Αποζημίωση 300.000 € στο «θύμα της ζαρντινιέρας»

Το δήθεν πέσιμο στη ζαρντινιέρα έξω από το ξενοδοχείο «ABC» της Θεσσαλονίκης και ο τραυματισμός του 24χρονου, τότε, Κύπριου φοιτητή Αυγουστίνου Δημητρίου, κατά τον εορτασμό της 33ης επετείου του Πολυτεχνείου , στις 17 Νοεμβρίου 2006, κόστισε τελικά στο Ελληνικό Δημόσιο 300.000 ευρώ συν τους νόμιμους τόκους.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας, απορρίπτοντας όλους τους ισχυρισμούς του Ελληνικού Δημοσίου, επιδίκασε το ποσό των 300.000 ευρώ στον άτυχο φοιτητή, ο οποίος είχε ξυλοκοπηθεί ανηλεώς και αναίτια από αστυνομικούς με πολιτική περιβολή, σε τέτοιον βαθμό μάλιστα που ακόμα και σήμερα, δέκα χρόνια μετά, συνεχίζει να αντιμετωπίζει ψυχολογικά και σωματικά προβλήματα. Η απάνθρωπη αυτή συμπεριφορά των αστυνομικών αποκαλύφθηκε από βίντεο που κατέγραψε καρέ-καρέ τον ξυλοδαρμό και παράλληλα διέψευσε πανηγυρικώς την ανακοίνωση της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης, που υποστήριζε ότι ο φοιτητής δήθεν σκόνταψε και «έπεσε αρχικά σε σταθμευμένο μοτοποδήλατο και στη συνέχεια σε ζαρντινιέρα που υπήρχε στο σημείο, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί». Μάλιστα, μετά την πορεία, ο τότε αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας (2006-2008), νυν βουλευτής Εβρου της Ν.Δ. (2015) και πρώην υποψήφιος ευρωβουλευτής (2014) Αναστάσιος Δημοσχάκης είχε χαρακτηρίσει τα επεισόδια στην περιοχή της πλατείας Συντριβανίου «περιορισμένης έκτασης τοπικού ενδιαφέροντος», προσθέτοντας ότι «η αυτοσυγκράτηση και η ψυχραιμία της Αστυνομίας ήταν παροιμιώδης».

Τα γεγονότα

Ο Αυγουστίνος Δημητρίου φοιτούσε στο Τμήμα Οικονομικών και Διοίκησης Επιχειρήσεων σε ΙΕΚ της Θεσσαλονίκης. Το βράδυ της 17ης Νοέμβρη 2006, περίπου στις 22.30, στον απόηχο της επετειακής εκδήλωσης, έκανε βόλτα στην περιοχή της πλατείας Συντριβανίου κοντά στο ξενοδοχείο «ABC» μαζί με έναν φίλο του. Νωρίτερα είχε ολοκληρωθεί η πορεία για την επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, όπου είχαν σημειωθεί συγκρούσεις μεταξύ των αστυνομικών και διαδηλωτών μπροστά στην πλατεία Χημείου. Εκείνο το παγερό βράδυ είχαν συλληφθεί επτά φοιτητές, ενώ οι αστυνομικοί έκαναν σωματικούς ελέγχους σε περαστικούς, κατά κανόνα νεαρής ηλικίας, καθώς αναζητούσαν νεαρό με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (μακριά μαλλιά, σακίδιο κ.λπ.). Τη στιγμή που ο Αυγουστίνος μαζί με έναν φίλο του διέσχιζαν την οδό Αγγελάκη και πριν ανέβουν στο πεζοδρόμιο της πλατείας Συντριβανίου ένα άτομο με πολιτικά ρούχα -που αποδείχθηκε πως ήταν αστυνομικός- πλησίασε τον φοιτητή από την Πάφο και άρχισε να τον χτυπάει. Παράλληλα, έκανε νόημα σε άλλους δύο συναδέλφους του αστυνομικούς, οι οποίοι έσπευσαν και τους περικύκλωσαν. Ενας εκ των αστυνομικών, αναίτια και χωρίς αφορμή, άρχισε να γρονθοκοπεί τον 24χρονο στο πρόσωπο, αφού του έβγαλε τον σκούφο που φορούσε λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας που επικρατούσε και του έβαλε τρικλοποδιά σε μια προσπάθεια να τον ρίξει στο έδαφος. Αφού δεν πέτυχε η τρικλοποδιά, τον έσπρωξε προς την πλευρά του πεζοδρομίου του ξενοδοχείου «ABC».



Σκηνή από τον ξυλοδαρμό, όπως αποτυπώθηκε σε βίντεο. Μόλις ο 24χρονος κατάφερε με το ζόρι και στάθηκε στα πόδια του, δύο αστυνομικοί, με τη συνοδεία άλλων 10 ατόμων, τον οδήγησαν 20 μέτρα πιο κάτω, όπου συνέχισαν να τον χτυπούν με αγριότητα


Εκεί όλοι μαζί οι αστυνομικοί με πολιτική περιβολή, πολλοί εκ των οποίων φορούσαν μάσκες που κάλυπταν το πρόσωπό τους, τον γρονθοκόπησαν κατ’ επανάληψη και τον κλοτσούσαν στο πρόσωπο, στο κεφάλι και σε άλλα σημεία του σώματός του τόσο όσο ήταν όρθιος όσο και όταν τον είχαν ρίξει στο πεζοδρόμιο. Ενας από τους αστυνομικούς, υπό το αδιάφορο και απαθές βλέμμα των υπολοίπων συναδέλφων του, μεταξύ των οποίων ο αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης, όταν ο άτυχος φοιτητής ήταν πεσμένος στο έδαφος τον πάτησε και προσπάθησε να του σπάσει το δεξί πόδι, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι δικαστές. Με μεγάλη καθυστέρηση, και όταν πλέον ο φοιτητής ήταν αιμόφυρτος, ο αστυνομικός διευθυντής έδωσε εντολή στους υφισταμένους του να σταματήσουν τον άγριο ξυλοδαρμό. Η ειρωνεία είναι ότι όταν οι αστυνομικοί έκαναν «διάλειμμα ξύλου», ένας αρχιφύλακας που ήταν παρών στον ξυλοδαρμό έδωσε στον Αυγουστίνο Δημητρίου ένα χαρτομάντιλο να σκουπίσει τα αίματα που έτρεχαν από το πρόσωπό του.





Ο Αυγουστίνος Δημητρίου δύο ημέρες μετά τον άγριο ξυλοδαρμό του, τον Νοέμβριο του 2006


Ξύλο και χειροπέδες

Μόλις ο 24χρονος κατάφερε με το ζόρι να σταθεί στα πόδια του, δύο αστυνομικοί, με τη συνοδεία άλλων δέκα ατόμων -πάντα με πολιτική περιβολή- τον οδήγησαν 20 μέτρα πιο κάτω, όπου ένας εξ αυτών τον χτύπησε με γροθιά στο πίσω μέρος του κεφαλιού, με αποτέλεσμα ο νεαρός να πέσει αμέσως πάνω σε μια ζαρντινιέρα, ενώ επτά αστυνομικοί συνέχιζαν με ακατάπαυστο ρυθμό να τον ξυλοκοπούν με γροθιές και κλοτσιές. Την ώρα που ήταν πεσμένος στο έδαφος και τον χτυπούσαν οι αστυνομικοί, ο Κύπριος φοιτητής με το πόδι του έριξε ένα μηχανάκι το οποίο ήταν σταθμευμένο πάνω στο πεζοδρόμιο και σε μικρή απόσταση από τη ζαρντινιέρα.

