπράττουν άθροισμα κύριας και επικουρικής έως 1.300 ευρώ μεικτά (1.170 καθαρά). Για το πλαφόν θα ληφθούν υπόψη οι μνημονιακές μειώσεις του 2010 και του 2011, ενώ δεν θα συνυπολογιστούν οι μειώσεις του 2012, που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Αυτό σημαίνει ότι η ομπρέλα των χαμένων μπορεί να ανοίξει περισσότερο απ’ όσο είχε αρχικά υπολογιστεί. Στο πλαφόν δεν συνυπολογίζεται, επίσης, το μέρισμα των συνταξιούχων του Δημοσίου.  Οι περικοπές θα μετρήσουν αναδρομικά από την 1η Ιουνίου. Η παρακράτηση θα επιμεριστεί σε ισόποσες δόσεις έως τον Δεκέμβριο. Μειώσεις θα εφαρμοστούν και σε όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μέχρι 31.12.2014. Για αιτήσεις που έχουν κατατεθεί από την 1.1.2015 και εφεξής, καθώς και για όσες κατατεθούν μετά τις 12 Μαΐου ο υπολογισμός γίνεται εξ ολοκλήρου με τους νέους χαμηλότερους συντελεστές αναπλήρωσης.

Παραδείγματα:

Συνταξιούχος τραπεζοϋπάλληλος λαμβάνει κύρια σύνταξη με 35ετία 1.310 ευρώ και επικουρική 375 ευρώ, υπερβαίνοντας το πλαφόν κατά 367 ευρώ. Μετά την αναπροσαρμογή των συντάξεων θα λάβει επικουρική σύνταξη 285 ευρώ. Δηλαδή θα υποστεί απώλεια 25%. Συνταξιούχος του ΙΚΑ με κύρια σύνταξη 1.300 ευρώ λαμβάνει επικουρική από το Ταμείο Ναυτιλιακών Πρακτόρων (ΤΑΝΠΥ) 470 ευρώ. Από τον επόμενο μήνα αυτή θα μειωθεί στα 297 ευρώ. Θα χάσει δηλαδή 173 ευρώ (-37%).
- Συνταξιούχος από τον ΟΑΠ-ΔΕΗ, που έφυγε με 35 έτη ασφάλισης χωρίς όριο ηλικίας, λαμβάνει κύρια σύνταξη 1.490 ευρώ καθαρά και επικουρική 365 ευρώ. Μετά την αναπροσαρμογή των συντάξεων θα λάβει επικουρική σύνταξη ποσού 298 ευρώ. Δηλαδή θα υποστεί απώλεια κατά 19%.
- Οι επικουρικές συντάξεις κινδυνεύουν με νέες μειώσεις κάθε χρόνο, καθώς παραμονεύει και δεύτερος κόφτης έως 31.12.2019 προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία νέων ελλειμμάτων στο Ενιαίο Επικουρικό. Ο κόφτης, που θυμίζει τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος ή τη ρήτρα βιωσιμότητας, θα εφαρμόζεται κάθε χρόνο αν το ετήσιο έλλειμμα του Ταμείου, αφαιρουμένων των εξόδων από τα έσοδα, είναι μεγαλύτερο από το 0,5% των εισφορών. Μετά το 2021 οι επικουρικές συντάξεις θα επικαιροποιούνται ανά τριετία.

Ψαλιδισμένα και τα εφάπαξ

Τα πρώτα 1.500 ψαλιδισμένα εφάπαξ, από τα 62.000 που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, θα πιστωθούν στο τέλος Ιουλίου 2016 λογαριασμούς των δικαιούχων, οι οποίοι περιμένουν στην ουρά εδώ και τρία χρόνια. Η καταβολή των εκκρεμών εφάπαξ θα καλυφθεί από το κονδύλι που έχει ήδη συγκεντρώσει το Ταμείο, ύψους 400 εκατ. ευρώ, καθώς και από μέρος της δόσης που εκταμιεύτηκε, ύψους 663 εκατ. ευρώ, για την πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. «Τα λεφτά έχουν δοθεί, αλλά οι υπάλληλοι καθυστερούν», επισημαίνει αφήνοντας αιχμές το υπουργείο Εργασίας.

