ΔΝΤ σε Αθήνα: Μειώστε τις συντάξεις και το αφορολόγητο

Παρεμβάσεις στο χρέος, το οποίο χαρακτηρίζει μη βιώσιμο, αλλά και περικοπές στις συντάξεις και το αφορολόγητο ζήτησαν τα μέλη του εκτελεστικού συμβουλίου του ΔΝΤ αν και δεν υπήρξε ομοφωνία, όπως αποτυπώνεται στο κείμενο της ανακοίνωσης που εκδόθηκε μετά την τρίωρη συνεδρίαση των μελών του ταμείου που όπως αναμενόταν δεν κατέληξε στη συνέχιση ή μη της παρουσίας του στην Ελλάδα. Παράλληλα τα μέλη του ταμείου ζητούν παρεμβάσεις στα εργασιακά με έμφαση στις ομαδικές απολύσεις και την απελευθέρωση όσων επαγγελμάτων παραμένουν κλειστά.

Η ανακοίνωση ξεκινά με την παραδοχή ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο άλλα και με την παρατήρηση ότι η εκτεταμένη δημοσιονομική προσαρμογή και η εσωτερική υποτίμηση έχουν έρθει με μεγάλο κόστος στην κοινωνία όπως αποτυπώνεται στα μειωμένα εισοδήματα και την εξαιρετικά υψηλή ανεργία.

Στη συνέχεια αναφέρεται ότι τα μεγάλα κόστη προσαρμογής, καθώς και η σημαντική πολιτική αστάθεια που ακολούθησε -αναφέρει η ανακοίνωση- συνέβαλαν σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων από την τελευταία έκθεση του άρθρου 4, οι οποίες κορυφώθηκαν με την κρίση εμπιστοσύνης στα μέσα του 2015. 

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι «τα περισσότερα μέλη» του ΔΣ υποστήριξαν πως η χώρα μας «δεν χρειάζεται περαιτέρω δημοσιονομική προσαρμογή αυτή τη στιγμή» και ο μεσοπρόθεσμος στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα θα πρέπει να μειωθεί στο 1,5% του ΑΕΠ. Ωστόσο, «κάποια» μέλη του Συμβουλίου διαφώνησαν, εκφράζοντας την προτίμησή τους για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, στόχο που υποστηρίζουν οι Ευρωπαίοι καθώς ορίζεται στο Μνημόνιο.

Το παρασκήνιο

Όπως αναφέρεται στο mignatiou, δεν έγινε καμία αναφορά στο ενδεχόμενο χρηματοδοτικής συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, ούτε και ασχολήθηκαν τα μέλη του με τη δεύτερη αξιολόγηση ή τον χρόνο επιστροφής της Αποστολής υπό την κυρία Ντέλια Βελκουλέσκου. Επίσης ο αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, δεν διάβασε τις επιστολές του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου και του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, οι οποίες απλά κατατέθηκαν στη διάρκεια της συνεδρίασης και δόθηκαν στους αποδέκτες. Επίσης η αμερικανική πλευρά δεν προσήλθε στη χθεσινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου του Ταμείου με νέες θέσεις. Συγκεκριμένα ο αναπληρωτής διευθυντής των ΗΠΑ στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Ταμείου δεν διαφοροποιήθηκε από τη στάση που υιοθετούσαν οι αμερικανικές αρχές κατά τη διακυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα. Το ίδιο έπραξε και ο Γερμανός διευθυντής στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, ο οποίος παρουσίασε τις πάγιες ευρωπαϊκές θέσεις και δεν απέκλινε από αυτές.  Όπως αναφέρει η ιστοσελίδα επικράτησε καλό κλίμα στη διάρκεια της συνεδρίασης και η κυρία Κριστίν Λαγκάρντ, που προέδρευσε της συνεδρίασης είχε εύκολο έργο να επιτελέσει. Η ίδια δεν τοποθετήθηκε και άφησε τον Πολ Τόμσεν και την Ντέλια Βελκουλέσκου να εξηγήσουν τις θέσεις του Ταμείου. 

Τι αναφέρει η ανακοίνωση

Στη δήλωση σημειώνεται ότι: «Η οικονομική κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί από τότε, καθώς οι αρχές ξεκίνησαν ένα νέο πρόγραμμα προσαρμογής που υποστηρίζεται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Το νέο πρόγραμμα αποσκοπεί στην ενίσχυση των δημόσιων οικονομικών, στην αποκατάσταση της υγείας του τραπεζικού τομέα, και στην ενέχυσα της δυνητικής ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο οι αρχές έχουν νομοθετήσει μια σειρά από σημαντικές δημοσιονομικές, χρηματοπιστωτικές και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». 

