Μόνο οι κατασχέσεις και οι ρυθμίσεις για χρέη διασώζουν τον προϋπολογισμό

Σε... εκτός προγράμματος έσοδα από φόρους «ποντάρει» πια η κυβέρνηση για να επιτύχει τους στόχους στο Μνημόνιο. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού, οι τρέχοντες φόροι δεν εισπράττονται όπως σχεδιάστηκαν και, στη θέση τους, το μόνο που εισπράττεται είναι «φόροι με το στανιό», από κατασχέσεις και ρυθμίσεις για χρέη του παρελθόντος.
 
Το νέο Μεσοπρόθεσμο έγινε νόμος του κράτους στις 19 Μαΐου 2017 και ουσιαστικά έκανε «reset» στον κρατικό προϋπολογισμό που ψηφίστηκε μόλις έξι μήνες νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 2016. Μηδενίζοντας τις υστερήσεις που διαπιστώθηκαν στο α΄τετράμηνο (Ιανουάριος-Απρίλιος 2017) έναντι των στόχων που είχαν τεθεί τον Δεκέμβριο αλλά ξεπεράστηκαν από τα γεγονότα, θα έπρεπε να μην υπάρχει σοβαρή απόκλιση στις προβλέψεις που τέθηκαν τον Μάιο, τουλάχιστον για… το μήνα Μάιο. Πριν αλέκτορα φωνήσαι όμως, τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού που εξέδωσε την Δευτέρα το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών δείχνουν ότι ακόμα και οι νεώτερες προβλέψεις του  αποδείχθηκαν υπεραισιόδοξες, δημιουργώντας ερωτηματικά για το τι θα συμβεί στους επόμενους 56 μήνες της διάρκειας του προγράμματος, ως το 2021.

Αδικαιολόγητες αστοχίες

Τι δείχνουν τα στοιχεία αυτά:

1. Το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα που ψηφίστηκε μόλις τον Μάιο «φούσκωσε» τις προσδοκίες για τα κρατικά έσοδα του 2017 κατά... 1,762 δισ. ευρώ! Τον Δεκέμβριο υπολόγιζε ετήσια έσοδα για το 2017 51,619 δισ. ευρώ και τον Μάιο τα ανέβασε στα 53,381 δισ. ευρώ.

2. Οι προβλέψεις για αυξημένα έσοδα βολεύουν μεν για την εμφάνιση πλεονασμάτων  (που σημαίνουν όμως και λιγότερη ελάφρυνση χρέους) αλλά οι μόνες σίγουρες πηγές εσόδων αποδεικνύονται οι εισπράξεις οφειλών από φόρους παλαιοτέρων ετών. Τον Δεκέμβριο του 2016 ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε προέβλεπε να εισπραχθούν 1,840 δισ. από ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία. Τον Μάιο του 2017 η πρόβλεψη ανέβηκε, στα 2,361 δισ. ευρώ! Προβλέπεται να αυξηθούν δηλαδή έτσι 521 εκατ. ευρώ περισσότερα έσοδα. Και αυτό φαίνεται πως θα επιτευχθεί με το παραπάνω, αφού οι εισπράξεις αυτές τον μήνα Μάιο ανήλθαν σε 229 εκατ. ευρώ και συνολικά στα 1,611 δισ. από τις αρχές του χρόνου. Δηλαδή πριν τα μισά του έτους καλύφθηκε ουσιαστικά το 70% του ετήσιου στόχου και με τους ρυθμούς αυτούς πάμε για είσπραξη της τάξεως των 3,5 δισ. ως το τέλος του 2017. Άρα ο στόχος είσπραξης που μόλις άλλαξε, θα ξεπεραστεί κατά σχεδόν 1,2 δισ. ή περίπου 50% -και αυτό συνιστά θεαματική αστοχία πρόβλεψης παρότι θεωρείται «θετική» για τα έσοδα. Εκτός αν στο οικονομικό επιτελείο υπολογίζουν ότι στους 7 επόμενους μήνες θα έρθουν έσοδα μόλις 950 εκατ. ευρώ παρότι θα ενταθούν τα μέτρα είσπραξης με ηλεκτρονικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς που ξεκινούν άμεσα σε βάρος 1,6 εκατ. ΑΦΜ που έχουν ήδη στοχοποιηθεί.