Ο νέος τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ, που θα εφαρμοστεί για όσους αποχώρησαν μετά την 1/9/2013, απαιτεί νέα υποβολή δικαιολογητικών, επειδή λόγω της τριετούς καθυστέρησης πρέπει να αναζητηθεί η νέα 5ετία που θα αποτελέσει τη βάση υπολογισμού της παροχής. Σύμφωνα με τα στελέχη του Ταμείου Πρόνοιας του Δημοσίου, δεν είναι εύκολο τα νέα δικαιολογητικά να επεξεργαστούν άμεσα λόγω των θερινών αδειών. Πάντως, όταν ξεμπλοκάρει το σύστημα, είναι εφικτό να καταβάλλονται 3.000 εφάπαξ τον μήνα. Το υπουργείο Εργασίας δεσμεύτηκε ότι όλα τα εκκρεμή εφάπαξ θα έχουν χορηγηθεί έως τον Δεκέμβριο του 2017.

Πρώτοι χαμένοι από τη μείωση του εφάπαξ θα είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ ακολουθούν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι και οι εργαζόμενοι στους δήμους, στις ΔΕΚΟ και στις τράπεζες. Οι νέες απώλειες φτάνουν έως και το 18%, εκτός των μνημονιακών περικοπών που έχουν ήδη υποστεί οι συνταξιούχοι. Για παράδειγμα, το μέσο εφάπαξ στο Δημόσιο, που ανέρχεται σε 29.000 ευρώ, θα μειωθεί στις 25.500 ευρώ. Επίσης ένας υπάλληλος μέσης εκπαίδευσης που συμπλήρωσε 35ετία και μέχρι τον Αύγουστο του 2013 θα λάμβανε εφάπαξ 34.000 ευρώ, σήμερα θα εισπράξει 28.900.

Σύμφωνα με παράγοντες της ασφάλισης, το νέο εφάπαξ διαμορφώνεται ως εξής ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης και την εκπαίδευση:

Μετ’ εμποδίων η έξοδος

Εκτός από τις καθυστερήσεις στην απονομή του εφάπαξ, ένα εμπόδιο που πρέπει να ξεπεράσουν οι ασφαλισμένοι, κυρίως, του Δημοσίου που θέλουν να βγουν στη σύνταξη είναι το υψηλό κόστος της εξαγοράς των πλασματικών ετών και οι μειωμένες προσωρινές συντάξεις. Αυτές οι «κρυφές» περικοπές εισοδήματος φτωχοποιούν ακόμα περισσότερο τον ασφαλισμένο, ο οποίος θα πρέπει να περιμένει μεγαλύτερο διάστημα έως ότου πάρει την οριστική σύνταξη.
Πολλοί ασφαλισμένοι, κυρίως στο Δημόσιο, για να καλύψουν ασφαλιστικό βίο 35 ετών εξαγόραζαν πλασματικά έτη προκειμένου να βγουν νωρίτερα στη σύνταξη (στο Δημόσιο οι ασφαλισμένοι έχουν δικαίωμα εξαγοράς έως 12 ετών). Με το νέο σύστημα θα αναγκαστούν να πληρώσουν έως και πέντε φορές ακριβότερα για να εξαγοράσουν πλασματικά έτη. Για παράδειγμα, δημόσιος υπάλληλος κατηγορίας ΠΕ, πατέρας ανήλικου τέκνου, θα πρέπει να εξαγοράσει 4 έτη σπουδών. Οι σημερινές του αποδοχές είναι 1.500 ευρώ. Ο ασφαλισμένος μπορεί να προχωρήσει στην εξαγορά, βάσει του σημερινού καθεστώτος, καταβάλλοντας περίπου 100 ευρώ τον μήνα. Με τη νέα ρύθμιση θα χρειαστεί να πληρώσει 300 ευρώ για κάθε μήνα. Το κόστος δηλαδή τριπλασιάστηκε.