Κίνδυνος για πιστωτική ασφυξία και επιστροφή στο 2015

Μέρες του 2015 και νέο επεισόδιο πιστωτικής ασφυξίας κινδυνεύει να ζήσει ξανά η χώρα, μεταβάλλοντας σε εφιάλτη τις ελπίδες για οικονομική ανάκαμψη και έξοδο από το τρίτο Μνημόνιο, αν πραγματοποιηθούν οι φόβοι Ευρωπαίων αξιωματούχων πως το ΔΝΤ δεν θα εγκρίνει τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, πριν περάσουν οι γερμανικές εκλογές.
 
Για τον κίνδυνο αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες του protothema.gr, προετοιμάζονται ήδη το Βερολίνο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας - ESM που δίνει τις δόσεις των δανείων στην Ελλάδα.

Την Παρασκευή μάλιστα, αξιωματούχος της Ευρωζώνης αποκάλυψε στο Bloomberg, υπό τον όρο της ανωνυμίας, ότι «το ΔΝΤ δεν θα μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα πριν τελειώσουν οι εκλογές στη Γερμανία».

Αμήχανη αντίδραση

Και μόνο η αναφορά αυτή δείχνει ότι στην Ευρώπη κάνουν σχέδια για το ενδεχόμενο να μην μπει τελικά το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Η Αθήνα φαίνεται μάλλον να αιφνιδιάζεται όμως, αφού κυβερνητικές πηγές που ρωτήθηκαν σχετικά για το πώς θα αντιδράσει η κυβέρνηση, έδειχναν να ρίχνουν το βάρος στην πολιτική διαχείριση του θέματος στο εσωτερικό και όχι στις πολύ σοβαρές -αν όχι δραματικές- επιπτώσεις που θα είχε στην ελληνική οικονομία.
 
Όπως έλεγαν «αν το ΔΝΤ μπει στο πρόγραμμα, αυτό θα σημαίνει ότι γίνει με τον όρο για ελάφρυνση του ελληνική χρέους και ευνοεί τα σχέδια της κυβέρνησης. Αν αποχωρήσει, θα έχει επιτύχει το σχέδιο της κυβέρνησης για αποχώρηση του ΔΝΤ και παροχή βοήθειας αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ούτε η Κομισιόν, ούτε χώρες όπως η Γαλλία θα αφήσουν μόνη της την Ελλάδα» τόνιζαν.

 
Τελειώνουν χρόνος και χρήματα

Τι σημαίνει όμως για τη χώρα μας και την Ευρώπη τυχόν μη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα;
 
1ον: το ΔΝΤ πιέζει για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, μεταφέροντας πίεση στην κυβέρνηση Μέρκελ. Καθώς όμως ο κυβερνητικός σχηματισμός έχει μπροστά του τις εκλογές τον Σεπτέμβριο του 2017 και τα εκλογικά ποσοστά του φθίνουν, δεν έχει περιθώρια για γενναιόδωρες αποφάσεις υπέρ της χώρας μας. Το ΔΝΤ δείχνει να μη βιάζεται να αποφασίσει να μπει στο ελληνικό πρόγραμμα αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση πρώτα στο Βερολίνο, που θα λάβει τις αποφάσεις της για την τύχη του ελληνικού χρέους.

2ον: η Αθήνα πιέζεται να τελειώνει άμεσα μέσα στις επόμενες 40-50 μέρες και με τα μέτρα της 2ης αξιολόγησης, για να ξεκινήσει η συζήτηση για το χρέος. Αυτό το χρειάζεται επειγόντως, για να εμπιστευτούν την χώρα μας οι ξένοι επενδυτές και να φέρουν κεφάλαια για να προκύψει Ανάπτυξη 2,7% το 2017. Αυτό είναι το πρώτο «σκαλοπάτι» για να φανεί ότι «βγαίνει το πρόγραμμα», να κάνει έξοδο στις αγορές ομολόγων η Αθήνα μέσα στο 2017 και τελικά να παρουσιάσει και στο λαό την προοπτική εξόδου από το Μνημόνιο το 2018.

