Επιστολή Τσακαλώτου: Τα 4 «αυτογκόλ» και η διαρκής αφοσίωση στο Μνημόνιο

Να επιχαίρει ακόμα και επειδή δηλώνει έτοιμος και να πάρει πίσω  την παροχή που έδωσε η κυβέρνηση το 2017, μέσω του «κόφτη» στις συντάξεις, εμφανίζεται πλέον όχι η αντιπολίτευση, αλλά ο ίδιος ο υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος!
 
Παρά τις θριαμβολογίες περί -δήθεν- χορήγησης "13ης σύνταξης", με τις οποίες συνόδευσε εχθές την δημοσίευση της απολογητικής επιστολής του προς τους δανειστές, ο κύριος Τσακαλώτος  αποκαλύπτεται ότι:
 
1. η κυβέρνηση δεσμεύεται να μην ξαναδώσει ποτέ άλλες έκτακτες παροχές στους συνταξιούχους.

Όπως λέει «αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ έχουμε ξεκαθαρίσει δημόσια, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ότι αυτή είναι μια εφάπαξ πληρωμή και δεν υπάρχει πρόθεση να αποτελέσει μόνιμο κομμάτι της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, που τέθηκε πρόσφατα σε εφαρμογή».

Άρα η εξαγγελία για παροχή 13ης σύνταξης (κανονικής ή υποκατάστατου αυτής) μπαίνει οριστικά στις καλένδες της Ιστορίας.

2. η κυβέρνηση υπόσχεται και περικοπή των συντάξεων στο προσεχές εξάμηνο, μέσω του «κόφτη» που προβλέπεται από τον νόμο 4389 του 2016.

Ωστόσο το  άρθρο 233 του νόμου αυτού προβλέπει «οριζόντιες» περικοπές σε κονδύλια της Γενικής Κυβέρνησης και όχι αποκλειστικά και μόνον σε συντάξεις.

Δηλαδή αντί να επαναλάβει απλώς μια γενικόλογη δέσμευση πως θα γίνουν περικοπές σε διάφορα πεδία και κονδύλια, ο κύριος Τσακαλώτος δεσμεύει την κυβέρνηση ότι ο κόφτης θα στοχεύσει κατευθείαν σε μειώσεις συντάξεων την 1η Ιουνίου 2017.
 
Τι λέει ακριβώς ο κύριος Τσακαλώτος στην επιστολή του:
 
«Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού για το 2016 δεν επιτυγχάνουν τον συμφωνημένο στόχο, γεγονός που θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των δαπανών για τις συντάξεις, για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο του 2016».

Δηλαδή δεσμεύεται να καλύψει όλη την διαφορά από μέτρα περικοπών στις συντάξεις! Δεν αναφέρει ότι θα γίνουν γενικότερες περικοπές, όπως ονοματίζονται στον συγκεκριμένο νόμο.
 
Ουσιαστικά ο κύριος Τσακαλώτος αντρέπει ό,τι προβλέπει ο νόμος αυτός, ο οποίος –στο άρθρο 233- περιγράφει τον «Αυτόματο Μηχανισμό Δημοσιονομικής Προσαρμογής Προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης» ως εξής:
 
α)  Έως τις 10η Μαΐου εκάστου έτους, ο Υπουργός Οικονομικών συντάσσει έκθεση, όπου καταγράφει τυχόν αρνητική απόκλιση από τους στόχους του πλεονάσματος, το εύρος της απόκλισης, καθώς και το ύψος των διορθωτικών μέτρων που θα απαιτηθούν.

β)  Το ύψος και το είδος των δαπανών στις οποίες θα εφαρμοστεί η δημοσιονομική προσαρμογή. Σε ειδικό παράρτημα της Έκθεσης προσδιορίζονται όλες οι κατηγορίες δαπανών του προϋπολογισμού όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης επί των οποίων εφαρμόζεται η αυτόματη δημοσιονομική προσαρμογή, καθώς επίσης και το επιβαλλόμενο ποσοστό περιορισμού δαπανών.

