Η ανάλυση της Αλέκας Παπαρήγα για τα ομόφυλα ζευγάρια

Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσε η ομιλία της Αλέκας Παπαρήγα, στην Ολομέλεια της Βουλής, σχετικά με το Σύμφωνο Συμβίωσης. Η πρώην Γενική Γραμματέας του ΚΚΕ, ξεκίνησε την ομιλία της επισημαίνοντας την υποκρισία που επικρατεί στις συζητήσεις γύρω από το εν λόγω θέμα, καθώς όπως είπε η κυρία Παπαρήγα δεν υπάρχει το ίδιο μέτρο για την εργασία, όπως υπάρχει για την οικογένεια, καθώς προωθούνται με σθένος τα ατομικά δικαιώματα στη συμβίωση, ενώ τα αντίστοιχα στην εργασία, δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση. Βασικό επιχείρημα, γύρω από το οποίο κινήθηκε η ομιλία της κυρίας Παπαρήγα, ήταν το γεγονός ότι, η οικογένεια θα πρέπει να προωθεί την αναπαραγωγή της κοινωνίας, κάτι που μόνο τα ετερόφυλα ζευγάρια μπορούν να κάνουν, «άσχετα αν πετυχαίνει ή όχι». Εκτός αυτού η κυρία Παπαρήγα, τόνισε ότι υπάρχουν πολλές μορφές συμβίωσης, και μπορούν να υπάρξουν ακόμα περισσότερες, όμως «δεν μπορεί η κάθε μορφής συμβίωση να βασίζεται πάνω στη σεξουαλική επιλογή».

Αναλυτικά η ομιλία της κυρίας Παπαρήγα:

Με την ευκαιρία του συμφώνου συμβίωσης ή με αφορμή, δεν ξέρω, ακούστηκαν πάρα πολλά -θα έλεγα- καλοειπωμένα λόγια για τα ατομικά δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες που ως τοποθετήσεις τέτοιες, με αυτή τη γενίκευση που πήραν, δεν μπορεί κανείς να τις αμφισβητήσει.
Αλλά, με συγχωρείτε, στις ίδιες ομιλίες ορισμένων -δεν θέλω τώρα να αναφερθώ σε ονόματα- φάνηκε προφανώς ένας περιορισμός. Οι ατομικές ελευθερίες αφορούν διάφορες μορφές συμβίωσης. Γιατί οι μορφές συμβίωσης είναι πολλές, δεν είναι μία. Και αύριο μπορεί να γίνουν πολύ περισσότερες. Και όσο σφίγγουν τα πράγματα, μάλλον θα γίνουν πολύ περισσότερες.

Και μάλιστα, από τον κ. Παπαθεοδώρου, μπήκε από το παράθυρο και η θεωρία των δύο άκρων, χώρισε μάλιστα την Αντιπολίτευση σε δημοκρατική και μη, ανάλογα με το πώς ψηφίζει το σύμφωνο συμβίωσης. Έχω αυτιά και ακούω, κύριε Παπαθεοδώρου. Δεν ξέρω αν χάνω, αλλά σας άκουσα με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή. «Δημοκρατική Αντιπολίτευση». Υπάρχει και μη δημοκρατική; Μπορεί να υπάρχει. Για εμένα, υπάρχει. Είναι και κόμμα εδώ στην Αντιπολίτευση που δεν θα το πω μη δημοκρατικό, ξέρετε πώς το ονομάζουμε, αλλά η θεωρία των δύο άκρων επανήλθε.

