Η NASA «βλέπει» στοιχεία ζωής στη... γειτονιά μας

Στις 22 Φεβρουαρίου 2017, η NASA ανακοίνωσε τον εντοπισμό ενός πλανητικού συστήματος που μοιάζει πολύ με το δικό μας και που απαρτίζεται από βραχώδεις πλανήτες, με ενδείξεις για την ύπαρξη νερού. Σχεδόν έναν χρόνο μετά, η επιστημονική ομάδα που ανέλαβε τη μελέτη του πλανητικού συστήματος TRAPPIST 1, ανακοίνωσε με ενθουσιασμό ότι στο συγκεκριμένο σημείο, «όχι πολύ μακριά από τη Γη», όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν, συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες πιθανότητες για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής.

Το ερώτημα, ωστόσο, παραμένει. Είμαστε μόνοι; Η απάντηση είναι πιθανό να δοθεί πολύ πιο σύντομα απ' ότι πιστεύει ο πολύς κόσμος. Οι νέες ανακαλύψεις εξωπλανητών όχι μόνο έχουν ανοίξει νέους ορίζοντες στην έρευνα του Διαστήματος, αλλά διαμορφώνει ένα νέο, σαφώς πιο δυναμικό, πλαίσιο, βάσει του οποίου είναι πιθανό το αμέσως επόμενο διάστημα να ανατρέψει κάθε προγραμματισμό για την κατάκτηση ενός άγνωστου, θαυμαστού, όσο και σκοτεινού απέραντου κόσμου.



Στη διάρκεια του ενός χρόνου που μεσολάβησε, οι επιστήμονες συνέλεξαν πολλά στοιχεία. Μέσα από αυτά, ενισχύθηκε η πεποίθησή τους ότι στο συγκεκριμένο πλανητικό σύστημα είναι εξαιρετικά πιθανό να υπάρχει εξωγήινη ζωή. «Έχουμε βρει μία ολόκληρη ομάδα από "νέες Γαίες"», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εκπρόσωπος της επιστημονικής ομάδας, προκειμένου να αναδείξει το μέγεθος της ανακάλυψης. «Πρόκειται για το ιερό δισκοπότηρο των ανακαλύψεων», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Το σύνολο των πλανητών στο σύστημα Trappit 1, που βρίσκεται σε απόσταση 40 ετών φωτός από τη Γη, είναι από βράχο και σε ικανό ποσοστό έχουν νερό. «Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι θα βρίσκαμε ένα πλανητικό σύστημα σαν αυτό», δήλωσε ενθουσιασμένη η Hannah Wakeford από το Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας του Πανεπιστημίου του Έξετερ. «Οι πλανήτες έχουν την ίδια διαστρική ιστορία, καθώς προέρχονται από το ίδιο άστρο», πρόσθεσε ο ίδιος.

Ένας από τους τέσσερις πλανήτες είναι σίγουρα με νερό, ενώ ένας μοιάζει πολύ με την Αφροδίτη και θα μπορούσε να είναι η εξω-Αφροδίτη και ένας άλλος με τον Άρη, δηλαδή ένας έξω-Άρης.

Η μορφή που βρίσκεται το νερό στους εξωπλανήτες, εξαρτάται από το πόση θερμότητα δέχονται από το άστρο τους, το οποίο έχει μάζα μόλις το 9% του Ήλιου. Πάντως και οι επτά πλανήτες φαίνεται να έχουν σχετικά ήπιες επιφανειακές θερμοκρασίες, συνεπώς -υπό ορισμένες γεωλογικές και ατμοσφαιρικές συνθήκες- είναι πιθανό όλοι να διαθέτουν νερό σε υγρή μορφή.



Επιπροσθέτως, οι πέντε τουλάχιστον από τους επτά εξωπλανήτες φαίνεται να στερούνται ατμόσφαιρας από υδρογόνο και ήλιο, όπως συμβαίνει με τον Ποσειδώνα ή τον Ουρανό, κάτι που ενισχύει τις ομοιότητες με το δικό μας ηλιακό σύστημα.

Οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν το σύστημα του Trappist-1 για να εντοπίσουν πιο συγκεκριμένα ποιός ή ποιοί από τους πλανήτες του έχουν τις μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι κατοικήσιμοι. Μέχρι στιγμής, η εκτίμηση είναι ότι ο τέταρτος σε απόσταση από το άστρο, ο Trappist-1e, είναι αυτός που μοιάζει περισσότερο με τη Γη, αν και παραμένει ασαφές προς το παρόν αν διαθέτει ατμόσφαιρα, ποιές συνθήκες επικρατούν στην επιφάνειά του και αν έχει υγρό νερό.

Από τότε που η «επτάδα» ανακαλύφθηκε το Φεβρουάριο του 2017 με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Trappist στη Χιλή, έχει εξάψει τη φαντασία επιστημόνων και μη σε όλο τον κόσμο, καθώς, όπως επιβεβαιώνουν και οι νέες έρευνες, οι επτά εξωπλανήτες μοιάζουν αξιοσημείωτα με τον Ερμή, την Αφροδίτη, τη Γη και τον 'Αρη. Τα διαστημικά τηλεσκόπια Hubble, Spitzer και Kepler της NASA έχουν έκτοτε μελετήσει το πλανητικό σύστημα του Trappist, ενώ το ίδιο θα κάνει και το μελλοντικό ισχυρότερο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.

Οι πλανήτες του άστρου Trappist-1 βρίσκονται τόσο κοντά μεταξύ τους, που ένας παρατηρητής, ο οποίος θα βρισκόταν στην επιφάνεια ενός από αυτούς, θα είχε θεαματική θέα των γειτονικών πλανητών στον ουρανό, μερικοί από τους οποίους θα φαίνονταν μεγαλύτεροι και από τη Σελήνη. Παρόλο όλο που και οι επτά βρίσκονται κοντύτερα στο άστρο τους από ό,τι ο Ερμής στον Ήλιο, δεν «ψήνονται», επειδή ο Trappist-1 είναι ένα πολύ αχνό άστρο.



Προς το παρόν, σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι αδύνατο να γνωρίζουμε πώς ακριβώς είναι ο κάθε πλανήτης. Με βάση τα έως τώρα δεδομένα, οι καλύτερες εκτιμήσεις είναι ότι:

- Ο Trappist-1b, ο πιο εσωτερικός πλανήτης, έχει πιθανότατα ένα βραχώδη πυρήνα και περιβάλλεται από μια ατμόσφαιρα πιο πυκνή από τη γήινη.

- Ο Trappist-1c είναι βραχώδης αλλά με πιο αραιή ατμόσφαιρα.

- Ο Trappist-1d είναι ο πιο ελαφρύς από όλους, έχοντας μόνο το 30% της μάζας της Γης. Είναι αβέβαιο αν έχει μεγάλη ατμόσφαιρα, ωκεανό ή στρώμα πάγου.

- Ο Trappist-1e είναι ο μόνος από τους επτά που είναι ελαφρώς πυκνότερος από τη Γη, πράγμα που ίσως οφείλεται στο ότι διαθέτει πιο πυκνό πυρήνα σιδήρου από ό,τι ο πλανήτης μας. Όπως ο 1c, φαίνεται να έχει σχετικά αραιή ατμόσφαιρα. Από άποψη μεγέθους, πυκνότητας και ακτινοβολίας που δέχεται από το άστρο του, εμφανίζει την μεγαλύτερη ομοιότητα με τη Γη.

- Οι άλλοι τρεις πλανήτες Trappist-1f, g και h απέχουν περισσότερο από το άστρο τους και το νερό σε αυτούς μπορεί να βρίσκεται σε μορφή πάγου. Αν έχουν αραιές ατμόσφαιρες, είναι απίθανο να περιέχουν γήινα βαριά μόρια όπως το διοξελίδιο του άνθρακα.