Διερευνητικές συζητήσεις για ΑΟΖ με την Τουρκία

Εκτός από τα θέματα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και του Αιγαίου, Ελλάδα και Τουρκία συνομιλούν για την επίλυση των μεταξύ τους διαφορών στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και για τον προσδιορισμό Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Μέχρι σήμερα η επίσημη εκδοχή ήταν ότι στις διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών συζητώνται αποκλειστικά θέματα που αφορούν την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο και συναφή θέματα, όπως για παράδειγμα το εύρος των ελληνικών και των τουρκικών χωρικών υδάτων. Για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2013, στη συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων διαπραγματευτών στην Κωνσταντινούπολη, τέθηκαν θέματα ανατολικής Μεσογείου και ΑΟΖ, επί της ουσίας δηλαδή ενοποιήθηκε η συζήτηση για όλες τις θαλάσσιες ζώνες σε όλη την έκταση των ελληνοτουρκικών συνόρων. Αυτό συνέβη στον 55ο γύρο των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας και σύμφωνα με υπηρεσιακά στελέχη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών στις επόμενες συναντήσεις οι διαπραγματευτές θα συζητούν και για την ΑΟΖ.

Η σημαντική αυτή εξέλιξη επιβεβαιώθηκε την Παρασκευή στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Ευάγγελου Βενιζέλου με τον Τούρκο ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος επισκέφθηκε την Αθήνα. 

Κυπριακό

«Καλοπιστία» από την πλευρά των Τουρκοκυπρίων, προκειμένου να επέλθει συμφωνία επί της κοινής διακήρυξης για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στο Κυπριακό, ζήτησε ο υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, μετά τη συνάντηση που είχε με τον Τούρκο ομόλογό του, Αχμέτ Νταβούτογλου.

Παράλληλα, εξέφρασε την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στις πρωτοβουλίες του Κύπριου προέδρου, Νίκου Αναστασιάδη, που «περιλαμβάνουν προτάσεις για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».

Ο υπουργός Εξωτερικών έδωσε έμφαση στη σημασία της κοινής διακήρυξης, τονίζοντας ότι «το κοινό ανακοινωθέν δεν είναι πληροφοριακού ή τυπικού χαρακτήρα, αλλά συνιστά το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης».

«Είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε σε μία λύση στο Κυπριακό, που να μπορεί να γίνει δεκτή από το δημοψήφισμα του κυπριακού λαού» τόνισε στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Όπως είπε, η λύση στο Κυπριακό πρέπει να είναι θεσμικά συμβατή με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να οδηγεί σε μία δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία.

«Θέλουμε να ελπίζουμε» πρόσθεσε, «ότι θα υπάρχει συμφωνία στο ανακοινωθέν ως δείγμα καλής θέλησης, προκειμένου να μπούμε στο κύριο μέρος της διαπραγμάτευσης».

Ο κ. Βενιζέλος ξεκαθάρισε επίσης ότι «η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει τη λεγόμενη "τουρκική δημοκρατία της βορείου Κύπρου"» -ήτοι, το «ψευδοκράτος».

Ερωτηθείς αν η Άγκυρα συμμερίζεται τις θέσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς για «μία και αδιαίρετη Κυπριακή Δημοκρατία», στις διαβουλεύσεις για την κοινή διακήρυξη, ο κ. Νταβούτογλου σχολίασε ότι υπάρχουν παγκοσμίως πολύ λίγα «παγωμένα» ζητήματα, τα οποία έχουν συζητηθεί με τόση λεπτομέρεια όσο το Κυπριακό, συμπληρώνοντας ότι για το συγκεκριμένο ζήτημα υπάρχει «τεράστια ορολογία».

Σύμφωνα με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, η τουρκοκυπριακή πλευρά υπήρξε «αρκετά ελαστική» και έχει τη διάθεση να διαβουλευθεί με σκοπό τη λύση.

Πρόσθεσε δε ότι η Άγκυρα θέλει να δει βούληση και από την κυπριακή πλευρά, που θα δείχνει πως επιθυμεί συνομιλίες, οι οποίες θα οδηγήσουν στην επίλυση του Κυπριακού.

Οι «μειονότητες»

Όσον αφορά στα διμερή ζητήματα Αθήνας - Άγκυρας, ο κ. Βενιζέλος διεμήνυσε την πάγια θέση της κυβέρνησης, ότι η ελληνική πλευρά δεν αναγνωρίζει θέμα τουρκικής μειονότητας στη Θράκη.

Ο κ. Νταβούτογλου, από την πλευρά του, έθεσε εκ νέου θέμα τουρκικής μειονότητας, αναφέροντας ότι «το θέμα των μειονοτήτων μας, πρέπει να θεωρείται ευκαιρία, γέφυρα που θα ενώνει τους δυο λαούς μας, και πρέπει να το βλέπουμε υπό τη σκοπιά των δικαιωμάτων του πολίτη, των ίσων δικαιωμάτων των πολιτών».

Θέματα διμερούς ενδιαφέροντος

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ευάγγελος Βενιζέλος, υποστήριξε ακόμη ότι υπάρχει ισχυρή βάση συνεργασίας στους τομείς ενέργειας και τουρισμού, ενώ επισήμανε τις θετικές επιπτώσεις τις επικείμενης συμφωνίας Τουρκίας - ΕΕ για την επανεισδοχή των παράνομων μεταναστών.

Σε ερώτηση σχετικά με την επικείμενη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας για την επανεισδοχή, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στο θέμα της μη θεώρησης διαβατηρίων για επισκέψεις, σημειώνοντας ότι «υπάρχουν περιθώρια συνεργασίας των δύο χωρών στον τομέα του τουρισμού για μια ενιαία τεράστια αγορά με προσέλκυση τουριστών από άλλες χώρες».

Σημείωσε, δε, ότι «η ελληνική προεδρία θα συνεχίσει τις προσπάθειες για διεύρυνση της ΕΕ»

Από την πλευρά του, ο κ. Νταβούτογλου ανέφερε ότι «μέσα σε τρία-τέσσερα χρόνια έχουμε υπογράψει 27 διμερείς συμφωνίες, στοιχείο που δείχνει ότι έχουμε αναπτύξει πολύ θετικές σχέσεις».

Ανέφερε ότι η σύσφιξη σχέσεων έχει θετικές επιπτώσεις και στην οικονομία και το εμπόριο, σημειώνοντας ότι «ο εμπορικός όγκος ανέρχεται πλέον σε 5 δισ. ευρώ και ο στόχος είναι να φθάσουν τα 10 δισ. ευρώ. Οι ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία ανέρχονται σε 7 δισ. ευρώ, ενώ μεγάλος αριθμός Τούρκων επιχειρηματιών ενδιαφέρονται για επενδύσεις στην Ελλάδα».

Είπε ακόμη ότι «οι πολιτιστικές σχέσεις έχουν μεγάλη σημασία για εμάς», ενώ αναφέρθηκε και στην προηγούμενη επίσκεψή του στην Ελλάδα, κατά την οποία, όπως είπε χαρακτηριστικά: «Πήγα στο Φάληρο και συνάντησα πολλούς Κωνσταντινουπολίτες και μου έδωσε μεγάλη χαρα. Σαν να έκανα βόλτα σε γνώριμα για μένα μέρη».

Κάλεσε, δε, τον κ. Βενιζέλο, κατά την επόμενη επίσκεψή του στην Τουρκία, να πάνε στην πόλη απ' όπου προέρχονται οι Καραμανλήδες.

