Διανοούμενος , «πονηρός πολιτευτής», διαφημιστής και μπαταχτσής

Ο Χάρρυ Κλυνν ντυμένος Αραβας κάθεται σε ένα πολυτελές γραφείο. Πίσω του είναι μια αντλία πετρελαίου που γράφει «petrofoundoun». Στα χέρια του κρατάει ένα σακουλάκι με φουντούνια -τρέντι σνακ της εποχής- και λέει το σλόγκαν: «Φουντούνια σαλάμ, φουντούνια μαλέκουμ, φουντούνια φατάχ». Η δεκαετία του ’80 ανήκει αναμφισβήτητα στον δημοφιλή κωμικό και στους ήρωες που ενσαρκώνει, όπως ο Τραμπάκουλας, ο Γύφτος με τις πατάτες, o Aστυνόμος Μπέκας, οι οποίοι γίνονται πρωταγωνιστές ταινιών, θεατρικών παραστάσεων, κασετών που πωλούνται στους δρόμους και διαφημιστικών σποτ (η διαφήμιση για τα φουντούνια πήρε βραβείο από την Ενωση Διαφημιστικών Εταιρειών) σε μια Ελλάδα που ανακαλύπτει το χιούμορ και τραγουδά ρυθμικά «ουγκαγκαμπούμμπουγι».  Ο Χάρρυ Κλυνν ή αλλιώς Βασίλης Τριανταφυλλίδης, όμως, δεν κάνει τις επιτυχίες του μόνος. Μαζί του υπάρχει μια ολόκληρη ομάδα φίλων και συνεργατών που περνούν νύχτες ολόκληρες στον επάνω όροφο του σπιτιού του στο Χαλάνδρι, γράφοντας τα κείμενα που μετατρέπουν την πολιτική σάτιρα σε μαζικό φαινόμενο. Μέλη αυτής της ομάδας είναι ο Λάκης Μπέλλος, ο Γιώργος Γαλίτης, ο Γιάννης Καλαμίτσης και ένας διανοούμενος με σκωπτικό χιούμορ και παχύ μουστάκι, που το πρωί δουλεύει ως κειμενογράφος σε διαφημιστική εταιρεία και όταν δεν λανσάρει σλόγκαν, όπως το «Σερενάτα και πάσης Ελλάδος να ’ούμε», γράφει ποιήματα που τα τραγουδάει ο Νίκος Ξυλούρης, καθώς και βιβλία για τον Εμφύλιο. Το όνομά του είναι Γιάννης Κακουλίδης. «Οταν τον πρωτογνώρισα, γύρω στο 1975, έγραφε κείμενα σε μπουάτ της Πλάκας και ήταν πολύ γνωστός για τα ποιήματά του», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο Χάρρυ Κλυνν. Η παρέα κάνει τρομακτικές εμπορικές επιτυχίες, τις οποίες αν ακούσει κανείς προσεκτικά θα διακρίνει τις αριστερές καταβολές των κειμενογράφων.

Επιρρεπής στις παρεκκλίσεις

Εξάλλου, ο Κακουλίδης λογικά δεν θα μπορούσε παρά να είναι αριστερός (αν και ήταν επιρρεπής στις παρεκκλίσεις). Ο πατέρας του, πολιτικός καθοδηγητής του ΕΑΜ στον Βόλο, φυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Γυάρο, στη Μακρόνησο, στην Ικαρία και τον Αη Στράτη και πριν από τη δικτατορία κατέβηκε υποψήφιος βουλευτής με την ΕΔΑ στον Πειραιά. Ανθρωπος πιστός στην ιδεολογία του και ταυτόχρονα ανοιχτόμυαλος, διηγιόταν στον γιο του Γιάννη ιστορίες από την εξορία και εκείνος τον άκουγε καθισμένος στο πάτωμα του σπιτιού τους στον Πειραιά, σχηματίζοντας τις εφιαλτικές εικόνες στο παιδικό του μυαλό. «Ισως γι’ αυτό να έγινε συγγραφέας», λέει συμμαθητής του από τη Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία του Πειραιά, εκεί που πήγαιναν δημοτικό σχολείο, προσθέτοντας: «Γιατί είχε πολλές ιστορίες να διηγηθεί…».
Τα μέσα της δεκαετίας του ’60 βρίσκουν τον Γιάννη Κακουλίδη να τελειώνει Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας και να ετοιμάζεται να φύγει για το Παρίσι προκειμένου να συνεχίσει με νομικά. Παράλληλα γράφει στίχους για τραγούδια και ένα από αυτά, το «Ηταν μεγάλη η νύχτα», σε μουσική του Νότη Μαυρουδή και με την ερμηνεία της Σούλας Μπιρμπίλη κερδίζει το πρώτο βραβείο στο 4ο Φεστιβάλ Ελαφρού Τραγουδιού του 1965. Από τότε δεν σταματάει να γράφει (έχει γράψει περισσότερα από 600 τραγούδια). Παρόλο που μικρός -όπως έχει πει ο ίδιος σε παλαιότερη συνέντευξή του- ήθελε «απλώς να τραγουδάω και όχι απαραίτητα να γίνω κάτι», τελικά έγινε γραφιάς.
Η πολιτικοποιημένη δεκαετία του ’70 και τα χρόνια της χούντας δεν εμποδίζουν τον αριστερό 25άρη με το μούσι να συνεχίζει να δημιουργεί. Μάλιστα το 1972 κερδίζει με ένα τραγούδι που ερμηνεύει ο Μιχάλης Βιολάρης, το «Με λένε Αποστόλη», το τρίτο βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. «Αν θες να μάθεις, με λένε Αποστόλη και για τα με θα σου πουν πολλοί. Λίγα τα φράγκα μου στο πορτοφόλι, πολλές γυναίκες όμως στη ζωή», λέει το ρεφρέν. Αργότερα, στην ασφάλεια της δημοκρατίας γράφει και τραγούδια κατά της χούντας, όπως εκείνο που τραγουδούσε ο Γιώργος Μαρίνος με τίτλο «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών».

