Ομόφωνη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό ανακοίνωσε ο Τουσκ

Ξεκίνησε τις εργασίες της ξανά η Σύνοδος Κορυφής, ενώ τις τελευταίες ώρες ήταν σε εξέλιξη ένα άγριο παζάρι στην τετραμερή Αχμέτ Νταβούτογλου, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ της Κομισιόν, Ντόναλντ Τουσκ και του Ολλανδού πρωθυπουργού που προεδρεύει της 

ΕΕ Μαρκ Ρούτε.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι 28 ηγέτες των χωρών-μελών της ΕΕ συζήτησαν σε γεύμα εργασίας αναθεωρημένη τελική πρόταση, στην οποία κατέληξαν στις συνομιλίες τους οι Ευρωπαίοι με την τουρκική αντιπροσωπεία υπό τον Αχμέτ Νταβούτογλου.

Κατά πληροφορίες, την πρόταση παρουσίασε στους «28» ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι, αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφωνήσουν με την τουρκική πλευρά, η φόρμουλα της συμφωνίας θα τεθεί σε ισχύ από το βράδυ της Κυριακής.



Σύμφωνα με πηγές κοντά στην προεδρία, η νέα πρόταση Τουσκ βρίσκει σύμφωνη και την τουρκική πλευρά. Έτσι, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καλεί τους αρχηγούς της Ευρώπης να την δεχθούν χωρίς αλλαγές, προχωρώντας έτσι σε μια κοινή δήλωση έπειτα μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας.

Η Σύνοδος Κορυφής έχει πλέον ξαναρχίσει και σε αυτήν συμμετέχει τώρα και ο Τούρκος πρωθυπουργός, Αχμέτ Νταβούτογλου, προκειμένου να ολοκληρωθεί το κε΄λιμενο της συμφωνίας. Καθώς φαίνεται, στις Βρυξέλλες υπάρχει «λευκός καπνός» και είναι ζήτημα χρόνου η οριστικοποίηση της συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών και οι τελικές ανακοινώσεις.

Όπως σημειώνουν οι ίδιες πηγές, πριν φτάσουμε στο σημείο αυτό, υπήρχαν τέσσερα βασικά σημεία που αποτελούσαν «αγκάθια», όμως η πολύωρη τετραμερής με τον Τούρκο πρωθυπουργό οδήγησε σε μια πρόοδο και σύγκλιση μεταξύ τους. Αναλυτικά, τα τέσσερα «αγκάθια», τα οποία ξεπεράστηκαν και επί των οποίων επήλθε συμφωνία, είναι:

- Η νομιμότητα της συμφωνίας και η συμβατότητα με τα πρότυπα του διεθνούς δικαίου των μηχανισμών επιστροφής και μετεγκατάστασης από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία.

- Η ημερομηνία έναρξης της συμφωνίας θα είναι η Κυριακή 20 Μαρτίου, όπου και οι νεοεισερχόμενοι μετανάστες και πρόσφυγες θα επιστρέφονται στην Τουρκία.

- Η επίσπευση της χρηματοδότησης στην Τουρκία σε στοχευμένα έργα για την υποστήριξη των μεταναστών εντός της Τουρκίας, καθώς ο Τούρκος πρωθυπουργός διαπίστωσε πως κινείται με αργούς ρυθμούς η χρηματοδότηση.

- Τέλος, η επανέναρξη και ενεργοποίηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ με την απόφαση για επίσπευση του ανοίγματος των κεφαλαίων, χωρίς όμως να θίγονται τα κυριαρχικά δικαιώματα κρατών-μελών. Παράλληλα, αποφασίστηκε το άνοιγμα του κεφαλαίου 33 που αφορά ζητήματα του προϋπολογισμού μέχρι το τέλος της ολλανδικής προεδρίας, τον Ιούνιο.

Επίσης, στη συμβιβαστική πρόταση μεταξύ των 28 αρχηγών αφορά και η μετεγκατάσταση των Σύρων προσφύγων από την Ελλάδα στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ. Ο αριθμός των μετεγκαταστάσεων έχει αναθεωρηθεί ανοδικά στις 72.000 πρόσφυγες -τους υπάρχοντες 18.000 σύμφωνα με τις προηγούμενες συμφωνίες και τη μεταφορά του υπολοίπου των θέσεων από την Ουγγαρία, που είναι 54.000. 

Αυτό, σύμφωνα με το μηχανισμό «ένας προς έναν», σημαίνει ότι συνολικά 72.000 Σύροι πρόσφυγες θα μπορούν να επιστραφούν από τα νησιά της Ελλάδας στην Τουρκία και, συνεπώς, άλλοι 72.000 Σύροι πρόσφυγες θα μετεγκατασταθούν από Τουρκία στην ΕΕ. Η συμφωνία προβλέπει πως, εάν φτάσουμε τον αριθμό των 72.000 Σύρων, ο μηχανισμός «θα επανεξεταστεί».

