Προσoxή στην ακοή του!

Ο θόρυβος -η ηχορύπανση- επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό, προκαλεί καρδιαγγειακές διαταραχές, μεταβολές στην αρτηριακή πίεση, κούραση, στρες, επιθετικότητα. Μπορείτε όμως να φανταστείτε ότι ο ισχυρός -ιδιαίτερα δυνατός- ήχος που εκπέμπει ένα παιδικό παιχνίδι όπως ένα πυροβόλο όπλο είναι δυνατόν να απειλήσει σοβαρά την ακοή του παιδιού σας; Μερικά τέτοια παιχνίδια (που κακώς τα έχει στα χέρια του) εκτοξεύουν «βλήματα» με τόσο δυνατό κρότο που μπορεί να φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα θορύβου, της τάξεως των 110 ή και 135 Ντεσιμπέλ. Επίπεδα δηλαδή που είναι ανάλογα ενός ροκ κονσέρτου ή ακόμα και της απογείωσης ενός τζετ (αεριωθούμενου) αεροσκάφους! Παράλληλα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου γιατί η κατάχρηση -κυρίως από τα νέα παιδιά- των νέων τεχνολογιών ακρόασης με χρήση ακουστικών μπορεί με τη σειρά της  να προκαλέσει περαιτέρω προβλήματα στην ακοή τους.

Πόσο δυνατά είναι το «πολύ δυνατά»;

Ο κανόνας λέει ότι εάν πρέπει να υψώσετε τη φωνή σας πάνω από τα επίπεδα θορύβου που ακούγεται στο περιβάλλον σας, ο θόρυβος είναι πολύ δυνατός.

Πώς μετριέται η ένταση του ήχου

Η ένταση του ήχου μετριέται σε Ντεσιμπέλ (dΒ) με τη βοήθεια του ντεσιμπελόμετρου. Το κατώτατο όριο είναι τα 0 dB, το οποίο ονομάζεται κατώφλι ακοής, ενώ το ανώτατο είναι τα 120 dB, το οποίο ονομάζεται κατώφλι του πόνου. Οι ήχοι πάνω από 100 dB προκαλούν ενόχληση, ενώ ήχοι πάνω από 130 dB προκαλούν πόνο. Η ανθρώπινη συνομιλία είναι περίπου 60 dB. 

Πώς μπορεί ο θόρυβος υψηλής έντασης να δημιουργήσει ακουστική απώλεια 

Για να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες ο δυνατός ήχος (υψηλή ακουστική πίεση) στο όργανο της ακοής είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τι εννοούμε «υψηλές στάθμες» και πόσο επηρεάζει την ακοή η διάρκεια έκθεσης του παιδιού σε τέτοιους ήχους.  Γενικά, όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα του θορύβου και όσο περισσότερο χρόνο είναι τα παιδιά εκτεθειμένα σε αυτόν, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να επηρεαστεί επικίνδυνα η ακοή τους και σε μερικές περιπτώσεις η μείωση της ακοής να είναι μόνιμη και μη αναστρέψιμη.  Οι στάθμες ήχου πάνω από 85 dB θεωρούνται επικίνδυνες και είναι ικανές να προκαλέσουν προβλήματα ακοής με την πάροδο του χρόνου. Οι στάθμες πάνω από 120 dB θεωρούνται ακατάλληλες, ενώ οι στάθμες πάνω από 150 dB προκαλούν ακουστικές βλάβες έστω κι αν κάποιος εκτεθεί σε τέτοια ένταση θορύβου μία μόνο φορά. Τα τύμπανα του αυτιού καταστρέφονται στα 190-198 dB. Τα 200 dB προκαλούν θάνατο στους ανθρώπους και μπορεί να προκληθούν από εκρήξεις.

Πώς προκαλείται η ακουστική απώλεια μέσα από το παιχνίδι;

Είναι γνωστό ότι τα παιδιά μέσα στη διαδικασία μάθησης του κόσμου γύρω τους θα παίξουν με τα παιχνίδια τους, θα τα πιάσουν, θα τα αγγίξουν και θα ακούσουν τον ήχο τους πλησιάζοντάς τα πολύ κοντά στο πρόσωπό τους. Αυτό το γεγονός αυξάνει τον κίνδυνο βλάβης στα μικρά και ευαίσθητα αυτιά τους, ιδίως αν το παιχνίδι είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να το παίζουν κοντά στο σώμα τους.