Ο έρωτας της ζωής του

Εκείνη την εποχή παντρεύεται από μεγάλο έρωτα την «Καιτούλα», αδελφή του συνθέτη Χριστόδουλου Χάλαρη, με τον οποίο ο Κακουλίδης συνεργάζεται στον δίσκο που κάνει τότε με τον Νίκο Ξυλούρη. «Η Καίτη είναι μια πάρα πολύ χαριτωμένη γυναίκα. Ο Γιάννης χαϊδευτικά τη φωνάζει “σωματερή” γιατί είναι πολύ μικροκαμωμένη», λέει παλιός φίλος του. Ανθρωπος της ατάκας -αλλά και της ευκαιρίας-, αποφασίζει να αφήσει στην άκρη τις ιδεολογικές του διαφορές με τον καπιταλισμό και πιάνει δουλειά σε μεγάλη διαφημιστική εταιρεία. Παρόλο που, όπως λέει ο ίδιος σε συνέντευξή του, «η μόνη ανάγκη που καλύπτει η ενασχόλησή μου με την επικοινωνία και τη διαφήμιση είναι η βιοποριστική», στον χώρο της διαφήμισης το δημιουργικό του μυαλό και το ταλέντο του στα έξυπνα σλόγκαν απογειώνουν την καριέρα του. Κάπως έτσι ο ποιητής Κακουλίδης δίνει τη θέση του στον διαφημιστή Κακουλίδη, αλλά η μετάλλαξη δεν σταματάει εκεί.
Το 1981 ο ίδιος άνθρωπος που σατιρίζει το κατεστημένο στους δίσκους που κάνει με τον Χάρρυ Κλυνν, δηλώνει στρατιώτης της Αλλαγής που υπόσχεται το ΠΑΣΟΚ. Εκείνη τη χρονιά με το καπέλο του στελέχους της ΕΔΑ ακολουθεί τον Μανώλη Γλέζο στην επιλογή του να συμμαχήσει με το ΠΑΣΟΚ και να εκλεγεί βουλευτής του. Μάλιστα στις ευρωεκλογές του 1984 κατεβαίνει και ο ίδιος υποψήφιος ευρωβουλευτής στις λίστες του ΠΑΣΟΚ. «Αυτά τώρα είναι λεπτομέρειες για τον Γιάννη. Δεν έχει τέτοια διλήμματα», λέει συνομήλικός του, στέλεχος και εκείνος σήμερα της Δημοκρατικής Αριστεράς (προερχόμενος από τα σπλάχνα του ΚΚΕ Εσωτερικού). Το ΠΑΣΟΚ υπόσχεται μια νέα Ελλάδα και δημιουργείται μια νέα κοινωνική τάξη, με το σύνθημα «Αλλαγή». Από τη νέα τάξη δεν θα μπορούσε να λείπει ο Γιάννης Κακουλίδης. Αγόρασε σπίτι στην Πεντέλη, μια πολύ ωραία μεζονέτα με κήπο, πήρε και μια Μερσεντές, στον Πειραιά κατέβαινε πια για τα τσιπουράδικα, αλλά το μουστάκι δεν το ξύρισε. Ισως αυτό να ήταν και το μόνο αυθεντικό στοιχείο από την πίστη στην παλιά του ιδεολογία.

