Αντισυνταγματικό το ΕΤΑΚ και η έκτακτη εισφορά στα απαλλοτριωμένα ακίνητα

Δυο ακόμη δικαστικές αποφάσεις  έρχονται να προκαλέσουν πονοκέφαλο στο οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης, το οποίο πλέον δεν προλαβαίνει να αναζητά ισοδύναμα για να καλύψει τις «μαύρες τρύπες».

Οι δύο νέες αποφάσεις προέρχονται και πάλι από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της  Επικρατείας και έκριναν αντισυνταγματικό το ΕΤΑΚ και την έκτακτης  εισφοράς ακίνητης περιουσίας  σε δεσμευμένα ακίνητα, λόγω απαλλοτρίωσης.

Ειδικότερα, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου  έκρινε αντισυνταγματική και αντίθετη στη Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου την επιβολή Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (ΕΤΑΚ), όπως και την επιβολή   της έκτακτης  εισφοράς ακίνητης περιουσίας, επί των ακινήτων τα οποία έχουν αναγκαστικά απαλλοτριωθεί, ανεξάρτητα αν η απαλλοτρίωση έχει ολοκληρωθεί ή όχι. 

Μάλιστα το δικαστήριο διέταξε την επιστροφή των ποσών που είχαν καταβληθεί από τους φορολογούμενους πολίτες.

Υπογραμμίζουν οι δικαστές ότι στις περιπτώσεις αυτές πρέπει ο συντελεστής να είναι σε μηδενική βάση, και όχι 0,80 επί της αξίας του ακινήτου, όπως προβλέπει η από 13.8.2008 απόφαση του υπουργού Οικονομίας.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας  με τις υπ΄  αριθμ. 519 και 520/2014 αποφάσεις τους έκριναν ότι η επιβολή ΕΤΑΚ σε ακίνητα που «βρίσκονται υπό ειδικές συνθήκες από άποψη πολεοδομικών βαρών και περιορισμών, όπως είναι εκείνα που έχουν απαλλοτριωθεί, λόγω ρυμοτομίας χωρίς να έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση, θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν συντελεστές τέτοιοι που να αποδίδουν, κατά το δυνατόν, την πραγματική επίδραση που έχει η απαλλοτρίωση στην αξία του ακινήτου κατά τα χρόνο της φορολογίας». Συγκεκριμένα, συνεχίζει η Ολομέλεια του ΣτΕ, θα έπρεπε να προβλέπεται μηδενικός συντελεστής  και «κατ΄ ακολουθίαν, εξαίρεση από το φόρο» αφού ουσιαστικά οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν τα επίμαχα ακίνητα τους.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας τονίζουν στις αποφάσεις τους ότι η «υπαγωγή ενός τέτοιου ακινήτου σε φόρο ακίνητης περιουσίας, όπως είναι το ένδικο ενιαίο τέλος ακινήτων, αφ΄ ενός μεν θα συνιστούσε υπέρμετρη επιβάρυνση της ιδιοκτησίας κατά παράβαση του άρθρου 17 του Συντάγματος  και του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτόκολλου  της ΕΣΔΑ,  και αφ΄  ετέρου θα ερχόταν σε αντίθεση με το άρθρο 4 του Συντάγματος, αφού υπό τις συνθήκες αυτές, η κυριότητα του ακινήτου, ως αντικείμενο του φόρου, δεν θα αποτελούσε,  για τον ιδιοκτήτη ένδειξη αντίστοιχης φοροδοτικής ικανότητας, όπως θα έπρεπε δηλαδή, τη φορολόγησή του, ανάλογα με τις δυνάμεις του».

Κατά συνέπεια, επισημαίνουν οι δικαστές η από  13.8.2008 απόφαση του υπουργού Οικονομίας που προβλέπει για την επίμαχη κατηγορία ακινήτων συντελεστής 0,80 επί της αξίας του ακινήτου, είναι ανίσχυρη, «με συνέπεια τα εν λόγω ακίνητα να εξαιρούνται από το ενιαίο τέλος του νόμου 3634/2008 (ΕΤΑΚ)» και »η εξαίρεση αυτή καταλαμβάνει και την έκτακτη εισφορά του νόμου 3808/2009, αφού και για την εισφορά αυτή εφαρμόζονται οι διατάξεις περί φορολογητέας αξίας που ισχύουν για το ενιαίο τέλος».

Τους δικαστές, του απασχόλησε κατ’  αρχάς, η περίπτωση οικοπέδου 1.242 τ.μ. στην Θεσσαλονίκη το οποίο τέθηκε σε καθεστώς αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Στους ιδιοκτήτες του εν λόγω οικοπέδου επιβλήθηκε ΕΤΑΚ και έκτακτη εισφορά του έτους 2009. Στην περίπτωση αυτή το ΣτΕ ακύρωσε το εκκαθαριστικό σημείωμα των ιδιοκτητών ως προς το σκέλος του ΕΤΑΚ και της έκτακτης εισφοράς του 2009. Δηλαδή η αρμόδια Δ.Ο.Υ. πρέπει να επιστρέψει τα επίμαχα  ποσά στους φορολογούμενους.

Η δεύτερη περίπτωση που απασχόλησε την Ολομέλεια του ΣτΕ αφορούσε  ακίνητο στο πυθαγόρειο της Σάμου έκτασης 7.291 τ.μ.,  στο οποίο επιβλήθηκε ΕΤΑΚ. Το επίμαχο ακίνητο με απόφαση του υπουργού Πολιτισμού έχει κηρυχθεί  ως αρχαιολογικός χώρος και η απαλλοτρίωση του δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα, λόγω της ανεύρεσης  των αρχαιοτήτων. Δηλαδή, το εν λόγω ακίνητο είναι δεσμευμένο από την αρχαιολογική υπηρεσία λόγω αρχαιολογικής έρευνας.

Μάλιστα, οι Σαμιώτες ζητούσαν να τους επιστραφεί το ΕΤΑΚ και το  ΣτΕ, αφού έλυσε το συνταγματικό  σκέλος, παρέπεμψε την υπόθεση στο Διοικητικό Πρωτοδικείο για τα περαιτέρω.

Υπενθυμίζεται ότι η  υπαγωγή ενός ακινήτου στο καθεστώς της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης  συνεπάγεται την απαγόρευση της χρησιμοποίησης του για διαφορετικό σκοπό, όπως είναι η ανοικοδόμηση, πώληση, κ.λπ.