Ασφαλιστικό: Τετραπλό «μαχαίρι» σε συντάξεις, επικουρικές, εφάπαξ και ΕΚΑΣ

Εκρηκτικό κλίμα προκαλεί στην κεντρική πολιτική σκηνή το «βαρύ» πακέτο του ασφαλιστικού, καθώς δε διαφαίνεται προοπτική διακομματικής στήριξης, ενώ ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ με την απεργία που προκήρυξαν στις 3 Δεκεμβρίου  δηλώνουν ότι « αυτό το ασφαλιστικό δεν περνάει».

Η κυβέρνηση με ανοιχτή ακόμα τη διαπραγμάτευση και τα σχέδια ισοδύναμων μέτρων στον αέρα αφού δεν έχουν εγκριθεί από τους δανειστές, προωθεί μετ' επιτάσεως την πρόταση για αύξηση των ασφαλιστικών, ενώ αν όλα τα ισοδύναμα απορριφθούν αναγκαστικά θα βγάλει από το συρτάρι το σχέδιο για  περικοπή των καταβαλλόμενων συντάξεων μέσω του επανυπολογισμού τους με έναν ενιαίο συντελεστή.

Από τον επανυπολογισμό αναμένεται να προκύψουν μειώσεις έως 20% στις κύριες συντάξεις ενώ προλειαίνεται το έδαφος για μεσοσταθμική μείωση στις επικουρικές 6%-7% ,στα εφάπαξ (έως 8%) καθώς και για τη κατάργηση του ΕΚΑΣ για 80.000 δικαιούχους.

Με δεδομένο ότι το ασφαλιστικό συνδέθηκε με την αξιολόγηση του Ιανουαρίου τυπικά το «φλέγον» νομοσχέδιο θα μπορούσε να προωθηθεί στη βουλή έως τις 15 Ιανουαρίου, κάτι που έχουν επισημάνει και στελέχη της αντιπολίτευσης (πχ Κυριάκος Μητσοτάκης). 

Η κυβέρνηση θα συζητούσε τη μετάθεση του ασφαλιστικού για μετά τις γιορτές αν ο χρόνος που θα μεσολαβήσει θα καλλιεργούσε κλίμα συναίνεσης  με τα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Πάντως μέσα στο κλίμα πόλωσης που επικρατεί τώρα , η κυβέρνηση εκτιμά ότι δεν υπάρχει λόγος καθυστέρησης.

Θέση του υπουργού Εργασίας κ. Κατρούγκαλου άλλωστε είναι ότι το ασφαλιστικό πρέπει να έρθει στη Βουλή έως τις 20 Δεκεμβρίου και για πρακτικούς λόγους (καθώς πολλά από τα μέτρα θα εφαρμοστούν από την 1/1/2016) αλλά και για να δοθεί θετικό μήνυμα προς τις αγορές ότι η χώρα προχωρά σε μεταρρυθμίσεις.
 
Τα μαθηματικά μοντέλα που έχει επιλέξει  το υπουργείο εργασίας  δείχνουν ότι το ποσοστό αναπλήρωσης επί του μισθού (ή επί του εισοδήματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες) θα κυμαίνεται από 48% έως 60%  για την κύρια σύνταξη  από 80% που ήταν για τους παλαιούς και 70% για τους νέους ασφαλισμένους . Επιδίωξη της κυβέρνησης είναι το ποσοστό να αυξηθεί έως 65% για 40 χρόνια εισφορών, επίπεδο ασφαλείας για μην προκληθούν έντονες εσωκομματικές αντιδράσεις. Βασικό κριτήριο δε θα είναι τελικά η ηλικία αποχώρησης αλλά τα έτη ασφάλισης.

Η επεξεργασία των μοντέλων δείχνει ότι προκύπτουν μικρές μειώσεις στις συντάξεις του ΙΚΑ και μεγαλύτερες στις συντάξεις των πρώην ειδικών ταμείων. Περικοπή θα υποστούν και  οι συνταξιούχοι του πρώην ΤΕΒΕ που λαμβάνουν σήμερα έξτρα μπόνους ύψους 220 ευρώ  καθώς το ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων τους φτάνει το 140%. 

Συγκεκριμένα, οι συντάξεις  του Δημοσίου  αναμένεται να μειωθούν κατά μέσο όρο από 5% έως και 7%, οι συνταξιούχοι ΙΚΑ έως και 3% , οι συντάξεις του ΤΕΒΕ έως και 15% ενώ σε ΔΕΚΟ και Τράπεζες η μείωση των συντάξεων θα φτάσει και το 20%.

Από τον επανυπολογισμό  σύμφωνα με πληροφορίες ,προκύπτουν  μικρές αυξήσεις στις κύριες συντάξεις γιατρών, δικηγόρων και μηχανικών.

Την ίδια ώρα οι δανειστές ζητούν το ποσοστό αναπλήρωσης να μην υπερβεί το 55% ( 48% για τις κύριες +7% για τις επικουρικές συντάξεις).