Παράλληλα, η κάθε περίπτωση αίτηση ασύλου θα εξετάζεται ατομικά και για το λόγο αυτό υπάρχει η διάθεση κινητοποίησης από τη μεριά της ΕΕ για τεχνική υποστήριξη στην Ελλάδα όχι μόνο σε υποδομές και υλικά, αλλά και σε καταρτισμένο προσωπικό, όπως δικαστές και μεταφραστές.

Η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ από την Κυριακή 20 Μαρτίου, όπου και όλοι οι νέοι μετανάστες θα μεταφέρονται από τα νησιά στην Τουρκία. 

Η εμπλοκή που προηγήθηκε

Στη συνάντηση που προηγήθηκε υπήρξε εμπλοκή καθώς οι 4 δεν μπόρεσαν να βρουν άκρη σε κρίσιμα θέματα, γι' αυτό και καθυστέρησε κατά μία ώρα η επανάληψη της συνόδου των "28" (αρχικά προγραμματιζόταν για τις 2 ώρα Ελλάδας).

Αγκάθια στην τετραμερή ήταν το άνοιγμα των ενταξιακών κεφαλαίων της Τουρκίας, με τον κ. Νταβούτογλου να ζητά πιο σαφείς και δεσμευτικές αναφορές, εκ μέρους των Ευρωπαίων, αλλά και το θέμα κατάργησης της βίζας για τους Τούρκους πολίτες, καθώς η ευρωπαϊκή πλευρά θέτει σειρά προϋποθέσεων.
Θέτοντας τους στόχους της Τουρκίας για τη σημερινή άτυπη σύνοδο με την Ευρωπαϊκή Ένωση ο Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε πριν την τετραμερή συνάντηση ότι «πρέπει να βρούμε τρόπο να έχουν ωφέλη και οι δύο ήπειροι αλλά και το πώς θα συνεχίσουμε την καλή συνεργασία». Θα δουλέψουμε για το ανθρωπιστικό ζήτημα, αυτό δεν είναι κάτι που θέτουμε σε διαπραγμάτευση αλλά θα πρέπει να πάρουμε υπόψη μας και τον μεγάλο αριθμό των προσφύγων που κατευθύνονται προς την Ευρώπη, είπε ο κ. Νταβούτογλου. «Πρέπει να δούμε και το θέμα των αριθμών και το ανθρωπιστικό ζήτημα» συμπλήρωσε. «Ελπίζω ότι θα πετύχουμε το στόχο μας να λύσουμε το θέμα το προσφυγικό αλλά και να συσφίξουμε τη σχέση μας με την ΕΕ» κατέληξε ο Τούρκος πρωθυπουργός.

«Εγκρίθηκε η συμφωνία με την Τουρκία», λένε Ευρωπαίοι ηγέτες

Ο Φινλανδός πρωθυπουργός και ο Τσέχος ομόλογός του ανακοίνωσαν την συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, με αναρτήσεις τους στο Twitter.

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας, Γιούχα Σίπιλα, έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό «Εγκρίθηκε η συμφωνία με την Τουρκία», ενώ ο Τσέχος ομόλογός του, Μπόχουσλαβ Σομπότκα, συμπλήρωσε πως «όλοι οι παράνομοι μετανάστες που φτάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία από την 20η Μαρτίου θα επιστρέφουν».

Εντούτοις, σύμφωνα με αναφορές δημοσιογράφων οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν πως η εφαρμογή της συμφωνίας θα ξεκινήσει την 20η Μαρτίου, ενώ Τούρκοι αξιωματούχοι «βλέπουν» ως πιθανότερη ημερομηνία την 4η Απριλίου.

Τι συμφώνησαν χθες

Χθες οι Ευρωπαίοι κατέληξαν σε ένα πλαίσιο χαμηλής δεσμευτικής αξίας, καθώς δεν επιτυγχάνεται ισότιμη συμμετοχή όλων των ευρωπαϊκών κρατών στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.

Το πλαίσιο της συμφωνίας των 28 βασίζεται στο κείμενο που κατέληξε ήδη από την Τετάρτη η ευρωπαϊκή επιτροπή.  Ανώτερος κοινοτικός αξιωματούχος τηρώντας την ανωνυμία του είπε χαρακτηριστικά ότι δεν θα παρουσιαστούν οι λεπτομέρειες της κοινής θέσης των 28 καθώς «σε ένα παιχνίδι χαρτιών, δεν δείχνεις τα χαρτιά σου στον αντίπαλο».

