Γρ. Νικολόπουλος

Ας δούμε τι θα σημαίνει το ΟΧΙ και τι το ΝΑΙ, ξεκινώντας από το ΟΧΙ, με τη σειρά δηλαδή που επέλεξε η κυβέρνηση για το δημοψήφισμα.

Εαν λοιπόν το δημοψήφισμα βγάλει ΟΧΙ, θα δούμε τα εξής: Κλειστές τράπεζες επ 'αόριστον, προθεσμία τεσσάρων ημερών από την ΕΚΤ (έτσι έγινε στην Κύπρο) αλλιώς οριστικό κλείσιμο του τραπεζικού συστήματος της χώρας και απόλυτη αδυναμία οποιασδήποτε συναλλαγής ιδιωτικής, δημόσιας ή εμπορικής. Οι καταθέσεις θα χαθούν μόλις η ΕΚΤ ζητήσει πίσω τα 120 δισ που έχει δώσει στις τράπεζες. Το ίδιο και οι μετοχές των τραπεζών, τα ομόλογα τους και όλα τα περιουσιακά τους στοιχεία. Η Ελλάδα δεν θα έχει τραπεζικό σύστημα. Δεν θα μπορεί να πραγματοποιηθεί καμμία απολύτως συναλλαγή ούτε στο εσωτερικό της χώρας, ούτε φυσικά με το εξωτερικό. Τα μετρητά θα έχουν ήδη τελειώσει και δεν θα υπάρχει ούτε ένα ευρώ για μισθούς και συντάξεις, ούτε στον ιδιωτικό ούτε στο δημόσιο τομέα.

Θα είναι άγνωστο πότε και σε ποιό νόμισμα θα πληρωθούν οι Δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι, όπως θα είναι άγνωστο και το πότε και πώς θα πληρωθούν οι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Η χώρα θα ζήσει όσο αντέχει με τα μετρητά που θα έχει ο καθένας στην τσέπη του. Η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος ενδέχεται να στείλουν βοήθεια (τρόφιμα και φάρμακα) για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που θα εκδηλωθεί. Προφανώς αυτές οι καταστάσεις θα έχουν πολύ σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις και θα οδηγήσουν σε βίαιες συγκρούσεις, όχι μόνο για πολιτικούς λόγους αλλά και από την ανάγκη της επιβίωσης. Κατά πάσα πιθανότητα η κυβέρνηση θα τυπώσει ένα είδος πρόχειρου νομίσματος για να αποκατασταθούν κάποιες συναλλαγές με μετρητά. Το νόμισμα αυτό δεν θα έχει χαρακτηριστικά ασφαλείας, Θα έχει πολύ χαμηλή αξία και θα εξυπηρετεί μόνο στοιχειώδεις συναλλαγές με μετρητά. Δεν θα μπορεί φυσικά να χρησιμοποιηθεί στο εξωτερικό, οπότε δεν θα μπορεί να αγοράσει τίποτα εισαγόμενο, ούτε καύσιμα, ούτε φάρμακα, ούτε τρόφιμα. Το πόσο θα κρατήσει αυτή η κατάσταση και το πώς θα εξελιχθεί είναι άγνωστο. Εξαρτάται από το αν θα υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία με τους δανειστές, απο το πόσο βίαιες θα είναι οι κοινωνικές εκρήξεις και από το αν θα καταφέρει να εκδώσει η χώρα δικό της νόμισμα και πότε. Οι επιπτώσεις στην επαρχία θα είναι μικρότερες όσον αφορά στο πρόβλημα επιβίωσης, αλλά στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις η ζωή θα είναι πραγματικά εξαιρετικά δύσκολη. Το κόστος του ΟΧΙ, είναι ανυπολόγιστο.

Ας δούμε τώρα τι θα σημαίνει το ΝΑΙ. 
Το ΝΑΙ σημαίνει οτι η κυβέρνηση αν δεν παραιτηθεί ή η επόμενη αν πάμε σε εκλογές, δηλαδή μετά από ένα μήνα, θα πάει στην Ευρώπη και θα ζητήσει να μπεί η χώρα σε νέο πρόγραμμα. Η υπηρεσιακή κυβέρνηση μέχρι τις εκλογές μπορεί να κάνει αίτημα προσωρινής χρηματοδότησης για να αποφευχθεί η ανθρωπιστική κρίση μέσα σε αυτόν τον μήνα, αλλά δεν ξέρουμε αν θα γίνει δεκτό και τι θα πρωτοκαλύψει. 