Και για να ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, τα πράγματα: Για εμάς -για να χρησιμοποιήσω τον όρο δημοκρατία, που, αν θέλετε, έχει γίνει αρκετά λάστιχο και έχει εκχυδαϊστεί- η δημοκρατία δεν είναι μόνο μέσα στην οικογένεια, ξεκινάει από τον κύριο χώρο –αν θέλετε- αναπαραγωγής του κοινωνικοοικονομικού συστήματος που είναι η εργασία. Και δεν βλέπω τα δημοκρατικά κόμματα -όπως λέτε- και οι δημοκρατικές αντιλήψεις να έχουν το ίδιο μέτρο για τα ατομικά δικαιώματα στη συμβίωση, στην οικογένεια, με τα ατομικά δικαιώματα στην εργασία.
Γιατί κοιτάξτε να δείτε, είναι και ατομικό δικαίωμα το δικαίωμα στην απεργία. Και ξέρετε, οι κατακτήσεις που είχαν τον 19ο και τον 20ο αιώνα οι εργαζόμενοι, ένα μεγάλο μέρος των κατακτήσεων οφείλεται και σε αυτήν την ανώτερη μορφή πάλης, την απεργία. Και κέρδισαν κατακτήσεις και αυτοί που δεν πήραν μέρος στην απεργία, γιατί βεβαίως δεν θα κερδίσει μια κατάκτηση, μια καλή συλλογική σύμβαση, ένα καλύτερο ωράριο μόνο αυτός που απεργεί, θα κερδίσει και ο απεργοσπάστης ακόμα, εάν ανήκει στον ίδιο κλάδο. Εν πάση περιπτώσει, θα είχε μια συνέπεια η επίδειξη προοδευτισμού και δημοκρατισμού, εάν τα ατομικά δικαιώματα τα έβλεπε στο σύνολο της ζωής, στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις. Και μία μορφή κοινωνικών σχέσεων είναι και η οικογένεια.

Δεύτερον, εγώ εδώ θα το πω καθαρά. Ανέλυσε το ζήτημα βέβαια πολύ ολοκληρωμένα ο Γιάννης ο Γκιόκας. Το γεγονός ότι συζητάμε σήμερα την επέκταση του συμφώνου, στην ουσία την επέκταση της οικογένειας και στη συμβίωση –γιατί αυτό συζητάμε σήμερα, ανεξαρτήτως του τι γράφει το σχέδιο νόμου- την επέκταση του θεσμού της οικογένειας, του όρου της οικογένειας και στη συμβίωση των ομοφύλων, εδώ έχει δύο όψεις το ζήτημα: Γίνεται παραδοχή -και μάλιστα παθητική παραδοχή- ότι δεχόμαστε ότι η οικογένεια στην Ελλάδα και σε κάθε ταξική κοινωνία και ιστορικά και σήμερα -παρότι έχει βελτιωθεί και πρέπει να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο το οικογενειακό δίκαιο- βασίζεται στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτιστικό καταναγκασμό. Δεν υπάρχει μορφή συμβίωσης που δεν βασίζεται στην ταξική κοινωνία σε αυτόν τον καταναγκασμό.

Βεβαίως, μέσα στις συνθήκες του καπιταλισμού έγινε πρόοδος και πάρα πολλά και ιδιαίτερα οι νεότερες γενιές απαλλάσσονται για διάφορους λόγους ή μετριάζεται ο πολιτιστικός καταναγκασμός που έχει σχέση με προλήψεις, προκαταλήψεις αναχρονιστικές και ξεπερασμένες αντιλήψεις. Από τον οικονομικό και κοινωνικό καταναγκασμό δεν απαλλάσσεσαι.

Ποιο είναι το πρόβλημα; Κληρονομικά, ασφαλιστικά δικαιώματα, δηλαδή να λύσω το ατομικό μου δικαίωμα -που όχι μόνο δεν μου το παρέχει η κοινωνία, αλλά και αν κάτι μου έχει δώσει, μου το παίρνει πίσω και τα κάνει χειρότερα- να το λύσω μέσω άλλου, ως σύζυγος άνδρα ή γυναίκας, ως σύζυγος ενός ομόφυλου. Αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα, δεν το συζητάμε ακριβώς αυτή τη στιγμή. Πάμε να λύσουμε αυτό το θέμα.

Θα μου πείτε: Καλά, εσείς ως κομμουνιστές δεν δέχεστε την πραγματικότητα -όσο υπάρχει, γιατί δεν είναι αιώνια- της ταξικής κοινωνίας;
 
Ακριβώς επειδή παίρνουμε υπ’ όψιν την πραγματικότητα, παρεμβαίνουμε και στο θέμα των νόμων και παλεύουμε κάποιοι νόμοι να αλλάξουν, να ανατραπούν, να διορθωθούν, να βελτιωθούν, που δεν αίρουν τον χαρακτήρα δυστυχώς της οικογένειας που υπάρχει, που υφίστανται τον καταναγκασμό και το συμφέρον -μπορεί να μην είναι πάντα η μορφή του καταναγκασμού η μορφή του κυρίαρχου συμφέροντος, εν πάση περιπτώσει- και ακριβώς παλέψαμε για την αλλαγή του οικογενειακού δικαίου, παλέψαμε κατά εκείνου του απαράδεκτου άρθρου για τη μοιχεία, για τα επώνυμα, για την ισοτιμία, για την ισοτιμία των παιδιών εντός ή εκτός γάμου κ.λπ. Είναι μια σειρά πράγματα που δεν τα παλέψαμε μόνο εμείς, πάλεψαν και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Αλλά εμείς τουλάχιστον τα αντιμετωπίζαμε από τη σκοπιά μερικότερης διόρθωσης νόμων, που δεν μπορούν δυστυχώς να αλλάξουν εκ βάθρων τον χαρακτήρα της οικογένειας, που για εμάς αυτή είναι η θέση μας και μπορεί σήμερα να μην είναι εφικτή, αλλά γι’ αυτήν παλεύουμε: Οικογένεια σημαίνει αμοιβαία αγάπη, απαλλαγή από κάθε μορφής καταναγκασμό.