3. Ενώ όμως τα έσοδα από φόρους παρελθόντων ετών εκτινάσσονται πέρα από κάθε πρόβλεψη, την ίδια στιγμή δεν εισπράττονται τα αναμενόμενα έσοδα της τρέχουσας χρονιάς:
- Από τις αυξήσεις στο πετρέλαιο και στα ενεργειακά προϊόντα που ίσχυσαν για πρώτη φορά από φέτος, τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση υπολόγιζε 6,389 δισ. για το 2017. Τον Μάιο αναγκάστηκε να μειώσει την πρόβλεψή της στα 6,238  δισ. ευρώ. Δηλαδή παραδέχτηκε πως δεν θα εισπράξει τουλάχιστον 103 εκατ. ευρώ που τα υπολόγιζε όταν αύξανε τον φόρο. Και πάλι υπάρχει όμως αστοχία. Στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου το δημόσιο εισέπραξε 2,496 δισ. ευρώ, ενώ σε 5 μήνες αναλογούσαν εισπράξεις 2,6 δισ. ευρώ (ή 520 εκατ. ευρώ το μήνα) που όμως δεν προέκυψαν. Και αυτό παρότι, παραδόξως, ο Μάιος πήγε πολύ καλά εισπρακτικά στον τομέα αυτόν, δεδομένου ότι σε 4 «χειμερινούς» μήνες ως τον Απρίλιο (οπότε σταμάτησε η πώληση καυσίμων θέρμανσης) είχαν εισπραχθεί 2 δισ. ευρώ  ή 500 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο κάθε μήνα, όσα ακριβώς και τον Μάιο. Άρα, με ρυθμούς 500 εκατ. ευρώ το μήνα (που το καλοκαίρι μπορεί και να μειωθούν) δια βίας θα φτάσει η είσπραξη στα 6 δισ. στο τέλος του χρόνου, δηλαδή τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ κάτω και από τον νέο, πιο «προσγειωμένο» στόχο των 6,238 δισ. ευρώ.
- Αντίστοιχα, και από αυξήσεις Ειδικών φόρων σε τσιγάρα, κρασί, καφέ και λοιπά, τον Δεκέμβριο η κυβέρνηση υπολόγιζε για είσπραξη φόρων (με ΦΠΑ) ύψους 4,038 δισ. ευρώ για φέτος. Τον Μάιο άλλαξε την πρόβλεψη σε 4,093 δισ. ευρώ. Ποιο είναι ως τώρα το αποτέλεσμα; Υπέρβαση στόχων κατά 238 εκατ. ευρώ, λένε τα στοιχεία του προϋπολογισμού. Με την υποσημείωση όμως ότι σε αυτά περιλαμβάνονται και…. «ποσό ύψους 296,16 εκατ. ευρώ που αφορά στην παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων». Με άλλα λόγια, αν αφαιρεθεί η είσπραξη αυτή από τα αεροδρόμια, από τις αυξήσεις των ειδικών φόρων και του ΦΠΑ που επεβλήθησαν και ισχύουν φέτος (και σε τηλεφωνία, συνδρομητική τηλεόραση κλπ) έχει ανοίξει «τρύπα» 58 εκατ. ευρώ σε 5 μήνες!
- Και αν τα έσοδα από… τον ΦΠΑ στα αεροδρόμια παραχωρήθηκαν απέδωσαν 296 εκατ. ευρώ που δεν θα βρίσκονταν από φόρους, ο Μάιος διέψευσε και τις προβλέψεις εσόδων από αποκρατικοποιήσεις που έγιναν τον ίδιο μήνα! Τον Δεκέμβριο τα έσοα αυτά για το 2017 προβλέπονταν σε 2,044 δισ. ευρώ, αλλά τον Μάιο μειώθηκε ο στόχος στα 1,607 δισ. ευρώ (-437 εκατ. ευρώ). Παρότι ο στόχος μειώθηκε όμως, εισπράχθηκαν 963 εκατ. και όχι 1,302 δισ. που υπολογίζονταν. Υστέρηση δηλαδή «με το καλημέρα» 339 εκατ. ευρώ, πριν καν στεγνώσει το μελάνι που γράφτηκε ο νόμος του Μαΐου με τις προβλέψεις για τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις (για τον Μάιο του 2017 και ως τον Δεκέμβριο του 2021). 

4. Ανησυχίες διαπιστώνονται όμως και στο σκέλος των δαπανών οι επιχορηγήσεις για τα ασφαλιστικά Ταμεία. Ο ΕΦΚΑ παραμένει ο "άγνωστος Χ" του νέου Μεσοπρόθεσμου. Σε 5 μήνες μέσα στο 2017, τα ασφαλιστικά Ταμεία άντλησαν το 42% των επιχορηγήσεων που δικαιούνται για φέτος. Τόσο, όσο αναλογεί στους 5 πρώτους μήνες του χρόνου. Αν και οι δαπάνες κινούνται «στο όριο» κυριολεκτικά, υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό: μέχρι τον Μάιο δεν είχαν εκδοθεί ακόμα οι νέες συντάξεις με το Νόμο Κατρούγκαλου, για να φανεί ποια είναι η πραγματική εξοικονόμηση και οι ανάγκες των Ταμείων. Ούτε είχαν εισπραχθεί όμως πλήρως και κανονικά ακόμη οι νέες ασφαλιστικές εισφορές (λόγω μετάβασης στον ΕΦΚΑ κλπ) για να φανεί ποια θα είναι η ροή τους επόμενους μήνες. Κυρίως όμως, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίστηκαν στο α' πεντάμηνο του 2017, με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματα του 2015. Ωστόσο στο β΄εξάμηνο αυτές θα αλλάξουν,  μετά και την υποβολή των δηλώσεων Ε1 για το 2016. Και τότε θα φανεί αν ο υπολογισμός των νέων ασφαλιστικών εισφορών θα διατηρήσει σε ικανοποιητικά επίπεδα τη ροή εσόδων στα Ταμεία ή, αντιθέτως, θα δηλωθούν χαμηλότερα εισοδήματα που θα σημάνουν μικρότερες εισφορές, «κενό» εσόδων προς τον ΕΦΚΑ και μεγαλύτερες ανάγκες για επιπλέον κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό.