Τα θρησκευτικά στο σχολείο γίνονται θρησκειολογία - Οι όροι του Αρχιεπίσκοπου Ιερώνυμου

Αλλαγές στο μάθημα των θρησκευτικών ετοιμάζει ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης, μετατρέποντας το σε μάθημα θρησκειολογίας, γεγονός που προκάλεσε ανησυχία στην Εκκλησία, που  ζήτησε συνάντηση με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα προκειμένου να ξεκαθαρίσει το «τοπίο». 

Οι αποκαλούμενες ως «κόκκινες γραμμές» της Ιεραρχίας στο θέμα των Θρησκευτικών είναι η υποχρεωτικότητα του μαθήματος, ο  ορθόδοξος χαρακτήρας του και η τήρηση του ωρολογίου προγράμματος.

Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πάντως στην ενθρόνιση του νέου  Μητροπολίτη Καρπενησίου έκανε λόγο για κάποιους που θέλουν η Εκκλησία να μπει στο περιθώριο. 

Στόχος του υπουργείου Παιδείας είναι  το μάθημα να μην έχει ομολογιακό χαρακτήρα αλλά θρησκειολογικό προκειμένου οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με επαφή με περισσότερες θρησκείες.  Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το μάθημα δεν θα έχει χαρακτήρα κατήχησης αλλά θα δώσει γνώσεις στους μαθητές για όλες τις θρησκείες  και την ιστορία τους. 

Δίνοντας το πλαίσιο από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος έχει θέσει τρεις όρους για τη διδασκαλία των Θρησκευτικών στην  πρόσφατη Εκτακτη Σύνοδο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. «Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την υποχρεωτικότητα του μαθήματος, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του» τόνισε,  ξεκαθαρίζοντας  ότι «όλα τα άλλα μπορούν και πρέπει να συζητηθούν, δεδομένων των νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, τα τρία όμως παραπάνω σημεία πρέπει να είναι η αρχή και η βάση κάθε διαλόγου με το υπουργείο».

Την ίδια ώρα η Διαρκής Ιερά Σύνοδος  προτείνει την προσθήκη στο τέλος κάθε σχολικού βιβλίου μερικών θρησκειολογικών κεφαλαίων, προκειμένου να παραμείνει το μάθημα στα σχολεία ενώ το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής θα έχει καταθέσει την πρότασή του για τα Θρησκευτικά σε δύο μήνες. 

Η κατάργηση του ομολογιακού χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών, που προωθεί ο κ. Φίλης συνδέεται με την παραμονή του μαθήματος ως υποχρεωτικό στα σχολεία καθώς ο υπουργός συνδέει την αναμόρφωση του μαθήματος για να παραμείνει υποχρεωτική η διδασκαλία του σε όλους τους μαθητές. Σε αντίθετη περίπτωση, θα μετατραπεί σε προαιρετικό.

Σε ο,τι αφορά στο θέμα που προέκυψε με τις  επισκέψεις μητροπολιτών στα σχολεία, ο κ. Φίλης διευκρίνισε  ότι «το υπουργείο δεν μπορεί να επιτρέπει σε οποιονδήποτε ιδιώτη ή φορέα να παρεμβαίνει στη διδασκαλία».

Η Εκκλησία ξεκαθαρίζει σε όλους τους τόνους ότι το μάθημα των Θρησκευτικών πρέπει να μείνει υποχρεωτικό στον κορμό των βασικών μαθημάτων που διδάσκονται όλα τα παιδιά. Ο μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος σε εισήγηση που έκανε πριν από μερικές ημέρες  στη Σύνοδο,  παρουσίασε  συμπεράσματα διατριβής για το μάθημα των θρησκευτικών επισημαίνοντας ότι ήδη το μάθημα έχει εξελιχθεί: «Η διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις αλλαγές πού έγιναν κατά την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του 2003, έχει αναδείξει σε σημαντικό βαθμό την ευρωπαϊκή διάσταση της διδασκαλίας του μαθήματος, γιατί θεωρούμε ότι συμβάλλει αποφασιστικά στην δημιουργία ενεργών και  υπευθύνων πολιτών  πού θα σκέφτονται  και θα ενεργούν με βάση κοινά αποδεκτές ανθρωπιστικές  αξίες τον σεβασμό των δημοκρατικών διαδικασιών και την περιφρούρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Από την έρευνα αυτή διαπιστώνεται οτι τα εγχειρίδια  τα οποία χρησιμοποιούνται σήμερα για το μάθημα των Θρησκευτικών στα σχολεία ανταποκρίνονται πλήρως στις σύγχρονες απαιτήσεις των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και επομένως  κακώς υποστηρίζεται από μερικούς ότι πρέπει να αντικατασταθούν γιατί δήθεν είναι ομολογιακά και κατηχητικά βιβλία. Η άποψη αυτή είναι αντιεπιστημονική και ενδεχομένως παραπλανητική”.

Ο κ. Φίλης πάντως έχει ξεκαθαρίσει οτι “για ιστορικούς λόγους το μάθημα των θρησκευτικών στη χώρα μας έχει ομολογιακό χαρακτήρα. Αυτό, συνιστά έναν αναχρονισμό που τον αντιλαμβάνονται και φωτισμένοι ιεράρχες και θεολόγοι. Είναι αναγκαία η αναμόρφωση των θρησκευτικών, ώστε, να γίνει μάθημα θρησκειολογίας, γνώσης των θρησκειών, με την ιδιαίτερη παρουσίαση του πολιτισμικού ρόλου της ορθοδοξίας στη χώρας μας. Το ΙΕΠ θεσμικά αρμόδιο, επεξεργάζεται σχετικές προτάσεις”. 

Και τόνισε οτι  “από τις βασικότερες επιδιώξεις της εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να εφοδιάσει τους μαθητές με τα στοιχεία εκείνα που είναι απαραίτητα, ώστε να ζήσουν αρμονικά στην πολυπολιτισμική κοινωνία της Ευρώπης. Να γνωρίσουν, δηλαδή, οι μαθητές, όχι μόνο τη δική τους θρησκευτική κληρονομιά  αλλά και τις θρησκευτικές παραδόσεις και αξίες  και άλλων ανθρώπων. Η επιδίωξη αυτή πέραν του ότι στοχεύει, με βάση τη γνώση, στον σχηματισμό μιας κοινωνίας ανεκτικότερης στην ετερότητα, υλοποιεί παράλληλα και το δικαίωμα του παιδιού στη γνώση. Καθώς η ευρωπαϊκή θρησκευτική εκπαίδευση προβάλλει ως ένα αρκετά πολυεπίπεδο ζήτημα, κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ελεύθερη και υπεύθυνη να επιλέξει τον χαρακτήρα και τις κατευθύνσεις της σχολικής θρησκευτικής εκπαίδευσης που αναπτύσσει. Και είναι φυσικό ότι αυτή η επιλογή σχετίζεται στενότατα με τη συνάφειά της, όπως είναι οι ιδιαίτεροι ιστορικοί και πολιτικοί λόγοι, το θρησκευτικό τοπίο και η παράδοση της χώρας, ο ρόλος και οι αξίες της θρησκείας στη συγκεκριμένη κοινωνία, η δομή και η ιστορία του εκπαιδευτικού συστήματος, η ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική”.