γ) τα μέτρα λαμβάνονται από την 1η Ιουνίου

δ) Άμεσα περικόπτεται το 10% των ετήσιων πιστώσεων του Προϋπολογισμού όλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης για δαπάνες, εκτός κάποιων εξαιρέσεων που σχετίζονται με την κοινωνική προστασία και την προστασία των δημοσίων επενδύσεων.

ε) Οι εξαιρέσεις κατονομάζονται (αξιώσεις ιδιωτών από την εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων, δαπάνες Ύδρευσης και Ηλεκτρικής Ενέργειας, το σύνολο των δαπανών Υγείας,  δαπάνες Παιδείας, δαπάνες για οικογενειακά και προνοαικά επιδόματα (ΑμεΑ, Θέρμανσης, ανεργίας, προνοιακά επιδόματα, ενισχύσεις ορεινών περιοχών, οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα , ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, «Βοήθεια στο Σπίτι») και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
 
Από όλες τις παραπάνω διατάξεις, δεν αποκλείονται από την οριζόντια μείωση οι συντάξεις. Ο κύριος Τσακαλώτος όμως, όπως ξεκάθαρα προκύπτει από την επιστολή του,  δεσμεύεται για μειώσεις συντάξεων και μόνον, αντί να αρκεστεί στις γενικές περικοπές κονδυλίων.
 
3. η κυβέρνηση «τζόγαρε» επικίνδυνα με την παροχή αυτή σε βάρος των ίδιων των συνταξιούχων.

Παρότι ο κύριος Τσακαλώτος «οχυρώνεται» πίσω από την φράση του πως «θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο» να υπάρξει απόκλιση από τους στόχους και, άρα, ενεργοποίηση των μέτρων, ο ίδιος ο νόμος τον οποίο επικαλείται (4389 του 2016) ορίζει ότι ο «κόφτης» ενεργοποιείται όχι μόνον αν λείψουν τα λεφτά που μοίρασε η κυβέρνηση, αλλά ακόμα αν ανατραπούν οι εκτιμήσεις για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ.

Ωστόσο οι εκτιμήσεις αυτές –καθώς η χρονιά είναι ακόμα σε εξέλιξη- πολύ συχνά ανατρέπονται από την ίδια την ζωή, όπως έχει δείξει η πρόσφατη εμπειρία. Μέσα στο 2016 ανατράπησαν και οι εκτιμήσεις για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2015 (αφαιρέθηκαν ξαφνικά 900 εκατ. ευρώ) αλλά και για τους ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ.

Με άλλα λόγια, κάθε ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat για τους επόμενους 6-10 μήνες μπορεί να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις και ολέθριες συνέπειες, που δεν είναι δυνατόν να προεξοφληθούν, όσο αισιόδοξοι και αν θέλουν να εμφανίζονται στο οικονομικό επιτελείο.

4. η κυβέρνηση παραδέχεται ότι ενήργησε μονομερώς, παραβιάζοντας την συμφωνία που υπέγραψε.

Δεν εξηγείται διαφορετικά ότι ο κύριος Τσακαλώτος γράφει και υπογράφει στην επιστολή του τα εξής:

«Eπί της διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με δημοσιονομικές επιπτώσεις πρέπει να συζητούνται και να συμφωνούνται με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των δεσμεύσεών μας από το Μνημόνιο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση μίας μόνιμης δημοσιονομικής υπεραπόδοσης σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, όπως αυτή διαπιστώνεται από τα ετήσια αποτελέσματα του προϋπολογισμού που επικυρώνει η Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα συμφωνήσουν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, σχετικά με τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου».

Εδώ ο κύριος Τσακαλώτος επαναλαμβάνει αυτολεξί - για να το εμπεδώσουν όλοι προφανώς - όσα υπέγραψε ο ίδιος τον Ιούνιο και, άρα, έπρεπε να τα εφαρμόσει και τώρα.

Αυτό, προς διάψευση όσων έλεγαν πως τα λεφτά περισσεύουν και τα κάνει ό,τι θέλει η κυβέρνηση, εγκαλώντας μάλιστα τους δανειστές «να σεβαστούν όσα έχουν υπογράψει», χωρίς να γνωρίζουν προφανώς τι είχε υπογράψει ο ίδιος ο κύριος Τσακαλώτος πριν έξι μήνες!