Η αναλογική σύνταξη που θα προκύπτει θα προστίθεται στη εθνική σύνταξη , ίση με το 60% του μέσου εισοδήματος (ετήσιο επίπεδο φτώχειας) η οποία θα συνδέεται με ρήτρα ανάπτυξης  και θα καταβάλλεται σε εκείνους που έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια  ασφάλισης.

Οι δανειστές  ωστόσο επιμένουν οι εθνική  σύνταξη των 384 ευρώ να καταβάλλεται με εισοδηματικά κριτήρια  για όσους δεν έχουν   συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
 
Παραδείγματα

1.Έτσι για παράδειγμα δημόσιος υπάλληλος ,με 35 έτη ασφάλισης  ,μισθό 1646 ευρώ και σύνταξη 1090 (1268 πριν από τις μνημονιακές μειώσεις ) ,με τον επανυπολογισμό με συντελεστή αναπλήρωσης 55% και προσθήκη του αναλογούντος τμήματος (7/35) της «βασικής» σύνταξης 384 € , θα πάρει 963,3 ευρώ  . Μείωση  11,5%
 
2.Γυναίκα ασφαλισμένη στο ΙΚΑ, με μισθό 1450 ευρώ κα 30 έτη ασφάλισης, παίρνει σύνταξη 831 ευρώ.( Δεν υπέστη μειώσεις )  Με το νέο τρόπο υπολογισμού με ποσοστό αναπλήρωσης 60% και προσθήκη μέρους της βασικής σύνταξη θα λάβει 745 ευρώ. Μείωση 10,5%.
 
3.Υπάλληλος ΔΕΚΟ ,με 34 έτη ασφάλισης και μισθό 2.500 λαμβάνει σήμερα σύνταξη 1440 ευρώ ( από 1800 που ελάμβανε το 2010) Με τον επαναυπολογισμό και αναπλήρωση 55% , + το αναλογούν μέρος της βασικής σύνταξης , θα λάβει 1189 ευρώ .Μείωση 18%
Ο υπουργός εργασίας κ. Κατρούγκαλος δεσμεύτηκε ωστόσο ότι θα διασφαλιστούν οι χαμηλές συντάξεις με διατήρηση της προσωπικής διαφοράς.

Μειώσεις που μεσοσταθμικά θα φτάνουν στο 6%-7% θα αποφασιστούν και στις επικουρικές συντάξεις ώστε να παραμείνει βιώσιμο χωρίς κρατικούς πόρους το ενιαίο επικουρικό ταμείο ( ΕΤΕΑ) . Προς το παρόν στο υπουργείο επεξεργάζονται σενάρια με στοχευμένες ,κλιμακωτές μειώσεις  που θα πλήξουν κυρίως τις συντάξεις πάνω από τα 170-200  ευρώ.

Ως ισοδύναμο για να αποφευχθούν οι μειώσεις στις κύριες συντάξεις ,η κυβέρνηση προτείνει:
-  αύξηση των  εργοδοτικών εισφορών κατά μία  ποσοστιαία μονάδα στην κύρια και κατά  μία στην επικουρική ( 0,50% για τους εργοδότες και 0,50% για τους εργαζόμενους )  ώστε να αυξήσει τα έσοδα  κατά 400 εκ ετησίως και να «μετριάσει» τις περικοπές στις συντάξεις.

Οι δανειστές κρατούν αρνητική στάση ,υποστηρίζοντας ότι δε θεωρείται σίγουρο έσοδο και επιπλέον θα βλάψει την ανταγωνιστικότητα .  Πάντως τα έσοδα των ταμείων δεν σημείωσαν δραματική κάμψη εξαιτίας της μείωσης των εισφορών τον Ιούλιο του 2014 , καθώς δόθηκε κίνητρο σε συνδυασμό με τους ελέγχους  για τον περιορισμό της μαύρης εργασίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το ΙΚΑ ανέμενε μείωση εσόδων κατά 75 εκ το μήνα και είχε μόνο 35 εκατ.

- Ανακεφαλαιοποίηση των αποθεματικών των ταμείων ώστε να καλυφθεί μέρος της απώλειας που φθάνει τα 40 δις ευρώ , μέσω της αξιοποίησης της κινητής και ακίνητης περιουσίας αλλά και της δημιουργίας ενός ταμείου στο οποίο θα συγκεντρώνονται πόροι υπέρ του ασφαλιστικού.

Σε πρώτη φάση η κυβέρνηση επιδιώκει να μετατρέψει τους υπό κατάργηση κοινωνικούς πόρους που ενισχύουν προνομιακά ορισμένα ταμεία  σε ενιαίο πόρο υπέρ του συστήματος ενώ στη συνέχεια θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει ποσοστό των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις, τα κοιτάσματα ορυκτών και υδρογονανθράκων αλλά και από τον περιορισμό της ανασφάλιστης εργασίας που τον τελευταίο έτος έχει ενισχύσει τα έσοδα των ταμείων.