Οι γροθιές και οι κλοτσιές έπεφταν βροχή από τους αστυνομικούς, οι οποίοι τον έσπρωξαν και πάλι στην ζαρντινιέρα, όπου του έβαλαν χειροπέδες χωρίς να σταματήσουν να τον χτυπούν. Στην ομάδα των αστυνομικών που είτε ξυλοκοπούσαν τον άτυχο φοιτητή, είτε παρέμειναν θεατές συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ένας αστυνομικός διευθυντής, δύο αστυνόμοι Β’ και δύο αρχιφύλακες. Ανταποκρινόμενοι στις εκκλήσεις του φοιτητή για βοήθεια, 8 διερχόμενοι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης ζήτησαν από τους αστυνομικούς να σταματήσουν να τον χτυπούν και να τον αφήσουν. Οι αστυνομικοί, ωστόσο, εξύβρισαν, απείλησαν και έσπρωξαν βιαίως τους πανεπιστημιακούς καθηγητές, σύμφωνα με τη μαρτυρία του πρόεδρου του Συλλόγου Μελών ΔΕΠ καθηγητή Γιάννη Μυλόπουλου (πρόκειται για τον μετέπειτα πρύτανη του ΑΠΘ που κατηγορήθηκε για διασπάθιση δημοσίου χρήματος κατά τη διάρκεια της θητείας του και ο οποίος μόλις διορίστηκε πρόεδρος στην εταιρεία Αττικό Μετρό, όπως και ο αδελφός του Νικήτας Μυλόπουλος στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης), ενώ άλλοι ένστολοι που εν τω μεταξύ είχαν καταφθάσει απώθησαν τους καθηγητές από την περιοχή. Οι αστυνομικοί έβαλαν τον αιμόφυρτο φοιτητή σε αυτοκίνητο της Ασφάλειας με συμβατικές πινακίδες κυκλοφορίας και τον πήγαν στην Ασφάλεια Θεσσαλονίκης. Μετά από 4 ώρες κράτησης, τον μετέφεραν στο νοσοκομείο «Γεννηματάς», όπου παρέμεινε νοσηλευόμενος επί 12 ημέρες, αρχικά φρουρούμενος και στη συνέχεια χωρίς αστυνομική επιτήρηση. Οι γιατροί του νοσοκομείου διέγνωσαν ρινορραγία, οίδημα στη μύτη, αιμορραγίες από τους δύο επιπεφυκότες, οίδημα και εκχυμώσεις στους δύο ζυγωματικούς, βαθύ θλαστικό τραύμα του κάτω χείλους επεκτεινόμενο στον βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας, τραύματα στη μύτη, κάταγμα ρινικού οστού, κακώσεις στο κεφάλι, καθώς και εκχυμώσεις και θλαστικά τραύματα στον θώρακα, στα γόνατα, στους αγκώνες, στα χέρια, όπως και πολλές εκδορές σε όλο το σώμα. Παράλληλα, ο 24χρονος είχε τάση λιποθυμίας, έντονο αίσθημα άγχους και φόβου και διαταραχές της όρασης. Υποβλήθηκε σε συρραφή των τραυμάτων και επιπωμάτωση της μύτης με γάζες για να σταματήσει η ρινορραγία, ενώ του έγινε αντιτετανικός ορός και εμβόλιο.

Τι έλεγε ο τότε αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ. 

Μετά την επίμαχη πορεία, ο τότε αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας αντιστράτηγος Αναστάσιος Δημοσχάκης είχε χαρακτηρίσει τα επεισόδια εκείνης της ημέρας ως «περιορισμένης έκτασης τοπικού ενδιαφέροντος» και είχε δηλώσει ότι «η αυτοσυγκράτηση και η ψυχραιμία της Αστυνομίας ήταν παροιμιώδης». Δύο μέρες μετά η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης υποστήριξε ότι ο φοιτητής «έπεσε αρχικά σε σταθμευμένο μοτοποδήλατο και στη συνέχεια σε ζαρντινιέρα που υπήρχε στο σημείο, με αποτέλεσμα να τραυματισθεί».