Στη «Γραμμή» Κοσκωτά

Το 1988 τον βρίσκει να αρθρογραφεί στο περιοδικό «ΕΝΑ» της αμαρτωλής Γραμμής Α.Ε. των αδελφών Κοσκωτά. Ο χαρισματικός ποιητής αποκτά ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το αφεντικό του που, όπως όλοι άλλωστε, μαγεύεται και αυτό από τον λόγο του Κακουλίδη: ένα μίγμα χιούμορ και βαθιάς κουλτούρας, με εντυπωσιακά σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας. Η σχέση Κακουλίδη - Κοσκωτά είναι δε τόσο στενή, που ο αρθογράφος δεν λέει «όχι» στο αφεντικό του όταν εκείνος του ζητάει να καταθέσει εναντίον συναδέλφων του δημοσιογράφων της εφημερίδας «Εθνος» για ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Σεπτεμβρίου του 1986 με τίτλο «Η Μαφία πίσω από την αγορά της Τράπεζας Κρήτης». (Το ρεπορτάζ της εφημερίδας αποδείκνυε ότι ήταν αγνώστου προελεύσεως τα κεφάλαια που εμφάνισε ο Κοσκωτάς για να αγοράσει την τράπεζα και εκείνος κατέθεσε μήνυση για συκοφαντική δυσφήμηση! Η συγκεκριμένη δίκη αφορούσε έφεση του «Εθνους» στην πρωτόδικη καταδίκη στελεχών της εφημερίδας.) «Κατ’ αρχήν εγώ δηλώνω, δέχομαι και το πιστεύω ότι τα χρήματα είναι του Γ. Κοσκωτά», κατέθεσε ορθά κοφτά ο Γιάννης Κακουλίδης στις 12 Ιανουαρίου του 1988. «Το δημοσίευμα του “Εθνους” μου προκάλεσε συγκλονιστική εντύπωση και οδυνηρή έκπληξη. Δεν παρέθετε το παραμικρό στοιχείο. Σκοπός του ήταν να βλάψει τον κ. Κοσκωτά. Το δικαίωμα όμως της κριτικής σταματά στο σημείο που σπιλώνονται και κατασυκοφαντούνται άνθρωποι». Αντιγράφουμε από τα πρακτικά της δίκης όπως δημοσιεύονταν στον Τύπο της εποχής: Γ. Κακουλίδης: «Οι πληροφορίες που έχω είναι ότι όντως τα κεφάλαια που έφερε στην Ελλάδα ο κ. Γ. Κοσκωτάς είναι δικά του. [...] Τα χρήματα αυτά τα κέρδισε με ευφυείς οικονομικές πράξεις που έκανε στην Αμερική και στο εξωτερικό, κυρίως με δράση του μέσα στα διάφορα χρηματιστήρια».

Ευτυχώς για τον Κακουλίδη, εκείνη η κατάθεση στο δικαστήριο ξεχνιέται. Στο κάτω-κάτω ήταν αυτός ένας απλός υπάλληλος που παρασύρθηκε και κάνει εσφαλμένη εκτίμηση. Είναι, όμως, μια πολιτική εποχή και κανείς δεν είναι καλύτερος στις πολιτικές αναλύσεις από τον Κακουλίδη. Η έκρηξη της ιδιωτικής τηλεόρασης τον βρίσκει καλεσμένο πρωτοκαθεδρία σε όλες τις πολιτικές εκπομπές και ο λόγος της Προοδευτικής Αριστεράς δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο εκφραστή. Και επειδή είναι η περίοδος που το νέο ΠΑΣΟΚ σηματοδοτεί και το νέο lifestyle, ο Κακουλίδης, που πλέον είναι νούμερο 2 σε μεγάλη ελληνική διαφημιστική εταιρεία (στη θέση του δημιουργικού διευθυντή), ανακαλύπτει τον μπον βιβέρ που έκρυβε μέσα του. Δηλώνει ότι του αρέσουν τα κρασιά (μάλιστα σε μια συζήτηση πριν από μερικά χρόνια αποκάλυψε ότι όνειρό του είναι να αγοράσει έναν πύργο στη Γαλλία και να ασχολείται μόνο με την παραγωγή κρασιών), τα καλά εστιατόρια της μόδας όπου κλείνει μεγάλα τραπέζια και καλεί φίλους, στους οποίους μιλάει για την οικονομία, την τέχνη και τα media, τα ταξίδια που του λείπουν πολύ και φυσικά η πολιτική (το 1996 κατέβηκε υποψήφιος του Συνασπισμού στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας).   Ανάμεσα στους καλεσμένους του στα τραπέζια είναι γνωστοί επιχειρηματίες και υψηλόβαθμα στελέχη επιχειρήσεων που του εμπιστεύονται την επικοινωνία των προϊόντων τους και τον φέρνουν σε επαφή με άλλους επιχειρηματίες. «Πιστεύω ότι είμαι καλός επαγγελματίας. Η διαφήμιση στη χώρα μας είναι ευθέως ανταγωνιστική προς αυτή της Eυρώπης και των ΗΠΑ. Ιδίως στον τομέα της δημιουργικότητας», λέει σε συνέντευξή του. Δεν υπερβάλλει. Είναι πραγματικά πολύ καλός στη δουλειά του. Η επιτυχία του είναι τόσο μεγάλη που κάπου στις αρχές του 2000 αποφασίζει να κάνει τη δική του διαφημιστική εταιρεία με τον τίτλο Upset! Θεωρεί ότι είναι η ώρα να γίνει εκείνος αφεντικό - παίζοντας με τα όρια της ιδεολογικής ταχυδακτυλουργίας: προλεταριακή συνείδηση, καπιταλιστική πράξη. Πρώτοι πελάτες της εταιρείας του Κακουλίδη η Vodafone και το Ξυστό, δύο από τα διαμάντια της αγοράς που βρέθηκαν στο χαρτοφυλάκιο της UpSet! από νωρίς και αποτέλεσαν τις «βάσεις του καταστήματος».