Ας υποθέσουμε ότι όλα πάνε καλά και ότι κάποια στιγμή έχουμε κυβέρνηση. Η κυβέρνηση αυτή θα κλείσει μια συμφωνία η οποία θα περιλαμβάνει μεταρρυθμίσεις και δάνεια. Μπορεί αυτή η συμφωνία να είναι οι προτάσεις Γιούνκερ, μπορεί να είναι καλύτερη ή μπορεί να είναι χειρότερη. Όλα αυτά μπορεί να πάρουν αρκετές ημέρες ή και εβδομάδες μέχρι να ολοκληρωθούν, οπότε η ζημιά στην οικονομία από την παύση των συναλλαγών και την έλλειψη χρήματος θα συνεχίζεται σε αυτό το διάστημα.

Πάντως μόλις η Ελλάδα μπεί σε πρόγραμμα, αποκαθίσταται η χρηματοδότηση της οικονομίας με Ευρώ από την ΕΚΤ. Παρά την αποκατάσταση της χρηματοδότησης, μπορεί να περάσουν αρκετές εβδομάδες για να αρθούν οι περιορισμοί αναλήψεων σταδιακά και να αυξηθεί το ποσόν των 60 Ευρώ ημερησίως σε υψηλότερα επίπεδα. Δεν πρόκειται όμως να αρθούν οι περιορισμοί ούτε στο ποσόν των αναλήψεων, ούτε στις κινήσεις κεφαλαίων προς το εξωτερικό. Οι περιορισμοί συναλλάγματος λοιπόν θα παραμείνουν μέχρις ότου αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία. Και αυτό σημαίνει οτι οι περιορισμοί στο ημερήσιο ύψος των αναλήψεων και οι περιορισμοί στην αποστολή χρημάτων προς το εξωτερικό, ή και οι περιορισμοί στη χρήση ελληνικών πιστωτικών καρτών στο εξωτερικό, θα διατηρηθούν έως ότου η Ελλάδα καταφέρει να "βγεί" στις αγορές. Δηλαδή μέχρι να αρχίσει να δανείζεται κανονικά αγορές, αφού έχει ολοκληρώσει όλα τα σταθεροποιητικά προγράμματα, έχει μειώσει τα ελλείμματα, έχει μετατρέψει το χρέος σε βιώσιμο και δεν χρειάζεται πιά δάνεια ούτε από το ΔΝΤ, ούτε από τους ευρωπαικούς μηχανισμούς. Αυτά όσον αφορά στις προσωπικές συναλλαγές με το εξωτερικό. Οι εμπορικές συναλλαγές θα αποκατασταθούν από την αρχή, οπότε δεν θα υπάρχουν ελλείψεις εισαγωμένων στην αγορά. Βεβαίως οι εισαγωγές θα υπόκεινται σε περιορισμούς που θα βάζουν οι προμηθευτές, δηλαδή να πληρώνονται τα χρήματα προκαταβολικά, ελλείψει αξιοπιστίας.

Η ζημιά που έγινε με τους περιορισμούς των συναλλαγών, θα πάρει χρόνια να αποκατασταθεί. 

Παρόλα αυτά, είναι φανερές οι διαφορές μεταξύ των δυο καταστάσεων, δηλαδή μεταξύ της απόφασης να μην συμφωνήσουμε με τους εταίρους και της απόφασης να συμφωνήσουμε. Στην πρώτη περίπτωση η χώρα μπαίνει σε ανθρωπιστική κρίση, χωρίς μέσο συναλλαγής, χωρίς τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα, χωρίς τραπεζικό σύστημα και χωρίς μετρητά. Το απόλυτο black out για την οικονομία. Για να λειτουργήσει η οικονομία θα πρέπει να βρεθεί μια συμφωνία εκ νέου ή να τυπώσει η Ελλάδα δικό της νόμισμα, πράγμα σχεδόν ανέφικτο αν μιλάμε για ένα νόμισμα ασφαλές τουλάχιστον ώς προς την παραχάραξη του. 

