Περιβαλλοντική «βόμβα» το εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο

Για πέμπτη συνεχόμενη μέρα συνεχίζει να καίει η πυρκαγιά που ξέσπασε σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο, ενώ τοξικό νέφος «πνίγει» ένα μεγάλο τμήμα της Αττικής και το μπαλάκι των ευθυνών δεν έχει σταθεί ακόμη στα χέρια των ιθυνόντων. 

Η Περιφέρεια Αττικής την Τετάρτη προχώρησε σε μετρήσεις δεικτών ατμοσφαιρικής ρύπανσης, καθησυχάζοντας τους πολίτες, παρόλο που τα αποτελέσματα από τις πρώτες μετρήσεις έδειξαν αυξημένα επίπεδα επικίνδυνων αερίων και σωματιδίων, στην περιοχή του Ασπροπύργου. Συγκεκριμένα, η Περιφέρεια Αττικής ισχυρίζεται πως οι συγκεντρώσεις των σωματιδίων, στο κέντρο της Αθήνας, δεν ξεπέρασαν τα όρια, ωστόσο, περισσότερα στοιχεία τις επόμενες ημέρες, όταν και θα βγουν τα αποτελέσματα για τις τοξικές ουσίες, όπως διοξίνες και φουράνια, ενδεχομένως να μην είναι τόσο καθησυχαστικά...

Μάλιστα, ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής Γιάννης Βασιλείου τόνισε πως: «Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι οι ρύποι είναι 10 φορές πάνω». Επιπλέον, αίσθηση προκαλεί η καταγγελία του αντιδήμαρχου Ασπροπύργου ότι το εργοστάσιο ανακύκλωσης ήταν μία περιβαλλοντική «βόμβα» στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό πως εντός του εργοστασίου βρέθηκαν υλικά για τα οποία δεν υπήρχε η σχετική άδεια, όπως ορυκτέλαια, λάστιχα και συσκευασίες φαρμάκων.

Σύμφωνα με τα όσα ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, οι συγκεντρώσεις σωματιδίων είναι κατά πολύ πάνω από τα επιτρεπτά όρια, ενώ όπως δείχνουν οι πρώτες μετρήσεις του Αστεροσκοπείου Αθηνών, πολύ υψηλές είναι οι συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα πάνω από το Θριάσιο.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι επιστήμονες κρούουν το «καμπανάκι» του κινδύνου, σημειώνοντας πως το τοξικό νέφος περιέχει διοξίνες, που θα περάσουν στην τροφική αλυσίδα, προκαλώντας μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας.

Μόλις την Τετάρτη, και αφού η φωτιά έκαιγε επί πέντε συνεχόμενες ημέρες, η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Περιφέρειας σε συνεργασία με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», προχώρησε σε μετρήσεις αιωρούμενων σωματιδίων και άλλων δεικτών της ρύπανσης. Σύμφωνα με τις μετρήσεις, οι συγκεντρώσεις στο κέντρο δεν ξεπέρασαν «κάποια όρια», λέει αόριστα η Περιφέρεια.

Τα στοιχεία της έρευνας 

Συγκεκριµένα, µε φορητό αναλυτή έγιναν στιγµιαίες ενδεικτικές µετρήσεις της συγκέντρωσης αιωρούµενων σωµατιδίων µε διάµετρο 2,5 µm στην περιοχή περιµετρικά του εργοστασίου από 100 έως 400µ. Στα σηµεία που βρίσκονται προς την κατεύθυνση του ανέµου καταγράφηκαν στιγµιαίες τιµές συγκέντρωσης αιωρούµενων σωµατιδίων κατά πολύ µεγαλύτερες από τιµές που ορίζει ο παγκόσµιος οργανισµός υγείας (µέση τιµή 25 µg/m3/24h) και η ευρωπαϊκή νοµοθεσία (µέση τιµή 25 µg/m3/έτος). Αν και η σύγκριση στιγµιαίων τιµών µε µέσες ηµερήσιες ή ετήσιες τιµές δεν είναι απολύτως δόκιµες επιστηµονικώς εντούτοις αναδεικνύουν την εµφάνιση υψηλών τιµών αιωρούµενων σωµατιδίων προερχόµενα από τα καπναέρια της πυρκαγιάς. Επισηµαίνεται ότι οι συγκεντρώσεις σε σηµεία όπου δεν κατευθυνόταν τα καπναέρια από τον άνεµο ήταν σχετικά ή κάτω από τις προαναφερθείσες τιµές αναφοράς
Από τις µετρήσεις αυτές προέκυψε και ενδεικτικά χαρτογράφηση της διεύθυνσης διασποράς αυτών των σωµατιδίων αλλά και γενικότερα της κατεύθυνσης των καπναερίων της καιόµενης εγκατάστασης (Εικόνα 1). Σύµφωνα µε αυτή την ενδεικτική χαρτογράφηση εγκαταστάθηκε από τους ερευνητές του Εθνικού Αστεροσκοπείου κατάλληλος εξοπλισµός σηµείο ενδεικτικό της διασποράς για δειγµατοληψίες και επιµέρους µετρήσεις µε αναλυτές και άλλων δεικτών της ρύπανσης που έχει προκληθεί από την καύση των αποβλήτων της εγκατάστασης.