Αναλυτικά η επιστολή

Η επιστολή του υπουργού Οικονομικών (ανεπίσημη μετάφραση)
 
Σε απάντηση της προκαταρκτικής έκθεσης των θεσμών σχετικά με τα μέτρα για τις συντάξεις και τον ΦΠΑ, τις οποίες πρόσφατα νομοθέτησαν και εφάρμοσαν οι ελληνικές αρχές, καθώς και τις απόψεις που εκφράστηκαν στην έκτακτη τηλεδιάσκεψη του Euroworking Group της 20ης Δεκεμβρίου, θα ήθελα να αποσαφηνίσω τα παρακάτω.
 
Αναφορικά με το μέτρο για τις συντάξεις, αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ έχουμε ξεκαθαρίσει δημόσια, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ότι αυτή είναι μια εφάπαξ πληρωμή και δεν υπάρχει πρόθεση να αποτελέσει μόνιμο κομμάτι της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού, που τέθηκε πρόσφατα σε εφαρμογή. Αναφορικά με την προσωρινή αναστολή του ΦΠΑ για επιλεγμένα νησιά του Αιγαίου, το μέτρο περιορίζεται μόνο στο 2017 και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου στον προϋπολογισμό του 2017.
Οι ελληνικές αρχές παραμένουν απολύτως δεσμευμένες στην εκτέλεση της συμφωνημένης δημοσιονομικής πορείας η οποία βασίζεται σε στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 0,5%, 1,75% και 3,5% του ΑΕΠ για το 2016, 2017 και 2018 αντίστοιχα. Οι ελληνικές αρχές θα ενεργοποιήσουν τον έκτακτο δημοσιονομικό μηχανισμό (contingency fiscal mechanism), ο οποίος περιλαμβάνεται στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης, όπως περιγράφεται στο Νόμο 4389/16, σε περίπτωση που τα στοιχεία τα οποία θα επικυρώσει η Eurostat δείχνουν ότι οι παραπάνω δημοσιονομικοί στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού για το 2016 δεν επιτυγχάνουν τον συμφωνημένο στόχο, γεγονός που θεωρούμε εξαιρετικά απίθανο, οι ελληνικές αρχές δεσμεύονται να λάβουν αντισταθμιστικά μέτρα στο πεδίο των δαπανών για τις συντάξεις, για να καλύψουν τη διαφορά ανάμεσα στο αποτέλεσμα και τον δημοσιονομικό στόχο του 2016.
 
Eπί της διαδικασίας, αναγνωρίζω ότι μέτρα με δημοσιονομικές επιπτώσεις πρέπει να συζητούνται και να συμφωνούνται με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των δεσμεύσεών μας από το Μνημόνιο. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση μίας μόνιμης δημοσιονομικής υπεραπόδοσης σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος, όπως αυτή διαπιστώνεται από τα ετήσια αποτελέσματα του προϋπολογισμού που επικυρώνει η Eurostat, οι ελληνικές αρχές θα συμφωνήσουν με τους θεσμούς, στο πλαίσιο των αξιολογήσεων, σχετικά με τη χρήση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου. Αναγνωρίζουμε ότι ο διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε στοχευμένα μέτρα για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας (ειδικά στο Πρόγραμμα για το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης) και/ή για τη μείωση των φορολογικών βαρών που προκύπτουν από τις μνημονιακές δεσμεύσεις. Ειδάλλως, θα χρησιμοποιήσουμε την υπεραπόδοση για τη δημιουργία ενός «μαξιλαριού ρευστότητας» (cash buffer) ή/και για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών.
 
Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι τα ανακοινωθέντα του Eurogroup στις 25 Μαΐου και στις 5 Δεκεμβρίου βασίζονται στη διαρκή αφοσίωση στις δεσμεύσεις του Μνημονίου.
 
Ελπίζω ότι αυτές οι διευκρινίσεις επανεπιβεβαιώνουν στο Eurogroup την απόλυτη δέσμευση μας να παραμείνουμε συμμορφωμένοι με τις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από το Μνημόνιο, τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας της συνεργασίας με τους εταίρους μας.