Ακόμα και να μην υπάρχει νόμος, θα φτάσει σε μια στιγμή η κοινωνία αυτή -πιστεύω θα είναι σοσιαλιστική προς κομμουνιστική- που δεν θα υπάρχει ανάγκη, θα υπάρχει σχέση πατέρας - μητέρα, γονιών κ.λπ., αλλά δεν θα υπάρχει ανάγκη για τυπική αναγνώρισή της. Και αυτό όταν υπάρχουν τέτοιες συνθήκες που δεν χρειάζεται να λύσεις τα ζητήματα μέσω του νόμου, ποιος κληρονομεί ποιον, ποιος έχει στην ασφάλιση ποιον, ποιος δίνει τη στέγη σε ποιον. Όσο, βεβαίως, δεν λύνονται αυτά, θα υπάρχει και ο νόμος που θα δείχνει και τον περιορισμό της ικανοποίησης των ανθρώπινων αναγκών.

Επιστρέφω, όμως, στο σήμερα. Εμείς, ξεκινάμε από το εξής πράγμα: Δεν μπορεί η κάθε μορφή συμβίωσης να βασίζεται πάνω στη σεξουαλική επιλογή ή πάνω στον σεξουαλικό προσανατολισμό -πείτε το όπως θέλετε-, στη σεξουαλική σχέση ή στην ικανοποίηση της σεξουαλικότητας. Ούτε καν μπορεί να βασίζεται πάνω στην αμοιβαιότητα της αγάπης ή του έρωτα, είτε είναι ετερόφυλα είτε είναι ομόφυλα ζευγάρια.

Δεν είναι αυτό το μέτρο για την κοινωνική σχέση, με νομική μάλιστα κατοχύρωση. Δεν παίρνεται υπ’ όψιν η ποιότητα των σχέσεων. Παίρνεται υπ’ όψιν η δήλωση: «Εμείς είμαστε οικογένεια». Και παίρνουμε επίσης υπ’ όψιν το γεγονός ότι η οικογένεια, μέσα στις συνθήκες της ταξικής κοινωνίας και ενδεχομένως της οποιαδήποτε κοινωνίας, συγκροτείται ως χώρος αναπαραγωγής της κοινωνίας και του συγκεκριμένου συστήματος, μαζί με τον χώρο της εργασίας, γιατί –αν θέλετε- το κυριότερο μέρος της αναπαραγωγής είναι μέσω της εργασίας.
Παίρνουμε υπ’ όψιν τα παιδιά. Κοιτάξτε να δείτε, όταν κάτι είπε ο Γιάννης Γκιόκας ότι τα παιδιά γεννιούνται από μια βιολογική σχέση άνδρα και γυναίκας, ανεξαρτήτως αν έρχονται σε άμεση επαφή -υπάρχει και η άλλου τύπου αναπαραγωγή- ακούστηκε ένα «ου» από κάτω. Δεν κατάλαβα. Είναι άλλο πράγμα να πούμε ότι τα βιολογικά στοιχεία δεν δεσμεύουν τον σεξουαλικό προσανατολισμό, βεβαίως. Αυτές οι θεωρίες που ακούμε ότι δεν γεννιέσαι άνδρας ή γυναίκα, αλλά γίνεσαι και που διδάσκονται στα Πανεπιστήμια, όχι, γεννιέσαι με ένα φύλο, με εξαίρεση κάποιες περιπτώσεις που εκεί υπάρχουν άλλα προβλήματα που έχουν σχέση με το έμβρυο κ.λπ. Από την άλλη, δεν σημαίνει ότι επειδή κάποια γεννήθηκε γυναίκα υποχρεώνεται να έχει τον σεξουαλικό προσανατολισμό μιας γυναίκας, γιατί δεν είναι τα βιολογικά στοιχεία που καθορίζουν την κοινωνική συμπεριφορά. Τα βιολογικά στοιχεία καθορίζουν άλλα θέματα, όπως το ποιος γεννάει. Εγώ δεν ξέρω να μπορεί να γεννήσει άνδρας.