Πέραν όλων των ανωτέρω η Περιφέρεια Αττικής, προκειµένου να αποκτήσει όσο το δυνατόν καλύτερη εικόνα της κατάστασης απευθύνθηκε και στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστηµών «∆ΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», το οποίο ανταποκρινόµενο άµεσα, απέστειλε εξοπλισµό δειγµατοληψίας. Ο εξοπλισµός αυτός τοποθετήθηκε πλησίον της καιόµενης εγκατάστασης. Τα αποτελέσµατα των δειγµατοληψιών θα αναλυθούν από το αρµόδιο επιστηµονικό προσωπικό, προκειµένου µαζί µε τα αποτελέσµατα των µετρήσεων που προαναφέρθηκαν να υπάρξει υπεύθυνη και έγκυρη ενηµέρωση.  



Επιπλέον, στο παράρτηµα Α που ακολουθεί παρατίθεται αναφορά ποιότητας αέρα στο κέντρο της Αθήνας συνεπεία της πυρκαγιάς στον Ασπρόπυργο καθώς και πρόγνωση για την µεταφορά του καπνού τις επόµενες δύο ηµέρες, µε βάση στοιχεία από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. 



Στα δύο παραπάνω γραφήµατα παρουσιάζονται οι συγκεντρώσεις των Αιωρούµενων σωµατιδίων PM10 και του Μαύρου Άνθρακα BC στο σταθµό του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο (κέντρο Αθήνας). Παρατηρείται µια αύξηση στα επίπεδα αµφότερων παραµέτρων (ο µαύρος άνθρακας είναι χαρακτηριστικό εκποµπών καύσης) στις 7/6 και 8/6 και κυρίως κατά τις βραδυνές ώρες, ως αποτέλεσµα του συνδυασµού της µείωσης του στρώµατος ανάµειξης που περιορίζει τη ρύπανση κοντά στην επιφάνεια του εδάφους και της διεύθυνσης των ανέµων που ευνόησε την µεταφορά προς την πόλη της Αθήνας. Ωστόσο, οι συγκεντρώσεις όπως αυτές µετρήθηκαν στο κέντρο τη Αθήνας δεν ξεπέρασαν κάποια όρια και δεν κρίνονται ανησυχητικές. Περιοχές της δυτικής Αττικής, σύµφωνα µε µαρτυρίες κατοίκων που µας κοινοποιήθηκαν είχαν εµφανέστερα µεγαλύτερο πρόβληµα, δεν υπάρχουν ωστόσο διαθέσιµες µετρήσεις εκ µέρους µας για να το υποστηρίξουν. Με το σύστηµα LIDAR του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών δόθηκε η δυνατότητα καταγραφής των στρωµατώσεων του καπνού στην ατµόσφαιρα κατά το πέρασµά του πάνω από το κέντρο της Αθήνας (σταθµός Θησείου).

Στα διαγράµµατα που ακολουθούν καταδεικνύεται (βλέπε βελάκια) η καταγραφή δύο στρωµατώσεων καπνού στις 8/6, περίπου στα 500 και 1000 m, πάχους 200 µέτρων. Λόγω της αδυναµίας του συστήµατος να επισκοπήσει την ατµόσφαιρα σε ύψη µικρότερα των 200 m, είναι δύσκολο να αποφανθούµε για τις συγκεντρώσεις εδάφους, αν και οι µετρήσεις επιφανιας δεν καταδεικνύουν υψηλές συγκεντρώσεις για την περίοδο αναφοράς.



Στα σχήµατα που ακολουθούν προσοµοιώνεται η διασπορά του καπνού από την πυρκαγιά που ξέσπασε στην περιοχή του Ασπροπύργου στις 6 Ιουνίου 2015, για τις επόµενες δύο ηµέρες. Η υπηρεσία αυτή διατίθεται µέσω του Κέντρου Αριστείας BEYOND (www.beyond-eocenter.eu) που λειτουργεί το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών µε σκοπό την έγκαιρη ενηµέρωση για την καλύτερη διαχείριση φαινοµένων φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών µε επιπτώσεις στο ατµοσφαιρικό και φυσικό περιβάλλον.

Για την εκτίµηση της διασποράς χρησιµοποιείται το ατµοσφαιρικό µοντέλο FLEXPART-WRF. Η υπηρεσία που διατίθεται βασίζεται στην παραδοχή ότι η ένταση του καπνού παραµένει σταθερή καθ' όλη τη διάρκεια του συµβάντος. Η χρωµατική κλίµακα είναι ενδεικτική της ποιοτικής επιβάρυνσης της ατµόσφαιρας µε  τις χαµηλότερες συγκεντρώσεις να απεικονίζονται µε αποχρώσεις του µπλέ και τις υψηλότερες µε αποχρώσεις του κόκκινου και δεν αποτελούν εκτιµήσεις συσχετιζόµενες µε τα όρια ή µη επιφυλακής, όρια για τα οποία το ΕΑΑ κάνει ειδικές επιτόπιες µετρήσεις και δειγµατοληψίες. (τονίζεται ότι η αναγραφόµενη ώρα είναι σε
universal time UTC και πρέπει να προστεθούν +3 ώρες για την τοπική ώρα).