Στη δεύτερη περίπτωση, στο ΝΑΙ, υπάρχει ένα κενό ενός ή δυο μηνών μέχρις ότου επιτευχθεί μια νέα συμφωνία με τους εταίρους από αυτήν ή άλλη κυβέρνηση και αφού επιτευχθεί συμφωνία, αποκαθίστανται σταδιακά οι συναλλαγές και τροφοδοτείται η οικονομία με ρευστό. Οι περιορισμοί της κίνησης κεφαλαίων και αναλήψεων αίρονται σταδιακά και ανάλογα με το βαθμό αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία.

«Τα Νέα»: Απώλειες από 27% έως 55%

Η εφημερίδα «Τα Νέα», γράφουν σήμερα:
Σε περίπτωση «τακτικής χρεοκοπίας», σημειώνουν οι αναλυτές επικαλούμενοι παλαιότερο δημοσίευμα του Bloomberg, το κούρεμα των ενεχύρων θα μπορούσε να φτάσει το 75% ή το 90%. Σε αυτή την περίπτωση, οι τράπεζες θα ήταν υποχρεωμένες να κουρέψουν καταθέσεις 33 δισ. ευρώ ή 67 δισ. ευρώ αντίστοιχα. Αυτό σημαίνει κούρεμα 27% ή 55% αντίστοιχα, στο σύνολο των καταθέσεων, που φτάνουν σήμερα τα 120 δισ. ευρώ.

Το σενάριο βασίζεται σε «ανάλυση ευαισθησίας» και δεν υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, όπως αν θα υπάρξει όριο καταθέσεων πάνω από το οποίο θα επιβληθεί το κούρεμα.

Πάντως, σήμερα το κούρεμα των ενέχυρων είναι περίπου 23% και σύμφωνα με την ανάλυση του site, ανάγκη κουρέματος των καταθέσεων προκύπτει μόνο αν ξεπεράσει το 60%. Για την εκτίμηση αυτή, εξάλλου, βασίζεται στην παραδοχή ότι σήμερα οι τράπεζες διαθέτουν μαξιλάρι ενεχύρων λίγο πάνω από 25 δισ. ευρώ. Πέρα από τα σενάρια του κουρέματος των ενεχύρων τους στην ΕΚΤ, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούσαν να οδηγηθούν σε κατάσταση χρεοκοπίας και από άλλους δρόμους. Ενας από αυτούς είναι ο αναβαλλόμενος φόρος τον οποίο χρησιμοποιούν ως στοιχείο του ενεργητικού τους. Με αφερέγγυο το ελληνικό Δημόσιο, η ΕΚΤ θα μπορούσε να διαγράψει το συγκεκριμένο στοιχείο, οδηγώντας τις τράπεζες σε καθεστώς εκκαθάρισης.

Ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης πάντως διαβεβαίωσε χθες ότι σε καμία περίπτωση δεν θα γίνει bail in των τραπεζών.

Οι καταθέσεις είναι σήμερα εγγυημένες από το ελληνικό Δημόσιο, αλλά το σχετικό Ταμείο δεν διαθέτει πάνω από 2 δισ. ευρώ. Η προστασία τους σε ευρωπαϊκό επίπεδο αρχίζει από 1/1/2016.


«Καθημερινή»: Πλήγμα στις καταθέσεις σε περίπτωση ρήξης

Μεγάλο πλήγμα θα υποστούν οι καταθέσεις σε περίπτωση ρήξης μετά το δημοψήφισμα της Κυριακής, γράφει σήμερα η «Καθημερινή». Η εφημερίδα μεταφέρει εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών που λένε ότι είτε μέσω «κουρέματος», είτε μέσω απώλειας της αξίας τους από τη μετατροπή τους στο νέο νόμισμα, οι καταθέτες θα υποστούν σοβαρές επιπτώσεις. Οπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές στην εφημερίδα, αν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είναι ΟΧΙ και η κυβέρνηση επιμείνει σε μια τακτική που οδηγεί σε ρήξη, τότε οι επιπτώσεις στις τράπεζες και τους καταθέτες θα ήταν ολέθριες.

