Επικίνδυνη κόντρα ή μπλόφα η κρίση με το Βερολίνο;

Σε άγνωστα νερά, που η μεν κυβέρνηση υπόσχεται ότι θα είναι καλύτερα, αλλά η εμπειρία έχει δείξει ότι είναι πιθανό να αποδειχθούν επικίνδυνα, οδηγεί τη χώρα το Μέγαρο Μαξίμου, σηκώνοντας το λάβαρο της επανάστασης κατά του ΔΝΤ και ερχόμενο σε μετωπική σύγκρουση με το Βερολίνο.

Η επιλογή της κυβέρνησης τις τελευταίες ημέρες να επιδιώξει την μη συμμετοχή του Ταμείου στο τρίτο Μνημόνιο, παρά την αντίθετη άποψη της Γερμανίας, αλλά και με τη διοίκηση του ίδιου του ΔΝΤ να αφήνει τις δικές του αποφάσεις για αργότερα, προκαλεί τεράστια ερωτηματικά για τη στρατηγική και τις κινήσεις της Αθήνας. Με δεδομένο μάλιστα ότι το Μαξίμου διαμηνύει ότι είναι έτοιμο να συγκρουστεί με τους εταίρους και για το ασφαλιστικό, αφήνοντας να εννοηθεί ότι μπορεί να προβεί και σε μονομερή κατάθεση του σχετικού νομοσχεδίου, διαμορφώνεται ένα “πολεμικό” κλίμα με τους δανειστές, που είναι άγνωστο εάν αποσκοπεί σε μία ουσιαστική και ρεαλιστική αλλαγή των όρων που είχαν συμφωνηθεί από το καλοκαίρι, ή είναι απλώς επικοινωνιακές κροτίδες και αποπροσανατολιστικοί πολιτικοί ελιγμοί, εν είδει μπλόφας, για να περάσουν τα μέτρα, χωρίς ιδιαίτερο πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.

Όπως και να έχει πάντως, το πρώτο αποτέλεσμα είναι να έχει ενσκήψει και πάλι η αβεβαιότητα και το αίσθημα της αστάθειας πάνω από την ελληνική οικονομία, ενώ επανέκαμψαν, μετά την οργίλη αντίδραση του Βερολίνου, δια του κ. Σόιμπλε και οι απειλές για έξοδο από το ευρώ, με την κυβέρνηση να εμφανίζεται αυτή την ώρα μάλλον απαθής για τις επιπτώσεις, μία νέας αδιέξοδης κόντρας.

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που υπάρχει σοβαρή κρίση ανάμεσα στην Αθήνα και το Βερολίνο για την συμμετοχή του ΔΝΤ στο λεγόμενο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης.

Είχε προηγηθεί η ανεπιτυχής προσπάθεια του Αντώνη Σαμαρά τον Σεπτέμβριο του 2014, να φύγει Ταμείο, που προσέκρουσε τότε στο «γερμανικό τείχος» και την ξερή άρνηση της ίδιας της Άνγκελας Μέρκελ. Είναι όμως η πρώτη φορά τώρα που φαίνεται ότι η ελληνική επιχείρηση έχει πολλά επιχειρήματα και κυρίως εξασφαλισμένα – τρόπον τινά – τα αναγκαία χρήματα για το υποστηρίξει: Η κυβέρνηση θέλει να αξιοποιηθούν τα 19 δισ που «περίσσεψαν» από το δανειοδοτικό πρόγραμμα, εξαιτίας των χαμηλών αναγκών για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ώστε να αντικατασταθεί το μέρος της συμμετοχής που θα είχε το ΔΝΤ στο τρίτο μνημόνιο και έτσι να μην χρειαστεί η παρουσία του.

Σημειωτέον ότι για τις τράπεζες είχε προσδιοριστεί ένα ποσό περί τα 25 δις ευρώ, από τα οποία όμως, εξαιτίας της μεγάλης συμμετοχής ιδιωτών στην ανακεφαλαιοποίηση, θα χρησιμοποιηθούν περί τα 6 δισ ευρώ.

Με αυτό το διαπραγματευτικό όπλο η κυβέρνηση επιχειρεί μία μεγάλη ανατροπή, που θα αλλάξει τα δεδομένα στην εφαρμογή του μνημονίου. Ζητά να αναλάβει η Ευρώπη εξ ολοκλήρου όλο το πρόγραμμα – «ευρωπαϊκή λύση» - και το ΔΝΤ να παραμείνει όχι ως δανειοδότης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τις απαιτήσεις που διατυπώνει, αλλά μόνο ως τεχνικός σύμβουλος, εφόσον οι ευρωπαίοι επιθυμούν έστω μία κάποια παρουσία του.

