Καινούριο σχολείο - νέοι φίλοι

Η είσοδος του παιδιού σε ένα καινούριο σχολείο μπορεί να συνοδευτεί από έντονο προβληματισμό - όχι μόνο δικό σας αλλά κυρίως δικό του. Και αυτό γιατί είναι μια νέα εμπειρία που μπορεί να είναι ευχάριστη, μπορεί όμως να αποβεί δυσάρεστη ή ακόμη και τρομακτική. Ωστόσο, όπως και να έχει, είναι γεγονός ότι θα πρέπει να την αντιμετωπίσετε από κοινού. Οι επαφές με παιδιά και εκπαιδευτικούς που του είναι άγνωστοι μπορεί να του προκαλέσουν ιδιαίτερη ένταση και άγχος. Εξάλλου, η συνειδητοποίηση ότι θα κάνει καινούριους φίλους μπορεί να συνοδεύεται από σκέψεις αρνητικές. Θα το αποδεχτούν; Θα μπει εύκολα στην ομάδα; Θα παίζουν μαζί του στο διάλειμμα; Ποιος θα κάθεται δίπλα του; Θα είναι καλός ο δάσκαλος; Τελικά, θα ενταχθεί ομαλά; Μερικές φορές η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο γιατί το παιδί σας μπορεί να μην εξωτερικεύει τα αισθήματά του σε κανέναν απολύτως και να εμφανίζει απόσυρση. Τι μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε για να το ηρεμήσετε, να το ενθαρρύνετε να κάνει καινούριες φιλίες, ή να αποτρέψετε εύλογους φόβους που του δημιουργούνται για άγνωστες καταστάσεις εξαιτίας του νέου σχολικού περιβάλλοντος;

Τα εντελώς απαραίτητα που θα πρέπει να προηγηθούν

Αν είστε από τους προνοητικούς γονείς που εγκαίρως προετοίμασαν το παιδί τους γι’ αυτή τη μετάβαση με ενέργειες όπως το να δει από πριν το νέο σχολείο, να έχει μια πρώτη επαφή με τον εκπαιδευτικό της τάξης του, να γνωρίσει κάποια παιδιά που θα φοιτήσουν μαζί του κ.λπ., έχει καλώς. Αν όχι, δεν χάλασε ο κόσμος. Υπάρχει άφθονος χρόνος να προσαρμοστεί, με λίγη όμως βοήθεια.

Αναγνωρίστε τα συναισθήματά του

Μερικά παιδιά δυσκολεύονται στο να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, ιδίως εάν τους επιβάλλουμε τι «πρέπει»  ή τι «δεν πρέπει». Οταν εκφράζουν τους προβληματισμούς τους για θέματα που αφορούν στους φίλους τους, στους καινούριους εκπαιδευτικούς τους, στην πιθανή απώλεια των παλιών τους φίλων από το προηγούμενο σχολείο, στο άγχος και τη λύπη, ακόμα και τον θυμό τους, απλά ακούστε τι σας λένε με υπομονή και ενδιαφέρον. Για παράδειγμα, εάν το παιδί εκφράσει ανησυχία γιατί δεν το παίζει κανείς στο διάλειμμα, είναι καλύτερα αντί να το καθησυχάσετε με δηλώσεις του τύπου «μη σε νοιάζει» ή «τι ανάγκη έχεις εσύ;», να του απαντήσετε επαναδιατυπώνοντας ό,τι σας είπε λέγοντας: «Καταλαβαίνω ότι ανησυχείς για το διάλειμμα αύριο. Θέλεις να το συζητήσουμε;». Διαβεβαιώστε το ότι είναι αρχή και ότι είναι θέμα χρόνου και καλής διάθεσης να γίνει αποδεκτό από την ομάδα και να ενταχθεί σε αυτήν. 