3ον: αν όμως η αβεβαιότητα περί της συμμετοχής του ΔΝΤ παραταθεί και πέραν του 2016, τότε η πολυπόθητη ανάκαμψη θα αργήσει να επιστρέψει. Αν δηλαδή το ΔΝΤ και οι ξένοι επενδυτές περιμένουν ως τον Σεπτέμβριο του 2017 για να πάρουν τις αποφάσεις τους, θα έχει χαθεί η χρονιά και, εν τέλει, το 2018 δεν θα μπορεί η Ελλάδα να φτάσει στον στόχο της για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5%, που απαιτούν συνθήκες ισχυρής Ανάπτυξης. Τότε προβάλλει ο κίνδυνος για παράταση του 3ου Μνημονίου, ή για 4ο Μνημόνιο, με ή χωρίς το ΔΝΤ.

4ον: και πριν κριθεί η τύχη του 3ου Μνημονίου, η χώρα κινδυνεύει να βρεθεί υπό συνθήκες  πιστωτικής ασφυξίας όπως το 2015. Ο λόγος είναι πως χωρίς την παρουσία του ΔΝΤ, χώρες όπως η Ολλανδία (έχει επίσης εκλογές την Άνοιξη) και η Γερμανία, δεν θα μπορούν να περάσουν εύκολα από τα κοινοβούλιά τους την εκταμίευση των επόμενων δόσεων. Και αυτό γιατί το 2015, για να αποσπάσουν την έγκριση των κοινοβουλίων τους, οι κυβερνήσεις προέβαλαν σαν εχέγγυο την συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Ακόμα και η Σύνοδος Κορυφής της Ευρζώνης τον Μάιο είχε προτάξει την ανάγκη για να συμμετέχει «πάση θυσία» στο ελληνικό πρόγραμμα του ΔΝΤ. Ήδη μάλιστα, βουλευτές του γερμανικού Κοινοβουλίου έθεταν θέμα και ζητούσαν να υπάρξει νέα ψηφοφορία στη γερμανική βουλή, εάν το ΔΝΤ δεν παράσχει μέχρι το τέλος του 2016 την κατηγορηματική διαβεβαίωση πως τελικά θα συμμετάσχει.

5ον: αν δεν έρθουν οι δόσεις των δανείων του 2017 στην Ελλάδα, μπορεί να μην σημαίνει μεν «το τέλος του κόσμου» μιας και οι ανάγκες για αποπληρωμές δανείων την χρονιά εκείνη είναι ως ένα βαθμό διαχειρίσιμες (περίπου 8 δισ. ευρώ συνολικά), αλλά για να τα καταφέρει η κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη με δυσκολίες πληρωμής εσωτερικών αναγκών (πχ μισθούς και συντάξεις).

Υπό τις συνθήκες αυτές, και ενώ η Αθήνα είχε στα σχέδιά της να πιέσει τους δανειστές μέσω του ΔΝΤ, μπορεί τελικώς να βρεθεί η ίδια πιεζόμενη. Ενώ όλα τα σενάρια είναι ανοικτά, η Αθήνα προσβλέπει μεν στην βοήθεια  «φιλελληνικών» δυνάμεων (Γιούνκερ, Ολάντ) αλλά είναι εξαιρετικά αβέβαιο πώς θα αντιδράσει το Βερολίνο, ειδικά κάτω από την πίεση μιας κυβερνητικής ή τραπεζικής κατάρρευσης τους επόμενους μήνες (τριγμοί σε Deutsche Bank, κυβερνητικό συνασπισμό κλπ).

«Κλειδί» των εξελίξεων θεωρείται φυσικά η στάση που θα τηρήσει τελικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ζυμώσεις και εξελίξεις ενδέχεται να υπάρξουν και αυτή την εβδομάδα, καθώς σύσσωμη η οικονομική ηγεσία της Ευρωζώνης, αλλά και ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος, μεταβαίνουν την Τετάρτη στην Ουάσιγκτον για την ετήσια σύνοδο του ΔΝΤ. Εκεί, σε ευρείες ή κατά μόνας συναντήσεις με την επικεφαλής του Ταμείου κυρία Κριστίν Λαγκάρντ, θεωρείται βέβαιον πως θα επιχειρηθεί από όλους να ξεκαθαρίσει το ΔΝΤ πριν το τέλος του 2016 αν θα συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα. Όπως όλα δείχνουν όμως, οι γερμανικές εκλογές μεταφέρουν τις αποφάσεις για τον ρόλο του Ταμείου και την τύχη του ελληνικού χρέους στα τέλη του 2017 ή το 2018.