Η κυβέρνηση θέλει να φύγει το ΔΝΤ και για πολιτικούς, επικοινωνιακούς λόγους – είναι προφανή τα πολιτικά κέρδη από μία τέτοια εξέλιξη – αλλά και για ουσιαστικούς, καθώς το Ταμείο είναι εκείνο που επιμένει συνήθως σε ακραίες εκδοχές εφαρμογής των μέτρων και όπως είπε μάλιστα ο Αλέξης Τσίπρας, «έχει παράλογες απαιτήσεις». Για παράδειγμα σέρνει τον χορό των πιέσεων για τις μειώσεις των συντάξεων, για τις ομαδικές απολύσεις και σειρά άλλων σκληρών ρυθμίσεων. Στο Μαξίμου έχουν καταλήξει ότι το ΔΝΤ δεν είναι αναγκαίο ούτε καν για την προσπάθεια της κυβέρνησης για ελάφρυνση του χρέους, παρότι έχει παραπλήσιες απόψεις. Και τούτο διότι θεωρεί - το Μαξίμου – ότι το θέμα είναι ήδη ώριμο και στις τάξεις των Ευρωπαίων, αρκεί να ολοκληρωθεί με επιτυχία η πρώτη αξιολόγηση.

Ως σθεναρός υποστηρικτής της παρουσίας του ΔΝΤ – αυτό είχε ζητήσει άλλωστε την έλευσή του στην ευρωζώνη το 2010 – το Βερολίνο δεν βλέπει διόλου με καλό μάτι την όλη προσπάθεια της Αθήνας. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος έχει ισχυροποιηθεί εσχάτως έναντι της Μέρκελ με αιχμή το προσφυγικό,  ανέλαβε να υπερασπίσει τη μέχρι τώρα γραμμή για το ελληνικό πρόγραμμα, ήτοι να αποκλείσει την έξοδο του ΔΝΤ, αλλά και να σημάνει ένα νέο γύρο πολιτικών πιέσεων προς την Αθήνα, σε μία κρίσιμη και καθοριστική καμπή.

Ο κ. Σόιμπλε ειρωνεύτηκε ουσιαστικά όλη την τακτική της ελληνικής κυβέρνησης και επιχείρησε να δώσει μία απαξιωτική εκδοχή για τις ελληνικές προσπάθειες. Ουσιαστικά θέλησε να δώσει ένα πρόωρο τέλος στις φιλοδοξίες της κυβέρνησης για ουσιαστική διαπραγμάτευση επί θεμάτων όπως το ασφαλιστικό, που ζητάει μετ’ επιτάσεως η Αθήνα. Προς τούτο επανέφερε με σαφή τρόπο την απειλή περί εξόδου της χώρας από το ευρώ!  

«Η στάμνα δεν πρέπει να πηγαίνει στο πηγάδι τόσο συχνά, μέχρι να σπάσει. Αυτό δεν είναι για το καλό της στάμνας» είπε χαρακτηριστικά, αφού νωρίτερα είχε επισημάνει το πώς πήγαν οι διαπραγματεύσεις του προηγούμενου εξαμήνου και τι παραλίγο να γίνει τον Ιούλιο – όταν τέθηκε το θέμα του grexit στο τραπέζι. Φρόντισε δε να καταστήσει σαφές ότι η Αθήνα δεν πρέπει να αμφισβητεί το ρόλο του ΔΝΤ.

Κατά την εκτίμηση της ελληνικής κυβέρνησης ο κ. Σόιμπλε βλέπει ότι τα δεδομένα αλλάζουν άρδην στην Ευρώπη γενικά, αλλά και σε σχέση με την Ελλάδα και προσπαθεί να δημιουργήσει τετελεσμένα: Η Ελλάδα έχει άλλον ρόλο πλέον εξαιτίας του προσφυγικού, η ανταπόκρισή της στο πρόγραμμα είναι ήδη μεγάλη, πολλοί παίκτες, όπως η ΕΚΤ και άλλοι οικονομικοί παράγοντες δεν επιθυμούν την αναζωπύρωση της κρίσης και της αβεβαιότητας, ενώ και στη Ευρώπη οι εκλογές στην Πορτογαλία, οι επερχόμενες στην Ισπανία και όσα συμβαίνουν στη Γαλλία με τη Λεπέν, μόνο ανησυχητικά μηνύματα κρύβουν – για διαφορετικούς λόγους βέβαια – για τη κυριαρχία των σκληρών του Βερολίνου.

Γι’ αυτό και η Αθήνα απάντησε με το ίδιο ειρωνικό ύφος, δια της κυβερνητικής εκπροσώπου Όλγας Γεροβασίλη, στέλνοντας πίσω το μήνυμα του κ. Σόιμπλε:

«Ευτυχώς που ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών, πασχίζει να “κρατήσει την στάμνα γερή”.Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη έχει πια κατανοήσει ποιες απόψεις εξυπηρετεί η κάθε πλευρά. Υπενθυμίζουμε ότι αρμόδια για το συμφέρον της χώρας είναι η ελληνική κυβέρνηση. Περιμένουμε απο το γερμανικό Υπουργείο Οικονομικών να διαχωρίσει την στάση του απο την απαράδεκτα σκληρή στάση του ΔΝΤ. Η Ευρώπη οφείλει και μπορεί να λύσει τα προβλήματα που την αφορούν μόνη της».