Πώς ενθαρρύνονται οι καινούριες φιλίες

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να κάνει φίλους. Να μάθει να συστήνεται, να συμμετέχει ενεργά στις συζητήσεις, να παίρνει μέρος στις σχολικές δραστηριότητες, να δίνει τον καλύτερο εαυτό του για να κάνει καλή εντύπωση, να περατώνει τις εργασίες του, αλλά κυρίως να είναι ο εαυτός του. Εχετε όμως πάντα κατά νου ότι μερικές φορές, παρ’ όλη την καλή διάθεση του παιδιού, δεν είναι εύκολη η ένταξή του. Υπάρχουν πάντα οι κλίκες και οι «εξυπνάκηδες» της τάξης, γι’ αυτό είναι σημαντικό να ξέρει ότι είστε δίπλα του σε αυτές τις στιγμές. Φυσικά, όταν βλέπετε έντονη και επίμονη αναστάτωση στο σχολείο, είναι απαραίτητο και σοβαρό να κινητοποιηθείτε και να ενημερώσετε τον εκπαιδευτικό του παιδιού σας έγκαιρα για να διερευνήσετε τις αιτίες. Η μεταξύ σας συνεργασία -από τα απλά μέχρι τα πλέον περίπλοκα κατά τη διάρκεια της χρονιάς- θα πρέπει να είναι συνεχής και εποικοδομητική.

Δείξτε διαλλακτικότητα

Είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να μοιραστείτε με το παιδί σας και τις δικές σας δυσκολίες και φοβίες, τις οποίες βιώσατε κάνοντας φίλους π.χ. σε ένα καινούριο εργασιακό περιβάλλον ή όταν ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με νέους διευθυντές. Εξηγήστε του τι κάνατε εσείς για να ξεπεράσετε τους δισταγμούς σας.

Προτείνετε εναλλακτικές στρατηγικές
Σίγουρα υπάρχουν ανάλογοι τρόποι αντίδρασης -όχι ότι είναι εύκολο- όταν αποτυγχάνει μια συγκεκριμένη στρατηγική προσέγγισης φίλων ή διαμόρφωσης του ανάλογου κλίματος της τάξης. Βοηθώντας το παιδί σας να καταλάβει ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι που μπορεί να δοκιμάσει για να κάνει φίλους, το καθησυχάζετε, εξηγώντας ότι για όλα τα προβλήματα υπάρχουν λύσεις. 

Καταστρώστε μαζί ένα σχέδιο πρακτικό

Οταν πάει στο καινούριο σχολείο θα πρέπει τις πρώτες μέρες να παρακολουθεί τα άλλα παιδιά. Ετσι, θα πάρει μια πρώτη ιδέα με ποια θα ήθελε να έχει περισσότερες σχέσεις. Μπορεί επίσης κουβεντιάζοντας για πράγματα που του αρέσουν να καταλάβει ποια είναι εκείνα που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα με αυτό. Εξηγήστε του επίσης ότι δεν πρέπει να ενδίδει. Οι φιλίες δεν αγοράζονται. Μέσα στην απελπισία τους για αναζήτηση φίλων μερικά παιδιά είναι ιδιαίτερα ενδοτικά. Θα δώσουν ακόμα και το χαρτζιλίκι τους για να κερδίσουν τη συμπάθεια κάποιου. Με υπομονή και χρόνο θα αποκτήσει φίλους, αλλά για τους σωστούς λόγους. Τέλος, είναι σημαντικό να του εξηγήσετε ότι πρέπει να είναι ευγενικό, να σέβεται και να βοηθά τους συμμαθητές του. Οι φιλίες στο σχολείο, όπως και η μετέπειτα ένταξή του σε διάφορες άλλες κοινωνικές ομάδες είναι πολύ σημαντικές, γιατί μέσα από αυτές θα διαμορφώσει την προσωπικότητά του και θα αποκτήσει ουσιαστικές κοινωνικές δεξιότητες, απαραίτητες για την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη. Μην ξεχνάτε ότι τις περισσότερες φορές είναι θέμα χρόνου η ομαλή προσαρμογή στο καινούριο σχολείο και στην ποικιλομορφία των προβλημάτων που προκύπτουν μέσα και έξω από την τάξη, αρκεί να υπάρχει θετική διάθεση και ενθάρρυνση των προσπαθειών του.

Της Χαράς Καραμήτσου 
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.) 
charakaramitsou@ath.forthnet.gr