Οι ισχυρισμοί τόσο του κ. Δημοσχάκη όσο και της Γενικής Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσσαλονίκης κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος όταν τρεις κάμερες τηλεοπτικών σταθμών που είχαν καταγράψει το περιστατικό το προέβαλαν στον αέρα, διαγράφοντας έτσι με μια μονοκοντυλιά τον μύθο της αυτόβουλης και τυχαίας πρόσκρουσης του άτυχου φοιτητή στη ζαρντινιέρα. Παρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις της ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ., η αχαρακτήριστη συμπεριφορά των αστυνομικών οργάνων ασφαλείας έλαβε αρνητικές διαστάσεις από όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ηλεκτρονικά και έντυπα. Αμέσως μετά, τόσο ο Κύπριος φοιτητής όσο και 8 πανεπιστημιακοί κατέθεσαν στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης μηνύσεις για το επίμαχο περιστατικό, ενώ ακολούθησε ανάλογη μηνυτήρια αναφορά από τους Δικηγόρους Χωρίς Σύνορα. Κάτω από το βάρος της γενικής κατακραυγής διατάχθηκε Ενορκη Διοικητική Εξέταση για το επίμαχο περιστατικό. Παράλληλα, τέθηκαν σε διαθεσιμότητα τρεις εμπλεκόμενοι αστυνομικοί, ενώ διατάχθηκε η άμεση μετακίνηση άλλων έξι.  Από το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, αργότερα, καταδικάστηκαν δύο από τους αστυνομικούς σε ποινές φυλάκισης 2,5 ετών ο καθένας, με τριετή αναστολή, για επικίνδυνη σωματική βλάβη του Κύπριου φοιτητή. Παράλληλα,  ο ίδιος προσέφυγε στα διοικητικά δικαστήρια της συμπρωτεύουσας διεκδικώντας το ποσό του 1.000.000 ευρώ ως αποζημίωση και ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη από τους αστυνομικούς το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου 2006. Μαζί κατέθεσε στοιχεία για το περιστατικό, ιατρικές εξετάσεις, όπως και πιστοποιητικό ιατρού που αναφέρει ότι ο Αυγουστίνος εξακολουθεί να έχει ζαλάδες και πονοκεφάλους και ότι σε συνδυασμό με τη βίαιη μεταχείριση που δέχθηκε εκείνη τη νύχτα, του έχει προκληθεί νευρολογικό και ψυχολογικό μετατραυματικό σύνδρομο. Ακόμη, προσκόμισε πιστοποιητικό του Γενικού Νοσοκομείου Πάφου, σύμφωνα με το οποίο παρακολουθείται από ψυχίατρο λόγω της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής και κατάθλιψης που παρουσιάζει μετά τον ξυλοδαρμό, ενώ έχει απομονωθεί στο σπίτι του, φοβάται να βγει έξω, συνεχώς νιώθει άγχος και κάνει συχνές αναδρομές στην τραγική νύκτα και έχει επηρεαστεί και η κοινωνική ζωή του.



Ο Αυγουστίνος Δημητρίου πήγε στη Θεσσαλονίκη για να σπουδάσει και έφυγε μισός άνθρωπος. Ακόμα και σήμερα, περίπου δέκα χρόνια μετά το περιστατικό, συνεχίζει να έχει σοβαρότατα ψυχολογικά προβλήματα


Το Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης τού επιδίκασε το ποσό των 300.000 ευρώ, αλλά το Ελληνικό Δημόσιο άσκησε αναίρεση και η υπόθεση οδηγήθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Οι Σύμβουλοι Επικρατείας στην υπ’ αριθμ. 331/2016 απόφασή τους (πρόεδρος ο Νικόλαος Σακελλαρίου και εισηγήτρια η πάρεδρος Αικατερίνη Ρωξάνα) επισημαίνουν ότι ο φοιτητής «εξαιτίας του τρόμου που του προκάλεσε η βιαιότητα των αστυνομικών οργάνων, παρουσίασε μετατραυματική αγχώδη διαταραχή και κατάθλιψη, από την οποία πάσχει ακόμα και σήμερα, παρά τη συνεχιζόμενη ψυχολογική υποστήριξη, γεγονός που έχει επηρεάσει τη λειτουργικότητά του».

Σε άλλο σημείο της απόφασης, το ΣτΕ υπογραμμίζει ότι οι κακώσεις που υπέστη από τους αστυνομικούς, σύμφωνα με την ιατροδικαστική έκθεση, συνιστούσαν «επικίνδυνη σωματική βλάβη, καθότι θα μπορούσαν να προκαλέσουν κίνδυνο για τη ζωή του ή βαριά σωματική βλάβη». Τελικά, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο απέρριψε όλους τους λόγους αναίρεσης που προέβαλε το Δημόσιο και επικύρωσε την εφετειακή απόφαση που είχε επιδικάσει το ποσό των 300.000 ευρώ συν τους νόμιμους τόκους από την πρώτη ημέρα κατάθεσης της αγωγής του.