Το Ταμείο σημειώνει ότι η Ελλάδα, υποστηριζόμενη από τις συνεχιζόμενες μεταρρυθμίσεις και τη χρηματοδότηση από τους Ευρωπαίους εταίρους της, επέστρεψε σε μέτρια ανάπτυξη το 2016, σημειώνεται στο mignatiou.com. «Η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί τα επόμενα χρόνια, κάτι που εξαρτάται από την πλήρη και έγκαιρη εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής των αρχών, συμπεριλαμβανομένης της ταχείας εξάλειψης των κεφαλαιακών ελέγχων που εισήχθησαν στα μέσα του 2015». Συνεχίζει λέγοντας ότι με βάση το τρέχον πρόγραμμα προσαρμογής η μακροχρόνια ανάπτυξη αναμένεται να φθάσει μόλις λίγο κάτω από το 1% του ΑΕΠ και το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα προβλέπεται να διαμορφωθεί μεσοπρόθεσμα σε περίπου 1,5% του ΑΕΠ. Προσθέτει ότι οι καθοδικοί κίνδυνοι για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές παραμένουν σημαντικοί και σχετίζονται είτε με την ελλιπή είτε με την καθυστερημένη εφαρμογή των πολιτικών. Το δημόσιο χρέος είχε φτάσει στο 179% του ΑΕΠ στο τέλος του 2015, και δεν είναι βιώσιμο, τονίζεται. 

Στο κομμάτι της ανακοίνωσης που αναφέρεται στην εκτίμηση των μελών του εκτελεστικού συμβουλίου αποκαλύπτεται ότι οι περισσότεροι Εκτελεστικοί Διευθυντές συμφώνησαν με την αξιολόγηση των στελεχών του Ταμείου που ασχολούνται με την Ελλάδα και σημειώνει ότι μερικά μέλη του Δ.Σ. είχαν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη δημοσιονομική πορεία και τη βιωσιμότητα του χρέους. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, τα μέλη του Δ.Σ. επαίνεσαν τις ελληνικές αρχές για τη σημαντική οικονομική προσαρμογή και τη διόρθωση των ανισορροπιών από το 2010 και μετά, μέσω σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Αναγνώρισαν επίσης ότι αυτή η προσαρμογή είχε ένα βαρύ τίμημα για την κοινωνία που, σε συνδυασμό με τα υψηλά ποσοστά φτώχειας και ανεργίας, συνέβαλαν στην επιβράδυνση της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Τα μέλη του Δ.Σ. προέτρεψαν τις αρχές να επιταχύνουν την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων για να εξασφαλιστεί μια επιστροφή σε υψηλότερη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και η βιωσιμότητα του χρέους. Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι δεδομένου ότι ακόμα υφίστανται σημαντικοί καθοδικοί κίνδυνοι το Διοικητικό Συμβούλιο τόνισε ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, στην εξυγίανση των ισολογισμών και στην άρση των εμποδίων για την ανάπτυξη.

«Τα περισσότερα μέλη του Δ.Σ. συμφώνησαν ότι δεν απαιτείται περαιτέρω δημοσιονομική εξυγίανση αυτή τη στιγμή από την Ελλάδα, με δεδομένη την εντυπωσιακή προσαρμογή η οποία αναμένεται να φέρει το μεσοπρόθεσμο πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα στο περίπου 1,5% του ΑΕΠ, ενώ ορισμένοι διευθυντές τάχθηκαν υπέρ της καταγραφής πλεονάσματος 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018» συνεχίζει η ανακοίνωση. Σύμφωνα με την ανακοίνωση «το Δ.Σ. του Ταμείου τάχθηκε υπέρ της εξισορρόπησης της δημοσιονομικής πολιτικής με διεύρυνση της φορολογική βάσης στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων και τον εξορθολογισμό των συνταξιοδοτικών δαπανών, ώστε να δημιουργηθεί χώρος για στοχευμένη κοινωνική στήριξη προς ευπαθείς ομάδες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Είναι σημαντικό ότι τα περισσότερα μέλη του Δ.Σ. ευνόησαν μια δημοσιονομικά ουδέτερη "επανεξισορρόπηση". Όμως μερικά μέλη θεώρησαν ότι οι μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να στηρίξουν προσωρινά υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά θα υλοποιηθούν μόλις το παραγωγικό κενό κλείσει, έτσι ώστε οι επιπτώσεις στην ανάκαμψη να ελαχιστοποιηθούν». 

«Τα μέλη του Δ.Σ. έκαναν έκκληση για ανανέωση των προσπαθειών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και την αντιμετώπιση του μεγάλου επιπέδου των φορολογικών οφειλών. Ενθάρρυναν δε τις αρχές να ενισχύσουν τη φορολογική διοίκηση, να επικεντρωθούν στις προσπάθειες ελέγχου μεγάλων φορολογουμένων και να ενισχύσουν την εφαρμογή του πλαισίου κατά του ξεπλύματος χρήματος. Εκαναν επίσης έκκληση για μια συνολική αναδιάρθρωση του συστήματος ρύθμισης οφειλών με βάση την ικανότητα των οφειλετών να πληρώσουν και καλωσόρισαν τα σχέδια για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου οργανισμού εσόδων». 