Αν και ο πρωθυπουργός επιμένει ότι το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση έξοδο από το ευρώ, αλλά αντίθετα συνέχιση των διαπραγματεύσεων από νέα βάση, ωστόσο από δημόσιες δηλώσεις πολλών μελών της κυβέρνησης και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είναι φανερό ότι η έξοδος από το ευρώ όχι μόνο δεν αποκλείεται αλλά θεωρείται και ως προτιμητέα επιλογή. Επίσης, πολλοί ηγέτες αλλά και αξιωματούχοι της Ε.Ε. έχουν ξεκαθαρίσει ότι το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα αποτελεί ΟΧΙ προς το ευρώ γράφει η Καθημερινή και συνεχίζει:

Στελέχη τραπεζών τονίζουν ότι είναι αδύνατο να ανοίξουν οι τράπεζες την προσεχή Τρίτη, όπως έχει αναγγείλει η κυβέρνηση, εκτός αν υπάρξει συμφωνία και η Φρανκφούρτη στείλει αεροπλάνα με χρήματα στην Αθήνα. Η διαθέσιμη ρευστότητα σε χαρτονομίσματα είναι πολύ χαμηλή, και οι τράπεζες εκτιμούν ότι το σαββατοκύριακο θα εμφανιστούν προβλήματα στην τροφοδοσία των ΑΤΜ. «Οι τράπεζες θα ανοίξουν είτε με νέα συμφωνία, είτε με νέο νόμισμα», ξεκαθαρίζουν χωρίς περιστροφές επιτελικά στελέχη τραπεζών, προειδοποιώντας παράλληλα για τις ολέθριες κοινωνικές επιπτώσεις μιας οριστικής ρήξης με τους εταίρους και επιστροφής στη δραχμή.

Οπως εκτιμούν, δεδομένου ότι η κυβέρνηση δεν έχει κανένα σχέδιο και δεν έχει πραγματοποιήσει καμία προετοιμασία για μετάβαση σε νέο νόμισμα (κάτι που απαιτεί πολύμηνη συστηματική προεργασία), το πιθανότερο είναι να διολισθήσουμε σε μια αφασία, με την κυβέρνηση να θέτει τη χώρα σε τροχικά εκτός ευρώ και την ΕΚΤ να προχωρά σε νομικές ενέργειες που θα οδηγήσουν το σύνολο των τραπεζών στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (EFSF) και, εν συνεχεία, στην ενεργοποίηση της εκκαθάρισής τους. Σε μια τέτοια περίπτωση η κυβέρνηση θα προχωρούσε στην εθνικοποίησή τους και στην ανακεφαλαιοποίησή τους με νέο νόμισμα.

Σε περίπτωση, πάντως, που προχωρούσε η εκκαθάριση εντός ευρώ, και με το Δημόσιο σε κατάσταση χρεοκοπίας, θα μηδενιστούν σειρά περιουσιακών στοιχείων των τραπεζών που συνδέονται με το κράτος (ομόλογα, έντοκα, αναβαλλόμενος φόρος, κ.ά.), τα οποία όχι μόνο θα εξανέμιζαν τα κεφάλαια των τραπεζών που σήμερα είναι 27 δισ., αλλά θα βρίσκονταν με αρνητικά κεφάλαια. Έτσι, οι τράπεζες θα έπρεπε να ανακεφαλαιοποιηθούν με τουλάχιστον 40 δισ. ευρώ, και χωρίς συμφωνία υπάρχει κίνδυνος αντίστοιχου «κουρέματος» των καταθέσεων. Σημειώνεται ότι η «εγγύηση» που επικαλείται η κυβέρνηση είναι τα 2 δισ. του Ταμείου Εγγυήσεως Καταθέσεων, τα οποία θα πρέπει να καλύψουν καταθέσεις ύψους...120 δισ. ευρώ. Αν η κυβέρνηση προχωρήσει σε εθνικοποίηση και ανακεφαλαιοποίηση με νέο νόμισμα, τότε οι καταθέσεις θα μετατραπούν στη νέα δραχμή και, εξαιτίας της υποτίμησης, θα χάσουν το 50% περίπου της αγοραστικής τους δύναμης. Επιπλέον, ο υψηλός πληθωρισμός θα μειώνει σταθερά την αξία του νέου νομίσματος.