Ακούστηκε, όμως, ένα «ου» από ένα κόμμα που θέλει να εμφανιστεί πάρα πολύ μοντέρνο, από τον χώρο του Ποταμιού, αν δεν κάνω λάθος. Επειδή είπε ότι το παιδί γεννιέται από συγκεκριμένα βιολογικά στοιχεία, ανδρικά και γυναικεία. Αυτό δεν έχει σχέση με την εικόνα που αποκτά ένα παιδί από τη μικρή του ηλικία για το ότι είναι προϊόν άνδρα και γυναίκας, ανεξάρτητα αν έχουν παντρευτεί, αν η σχέση είναι σταθερή ή λιγότερο σταθερή, είναι ευκαιριακή;

Κοιτάξτε, δεν σημαίνει ότι εμείς θεωρούμε ότι τα παιδιά των ετερόφυλων είναι τα καλά και ευτυχισμένα παιδιά και τα παιδιά των ομοφυλόφιλων ντε και καλά θα γίνουν παιδιά με ψυχολογικά ή άλλα προβλήματα. Δεν εννοούμε αυτό.

Εμείς τουλάχιστον δεχόμαστε ότι μπορεί να υπάρχουν πολλές μορφές συμβίωσης, αλλά δεν δεχόμαστε να θεωρείται οικογένεια -γιατί εκεί πάμε- με βάση τη σεξουαλικότητα. Ούτε καν δεν μπορείς να επιβάλλεις την οικογένεια με βάση τον αμοιβαίο έρωτα.

Σήμερα υπάρχουν –και μιλάμε όχι στις αραβικές χώρες, ούτε και στις πολιτείες που είναι οι Άμις στις Ηνωμένες Πολιτείες- νέες μορφές, οι οποίες ζητούν επίσης νομική κατοχύρωση.

Η πολυγαμία, για παράδειγμα, και μάλιστα οι πολυγαμικές οικογένειες που είναι ένας άντρας και τέσσερις ή πέντε αδελφές σύζυγοι. Και τι ζητάνε; Ζητάνε μέτρα για να φτιάξουν σπίτια που να είναι κοντά, γιατί αφού είναι πολυγαμική οικογένεια, πρέπει να είναι κοντά, δεν μπορεί να είναι μακριά. Υπάρχουν κοινοβιακές μορφές οικογένειας, υπάρχει η ανταλλαγή συντρόφων. Κοιτάξτε, εμείς δεν υπεισερχόμαστε σε αυτά τα πράγματα. Υπάρχει η ανταλλαγή συντρόφων που έχουν κι αυτοί τους δικούς τους άγραφους νόμους που αύριο θα γίνουν γραπτοί, ότι πρέπει να διαχωρίζεται η ερωτική ζωή από τη σεξουαλική. Αυτά είναι θέμα χρόνου να συζητηθούν και στην Ελλάδα.

Δεν τα αντιμετωπίζουμε με ένα πνεύμα ηθικίστικο, αλλά πρέπει να τα δεις ως κοινωνική σχέση. Δεν μπορεί οι μορφές συμβίωσης να καθορίζονται έτσι. Αύριο μπορεί να ζουν σε κοινοβιακές μορφές, να ζουν δεκαπέντε μαζί ως κοινόβιο. Υπάρχει μια κοινωνική πραγματικότητα, στοιχεία μάλλον της κοινωνικής πραγματικότητας, γιατί η πραγματικότητα είναι η καπιταλιστική κοινωνία -ας αφήσουμε τη θέση μας γι’ αυτήν-, που πρέπει να τα πάρεις υπ’ όψιν και να τα λύσεις και θετικά με νόμο. Υπάρχουν στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας που πρέπει να τα αναδείξεις, να γίνουν πιο ισχυρά. Υπάρχουν στοιχεία της κοινωνικής πραγματικότητας που πρέπει να τα παλέψεις και με νόμο.