Ακόμα, «τα μέλη του Δ.Σ. τόνισαν την ανάγκη για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για να υποστηριχτεί η πιστωτική επέκταση. Ενθάρρυναν δε τις αρχές να ενισχύσουν το νομικό πλαίσιο για την αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους, συμπεριλαμβανομένων του εξωδικαστικού μηχανισμού επίλυσης διαφορών, και να αξιοποιήσουν πλήρως το εποπτικό πλαίσιο, δίδοντας κίνητρα στις τράπεζες να θέσουν φιλόδοξους στόχους μείωσης των κόκκινων δανείων. Τα μέλη του Δ.Σ. τόνισαν ότι η εξασφάλιση επαρκών κεφαλαίων είναι ζωτικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των τραπεζών. Υποστήριξαν δε την ταχύτερη δυνατή άρση των κεφαλαιακών περιορισμών στη βάση ενός χάρτη με συγκεκριμένα ορόσημα διασφαλίζοντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητας με την εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα». 

«Τα μέλη του Δ.Σ. ενθάρρυναν τις ελληνικές αρχές να επιταχύνουν την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Αν και αναγνώρισαν ότι το βάρος της προσαρμογής έχει πέσει δυσανάλογα στους μισθωτούς υπογράμμισαν την ανάγκη να διατηρηθούν και να μην αντιστραφούν οι υφιστάμενες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και να συμπληρωθούν με επιπρόσθετες προσπάθειες προς την κατεύθυνση των ομαδικών απολύσεων σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές, το άνοιγμα των υπολοίπων κλειστών επαγγελμάτων, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη διευκόλυνση των επενδύσεων και των αποκρατικοποιήσεων. Ακόμα, υπογράμμισαν την ανάγκη να διατηρηθεί και να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των στατιστικών πληροφοριών και των στατιστικών συστημάτων» συνεχίζει η ανακοίνωση. 

Όσον αφορά το χρέος η ανακοίνωση αναφέρει: «Τα περισσότερα μέλη του Δ.Σ. θεώρησαν ότι παρά τις τεράστιες θυσίες της Ελλάδας και την γενναιόδωρη υποστήριξη των Ευρωπαίων εταίρων θα απαιτηθεί περαιτέρω ελάφρυνση για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους. Τόνισαν δε την ανάγκη αυτή η ανακούφιση χρέους να συνδεθεί με ρεαλιστικές παραδοχές σχετικά με την ικανότητά της Ελλάδας να παράγει συνεχή πλεονάσματα και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη. Οι διευθυντές υπογράμμισαν, ωστόσο, ότι η ελάφρυνση του χρέους θα πρέπει να συμπληρωθεί με την ισχυρή εφαρμογή πολιτικών για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της βιωσιμότητας».

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι η επόμενη έκθεση του άρθρου 4 για την ελληνική οικονομία αναμένεται σε 12 μήνες. 

Σε ότι αφορά το πρόγραμμα του 2012, «τα μέλη του Δ.Σ. επικρότησαν την εκ των υστέρων αξιολόγηση του δανειακού προγράμματος του ΔΝΤ με την Ελλάδα της περιόδου 2012-16. Σε γενικές γραμμές συμφώνησαν ότι η αξιολόγηση παρείχε μια χρήσιμη βάση για τη συζήτηση των διδαγμάτων από το εν λόγω πρόγραμμα. Τα μέλη του Δ.Σ. τόνισαν τη σημασία της ανάπτυξης ρεαλιστικών προβλέψεων και στόχων, τη σημασία εξασφάλισης επαρκούς χρηματοδότησης και ελάφρυνσης του χρέους, και την ανάληψη μιας δημοσιονομικής προσαρμογής με μέτρα υψηλής ποιότητας και με ένα ρυθμό συνεπή με την ικανότητα εφαρμογής των μέτρων από τη χώρα, και με την υιοθέτηση μιας αλληλουχίας διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων με βάση την ισχυρή ιδιοκτησία του προγράμματος».

Η ανακοίνωση στα αγγλικά

On February 6, 2017, the Executive Board of the International Monetary Fund (IMF) concluded the Article IV consultation[1] with Greece. The Executive board also discussed the Ex Post Evaluation of Exceptional Access under the 2012 Extended Arrangement under the Extended Fund Facility with Greece [2].