«Χαμαιλέοντας»

«Ο Κακουλίδης είναι ο τέλειος χαμαιλέοντας. Οσο στενές σχέσεις έχει με την Αριστερά, άλλο τόσο στενές σχέσεις έχει με το κεφάλαιο», λέει άνθρωπος που δούλεψε μαζί του στη διαφήμιση. Είναι η εποχή που στα media και τη διαφήμιση βρέχει λεφτά. Ο Κακουλίδης δεν μένει αμέτοχος στο παιχνίδι. Δεν αγοράζει βέβαια σπίτι στη Μύκονο (έχει εξοχικά στην Τήνο και την Αίγινα), αλλά, όπως λέει άνθρωπος που τον γνωρίζει καλά, «οι πιστωτικές του κάρτες είχαν φτάσει στο κόκκινο». Η γνωριμία με τον Κώστα Γιαννίκο, έναν άνθρωπο που θαυμάζει βαθιά τους καλλιτέχνες, όχι μόνο οδηγεί σε μια συνεργασία σε επίπεδο εκδόσεων (η εταιρεία του Γιαννίκου Modern Times κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Τα λουστρίνια της παρέλασης» που διαφημίστηκε με εμμονή στο ALTER, ενώ η Λύρα, επίσης του Γιαννίκου, ένα τριπλό CD με τραγούδια σε στίχους Κακουλίδη), αλλά και σε μια σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοβοήθειας. Και ήταν τόσο στενή αυτή η σχέση ανάμεσα στο ALTER και την Upset!, που η πτώση της μιας εταιρείας συμπαρέσυρε και την άλλη, αφήνοντας στον δρόμο εκατοντάδες εργαζομένους και απλήρωτους άλλους τόσους προμηθευτές. Στους κύκλους των διαφημιστικών εταιρειών που ήξεραν για τη σχέση ALTER και Upset! (τι περίεργο που ο Κακουλίδης έχει συνδέσει το όνομά του και με τον Κοσκωτά και με τον Γιαννίκο) δεν ήταν περίεργο που η διαφημιστική έκλεισε πριν από μερικούς μήνες, αφήνοντας άνοιγμα στην αγορά ύψους 35 εκατ. ευρώ. Και αν για πολλούς επιχειρηματίες η οικονομική κρίση και η πτώχευση των εταιρειών τους σημαίνει μια καταστροφή από την οποία μπορεί να μη συνέλθουν ποτέ, για τον Γιάννη Κακουλίδη σημαίνει άλλη μια στροφή, από αυτές που τόσα χρόνια κάνει με μαεστρία. Και όπως λέει ο ίδιος σε συνέντευξή του: «Να κατανοήσουμε ότι η κοινωνία του ευδαιμονισμού -μέλη της οποίας προθύμως γίναμε ή προσπαθήσαμε να γίνουμε όλοι, ήταν μια Κίρκη που δεν μας άξιζε και να στραφούμε με ευθύνη προς την πολιτική, που την είχαμε κυριολεκτικά παρατήσει στα χέρια ανεύθυνων». Επειτα από αυτό ανακοίνωσε ότι κατεβαίνει υποψήφιος βουλευτής της Δημοκρατικής Αριστεράς στον Πειραιά…