Απαντώντας στο θέμα που έχει προκύψει μετά τις δηλώσεις του Τούρκου αντιπροέδρου για την μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί, σε θέματα αμοιβαιότητας, αλλά και στην τακτική της γείτονας να εμφανίζεται ως προστάτης όλων των μουσουλμάνων, ο κ. Νταβούτογλου απάντησε: «Δίνουμε σημασία στα δικαιώματα του πολίτη στο πλαίσιο της ισοπολιτείας. Υπάρχει το θέμα των βακουφιών. Υπάρχουν πράξεις που δείχνουν την καλή θέληση της Τουρκίας με επιστροφή κληροδοτημάτων - βακουφιών ύψους 1,4 δισ. λιρών. Είναι σαφές πως και στις σχέσεις με το Πατριαρχείο εφαρμόζουμε το Διεθνές Δίκαιο. Αν αναφερόμαστε στους μουσουλμάνους πολίτες της Ελλάδας και του δικαιώματός τους να έχουν μουφτή εκλεγμένο, είναι γιατί είναι πανανθρώπινη αρχή και η εκλογή Πατριάρχη από τους πολίτες. Αν υπάρχουν ζητήματα σε αυτά τα διμερή θέματα, εμείς τα σεβαστήκαμε και εφαρμόσαμε τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου. Ο Ελληνας πρόξενος στεγάζεται σε βακούφι που επιστρέψαμε, το Σισμανόγλειο. Όπως επιστρέψαμε και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου».

Και πρόσθεσε: «Οι παραδόσεις του Βυζαντίου και του Οθωμανισμού συνιστούν τη δική μας κοινή κληρονομιά».

Από την άλλη, είπε ότι «στο Ιμαρέτ τζαμί στην Θεσσαλονίκη εγκαινιάστηκε κινηματογράφος που έδειχνε ταινίες που δεν συνάδουν και αυτό ενόχλησε την Τουρκία. Ευτυχώς σταμάτησε. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τα μνημεία με τρόπο που δεν συνάδει», ενώ σημείωσε ότι η Αγιά Σοφιά συντηρείται επαρκώς.

Από την πλευρά του ο κ. Βενιζέλος είπε ότι είναι υποχρέωση ο σεβασμός των μνημείων. «Παρέδωσα στον κ. Νταβούτογλου πλήρες φάκελο με όλες τις αναστηλώσεις Οθωμανικών μνημείων στην Ελλάδα. Είναι σαφές σε παγκόσμιο επίπεδο το μνημείο της Αγιάς Σοφιάς. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με τη χρήση τους. Είναι απαράδεκτη η χρήση του τζαμιού ως κινηματογράφου ειδικού περιεχομένου. Υπάρχουν όμως και άλλες απαράδεκτες χρήσεις».

Πρόσθεσε, δε, για το θέμα της εκλογής του μουφτή πως «για τους μουσουλμάνους της Θράκης εφαρμόζεται η Σαρία και συζητήσαμε γι' αυτό το θέμα και τα προβλήματα που προκύπτουν για το ρόλο του μουφτή και ως δικαστή».

Τέλος, αναφορικά με τη δημιουργία τζαμιού στο Βοτανικό, ο κ. Νταβούτογλου είπε ότι είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί για το θέμα και από τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Δήλωσε «θαυμαστής του ελληνικού πνεύματος» και πρόσθεσε ότι «οι πολυδιάστατες πόλεις έχουν ανοιχτά τζαμιά, συναγωγές και τους χώρους λατρείας ως ένδειξη της πολυπολιτισμικότητάς τους».

Αναφέρθηκε στο Φετιχιέ Τζαμί στο κέντρο των Αθηνών, λέγοντας ότι είναι σε «κακή κατάσταση και μου προκάλεσε θλίψη, σε αντίθεση με το θαυμασμό μου όταν βλέπω την Ακρόπολη. Η ελληνική κυβέρνηση έχει αποφασίσει να συμβάλει στη διαμόρφωση καλού κλίματος και στην αποκατάσταση των μνημείων».