Background

Greece has made significant progress in unwinding its macroeconomic imbalances since the onset of the crisis. However, extensive fiscal consolidation and internal devaluation have come at a high cost to society, reflected in declining incomes and exceptionally high unemployment. The large adjustment costs, and the considerable political instability that ensued, contributed to delays in reform implementation since the last Article IV Consultation, and culminated in a confidence crisis in mid-2015.

The economic situation has stabilized since then, as the authorities commenced a new policy adjustment program supported by the European Stability Mechanism. The new program aims to strengthen public finances, restore the banking sector’s health, and boost potential growth. In this context, the authorities have legislated a number of important fiscal, financial sector, and structural reforms.

Helped by the ongoing reforms and official financing from its European partners, Greece returned to modest growth in 2016. Growth is projected to accelerate in the next few years, conditional on a full and timely implementation of the authorities’ adjustment program, including a rapid elimination of the capital controls introduced in mid-2015. On the basis of Greece’s current policy adjustment program, long-run growth is expected to reach just under 1 percent, and the primary fiscal surplus is projected to come in at around 1½ percent of GDP. Downside risks to the macroeconomic and fiscal outlook remain significant, related to incomplete or delayed policy implementation. Public debt has reached 179 percent at end-2015, and is unsustainable.

Executive Board Assessment[3]

Most Executive Directors agreed with the thrust of the staff appraisal while some Directors had different views on the fiscal path and debt sustainability. Directors commended the Greek authorities for the significant economic adjustment and unwinding of imbalances since 2010, supported by important reforms. Directors recognized that this adjustment has taken a heavy toll on society that, together with high poverty and unemployment rates, has contributed to a slowdown in reform implementation. Directors urged the authorities to accelerate reform implementation to ensure a return to higher, inclusive growth and debt sustainability. Given still significant downside risks, Directors stressed that efforts should focus on improving public finances, repairing balance sheets, and removing obstacles to growth.

Most Directors agreed that Greece does not require further fiscal consolidation at this time, given the impressive adjustment to date which is expected to bring the medium-term primary fiscal surplus to around 1½ percent of GDP, while some Directors favored a surplus of 3½ percent of GDP by 2018. However, Directors called for rebalancing fiscal policy by broadening the personal income tax base and rationalizing pension spending to make room for targeted social assistance to vulnerable groups and lower tax rates. While most Directors favored a budget-neutral rebalancing, some Directors considered that the reforms could underpin temporarily higher primary surpluses, provided that they are implemented once the output gap closes so that the impact on the recovery is minimized.

Directors called for renewed efforts to combat tax evasion and address the large level of tax debt. They encouraged the authorities to strengthen tax administration, focus auditing efforts on large taxpayers, and strengthen the implementation of the anti-money laundering framework. Directors called for comprehensive tax debt restructuring for viable taxpayers based on capacity to pay, and welcomed plans to establish an independent revenue agency.

Directors stressed the need for reducing non-performing loans (NPLs) decisively to support the resumption of credit growth. They encouraged the authorities to strengthen the legal framework for debt restructuring, including out-of-court solutions, and to fully utilize the supervisory framework to incentivize banks to set ambitious NPL-reduction targets and strategies. Directors noted that ensuring adequate capital and completing the ongoing governance reform are critical for banks’ long-run viability. Directors supported the removal of exchange restrictions as rapidly as practicable on the basis of a milestone-based roadmap while preserving financial stability by ensuring adequate liquidity in the banking system.

Directors encouraged the authorities to accelerate the implementation of structural reforms to enhance competitiveness. While recognizing that the burden of adjustment has fallen disproportionately on wage earners, Directors emphasized the need to preserve and not reverse existing labor market reforms and complement them with additional efforts to bring Greece’s collective-dismissal and industrial-action frameworks in line with best practices, open up remaining closed professions, foster competition, and facilitate investment and privatization. Directors underlined the need to maintain and ensure the integrity of statistical information and systems.

Most Directors considered that, despite Greece’s enormous sacrifices and European partners’ generous support, further relief may well be required to restore debt sustainability. They stressed the need to calibrate such relief on realistic assumptions about Greece’s ability to generate sustained surpluses and long term growth. Directors underlined, however, that debt relief needs to be complemented with strong policy implementation to restore growth and sustainability.

It is expected that the next Article IV consultation with Greece will be held on the standard 12-month cycle.

Directors welcomed the ex-post evaluation of the 2012–16 extended arrangement. They broadly agreed that the evaluation provides a useful basis for discussing the lessons from the arrangement. Directors emphasized the importance of developing realistic forecasts and targets, securing adequate financing and debt relief, undertaking fiscal adjustment through high-quality measures at a pace consistent with the country’s implementation capacity, and adopting well-sequenced structural reforms based on strong ownership and parsimonious conditionality. Directors looked forward to discussing the operational framework for Fund collaboration with monetary unions.