Κοιτάξτε, δεν είναι κρυμμένη από εμάς η πραγματικότητα, πόσο εγκληματική, ανυπόφορη είναι η θεωρία, οι απόψεις, οι αντιλήψεις ξενοφοβία, ρατσισμός, φασισμός, ναζισμός, ομοφοβία. Εδώ γίνονται εγκλήματα σε βάρος των ομοφυλοφίλων. Να κάνουμε πιο αυστηρές ποινές. Είναι άλλο πράγμα να σκοτώσεις κάποιον, να στερήσεις μια ανθρώπινη ζωή γιατί τσακώθηκες μαζί του κι άλλο να σκοτώσεις κάποιον γιατί είναι ομοφυλόφιλος. Ή να σκοτώσω κάποιον, γιατί είναι Πακιστανός κι όχι γιατί θεωρώ ότι με πρόσβαλε ή δεν ξέρω τι. Αυτά τα ρατσιστικά, ομοφοβικά εγκλήματα πρέπει να τιμωρούνται βαρύτατα και βεβαίως είναι ζήτημα και διαπαιδαγώγησης και πολιτισμού να σεβαστεί ο άλλος την προσωπική του επιλογή να ζήσει όπως θέλει.

Αν και ξέρετε, σ’ αυτήν την κοινωνία που ζούμε, ενώ καταναλώνεται πολύ μελάνι και σάλιο για τον σεβασμό των απόψεων, δεν νομίζω ότι είναι σεβαστές όλες οι απόψεις, ακόμα κι όταν διώκονται. Δεν νομίζω ότι οι κομμουνιστικές απόψεις, παραδείγματος χάριν, είναι απολύτως σεβαστές ή αντιμετωπίζονται ως μια άλλη άποψη. Η θεωρία των δύο άκρων και μια σειρά άλλα πράγματα, η απαγόρευση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ουκρανίας, η απαγόρευση των κομμουνιστικών κομμάτων πού πήγαινε; Και βεβαίως, η δικτατορία έγινα τάχα και τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Δεν σας ακούω εδώ μέσα στη Βουλή τόσο ευαίσθητους για όλες τις πλευρές του αντικομμουνισμού.

Κοιτάξτε, δεν θέλω να εξισώσω τα δύο ζητήματα, σε καμία περίπτωση. Ούτε το ένα είναι άλλοθι για το άλλο. Εμείς είμαστε καθαροί και μας ανησυχούν πάρα πολύ οι απόψεις του Αμβρόσιου και του Καμμένου. Δεν είναι οι ακραίες απόψεις. Είναι φοβερές απόψεις και μπορεί να μην αναπαράγονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά οπωσδήποτε τροφοδοτούν καταστάσεις, είναι επικίνδυνες και αυτές πρέπει να αντιπαλεύονται. Δεν λέμε με τον νόμο να κάνουμε μηνύσεις, αλλά δεν μπορεί να λένε «είναι μια άλλη άποψη». Όχι, δεν είναι μια συνηθισμένη άλλη άποψη. Παράγει και οδηγεί στη βία, με κριτήριο τη σεξουαλική ζωή του άλλου. Είναι απαράδεκτες.

Και δεν άκουσα από την Κυβέρνηση να βγει να τα καταγγείλει, αν θέλετε, να επιδράσετε και πολιτιστικά σε μια σειρά ζητήματα. Που σημαίνει ότι όταν δύο κόμματα τα ενώνει η υπεράσπιση του συστήματος, όλα τα άλλα είναι για λαϊκή κατανάλωση, ποιος είναι προοδευτικός και πιο δημοκρατικός. Για να ξεκαθαρίζουμε λοιπόν τα πράγματα.

Να γίνουν, είπε ο Γιάννης ο Γκιόκας, αλλαγές που να εξασφαλίζουν ατομικά δικαιώματα -ποιος θα με κηδεύσει, ποιος δεν θα με κηδεύσει, σε ποιον μπορώ να αφήσω την περιουσία μου- και να μην είναι ο βαθμός εξ αίματος το κύριο, ο έκτος βαθμός συγγένειας να καθορίζει τα πάντα. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει ισοτιμία όλων των μορφών συμβίωσης. Πρέπει να είναι κάποιο κριτήριο και το κριτήριο στην κοινωνία που ζούμε είναι αυτό: Τα ετερόφυλα ζευγάρια με το στόχο για αναπαραγωγή, γιατί δεν σημαίνει ότι ντε και καλά πετυχαίνει στην αναπαραγωγή. Από εκεί και πέρα, άλλες μορφές συμβίωσης μπορεί να υπάρξουν, πάρα πολλές μπορεί να υπάρξουν και ήδη υπάρχουν σε άλλες χώρες.