Τα παιχνίδια αυτά έχουν μετρηθεί με ηχόμετρα και σε απόσταση 25 εκατοστών από το σώμα του παιδιού. Μεγάλο ρόλο παίζει επίσης το πόσο χρησιμοποιείται το κάθε παιχνίδι, δηλαδή ο βαθμός ημερήσιας χρήσης του. Δυστυχώς, τα περισσότερα παιδιά παίζουν πολλές ώρες κάθε μέρα με συγκεκριμένα θορυβώδη παιχνίδια, αλλά και με επιπρόσθετη επιβάρυνση από άλλους θορύβους (όπως από δυνατή μουσική - τηλεόραση, ηλεκτρική σκούπα, κυκλοφοριακή κίνηση κ.λπ.).

Πώς να προστατέψετε την ακοή του

- Το παιδί πρέπει να μάθει από μικρό να χαμηλώνει την ένταση. Το ίδιο ισχύει και για εσάς τους γονείς. Περιορίστε την έκθεσή του σε παιχνίδια υψηλής στάθμης θορύβου στο ελάχιστο και αντικαταστήστε τα -στο μέτρο του δυνατού- με ηπιότερα παιχνίδια και χόμπι.  Εξηγήστε στα μεγαλύτερα παιδιά τις πιθανές βλάβες στα αυτιά τους από θορυβώδεις δραστηριότητες, υπερβολικά δυνατή μουσική και παιχνίδια. Επιλέξτε έναν ήρεμο χώρο όταν διαβάζει, κατά προτίμηση με ηχομόνωση, για να αυξήσετε τον βαθμό συγκέντρωσής του. Αγοράζετε πάντα ασφαλή και επώνυμα παιχνίδια που φέρουν το σήμα CE, το οποίο δηλώνει ότι το προϊόν συμμορφώνεται με τις κοινοτικές απαιτήσεις.

Ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρχει πρόβλημα ακοής στο παιδί σας

Οι παρακάτω αναφορές δεν σηματοδοτούν απαραίτητα ότι υπάρχει πρόβλημα ακουστικής απώλειας. Αν όμως το παιδί σας παρουσιάζει κάποιες από αυτές τις ενδείξεις, ζητήστε βοήθεια από τον γιατρό σας (ΩΡΛ), ο οποίος θα δρομολογήσει μια ακοομετρική εξέταση για να εκτιμήσει τις ακουστικές δεξιότητές του και, εάν κρίνει αναγκαίο, θα το παραπέμψει στον λογοθεραπευτή. Αυτός με τη σειρά του θα αξιολογήσει την εξέλιξη της ομιλίας του, την κατανόηση και την έκφραση του λόγου του, αλλά και τις γενικές επικοινωνιακές του δεξιότητες.
- Παραπονιέται για πόνο στα αυτιά του (επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες του μέσου ωτός).
- Δυσκολεύεται να εντοπίσει την πηγή των ήχων.
- Ανεβάζει την ένταση της τηλεόρασης αφύσικα υψηλά.
- Παρατηρεί συνεχώς το πρόσωπο του ομιλητή προσπαθώντας να διαβάσει τα χείλη του.
- Δεν υπακούει σε εντολές.
- Δεν κατανοεί εύκολα συζητήσεις. 
- Ζητάει συχνά να του επαναλαμβάνουν λέξεις ή και προτάσεις. 
- Μιλά, αλλά η ομιλία του είναι δυσκατάληπτη. 
- Παρουσιάζει δυσκολία να μιλήσει με ολοκληρωμένες προτάσεις.
- Εχει φτωχό λεξιλόγιο.
- Εχει δυσκολίες στην ακουστική διάκριση συμφώνων που μοιάζουν (ομόηχων).
- Αλλες φορές η φωνή του είναι απαλή και άλλες φορές πολύ δυνατή. 
- Εχει μονότονη και ανέκφραστη φωνή.
- Μιλά με τη μύτη. 
- Εχει προβλήματα συμπεριφοράς ή και μαθησιακά, δεν συγκεντρώνεται, ιδίως σε δραστηριότητες που απαιτούν προσεκτική ακρόαση. 

Χαρά Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
Ελευθερίου Βενιζέλου 25 Νέα Σμύρνη
Τηλ. 210 9581200
charakaramitsou@ath.forthnet.gr