Όλα όμως θα εξαρτηθούν από τις απαιτήσεις της τουρκικής κυβέρνησης σε θεσμικά και άλλα ανταλλάγματα - από την αύξηση της οικονομικής βοήθειας, έως το ξεπάγωμα των κεφαλαίων της ενταξιακής διαδικασίας και την κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που θα ταξιδεύουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ έδειξαν μεγάλες επιφυλάξεις για την ικανοποίηση των αιτημάτων αυτών, ενώ η Κύπρος δια του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη δείχνει αποφασισμένη να ασκήσει ακόμη και βέτο εάν ο κ. Νταβούτογλου προβάλει υπερβολικές απαιτήσεις και οι Ευρωπαίοι συζητήσουν καίριες υποχωρήσεις. Οι Ευρωπαίοι έχουν άλλωστε, έτσι κι αλλιώς επιφυλάξεις απέναντι στις τουρκικές διαθέσεις και πιθανόν η όλη διαδικασία προσέγγισης με την Άγκυρα θα πάει βήμα-βήμα: Όσο η Τουρκία ανταποκρίνεται προϊόντος του χρόνου στις ευρωπαϊκές προσδοκίες για μείωση των ροών, τόσο θα της παραχωρούνται ανταλλάγματα. Απομένει να ξεκαθαριστεί και πώς θέλει τη συμφωνία η Άγκυρα.

Τα οκτώ σημεία του προσχεδίου

Προς το παρόν μόνο το προσχέδιο της συμφωνίας που είχε  δώσει ο Ντόναλντ Τουσκ και παρέδωσε στους ηγέτες των κρατών μελών, μπορεί να προσεγγίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθούν οι ευρωπαϊκές προσπάθειες για συμφωνία με την Τουρκία και το οποίο έχει οκτώ βασικά σημεία:

1. Όλοι οι νέοι παράτυποι μετανάστες που έρχονται από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Όλοι οι μετανάστες που έρχονται στα νησιά θα καταγράφονται και όσοι δεν κάνουν αίτηση ασύλου ή εκείνοι των οποίων η αίτηση ασύλου απορρίπτεται θα επιστρέφονται στην Τουρκία. Η Τουρκία και η Ελλάδα, με την συνδρομή των θεσμών και οργάνων της ΕΕ, θα λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και θα συμφωνήσουν διμερώς σε κάθε αναγκαία ρύθμιση, συμπεριλαμβανόμενης και της παρουσίας Τούρκων αξιωματούχων στα ελληνικά νησιά, για να διασφαλιστεί η συνεργασία και η ομαλή λειτουργία των ρυθμίσεων αυτών. Τα έξοδα θα καλυφθούν από την ΕΕ. Οι μετανάστες που βρίσκονται ήδη στα ελληνικά νησιά θα μεταφερθούν σε κέντρα υποδοχής στην ηπειρωτική Ελλάδα.

2. Για κάθε Σύρο που θα επιστρέφεται από τα ελληνικά νησιά στην Τουρκία, άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην Ε.Ε. Προτεραιότητα θα δίνεται σε πρόσφυγες που δεν έχουν προσπαθήσει να μπουν παράτυπα ή δεν έχουν μπει στο παρελθόν παράτυπα στην Ε.Ε. Σε περίπτωση που καλυφθούν οι θέσεις προσφύγων που έχουν προβλεφθεί, θα αναθεωρηθεί ο μηχανισμός.

3. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα να εμποδίσει τη δημιουργία νέων θαλάσσιων ή χερσαίων μεταναστευτικών οδών από την Τουρκία στην Ε.Ε. και θα συνεργαστεί με γειτονικές χώρες και την Ε.Ε. για το σκοπό αυτό.

4. Όταν έχουν σταματήσει ή τουλάχιστον μειωθεί σημαντικά οι παράνομοι είσοδοι είσοδοι μεταξύ της Τουρκίας και της Ε.Ε., θα ενεργοποιηθεί το Εθελοντικό Σχέδιο Ανθρωπιστικής Εισόδου και τα μέλη της Ε.Ε. θα συνδράμουν σε εθελοντική βάση στο σχέδιο αυτό.

5. Θα επιταχυνθεί η διαδικασία κατάργησης της βίζας για Τούρκους υπηκόους που ταξιδεύουν στην Ε.Ε. το αργότερο μέχρι το τέλος του Ιουνίου του 2016.

6. Η Ε.Ε., σε συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει την καταβολή της αρχικής χορήγησης των 3 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία και θα διασφαλίσειχρηματοδότηση για άτομα που βρίσκονται υπό προσωρινή προστασία στην Τουρκία πριν από το τέλος Μαρτίου. Το ανώτατο όριο που μπορεί να δοθεί στην Τουρκία από την Ε.Ε. για τους πρόσφυγες είναι άλλα 3 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2018.

7. Η Ε.Ε., σε συνεργασία με την Τουρκία, θα προετοιμαστεί για την απόφαση του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις για ένταξη στην Ε.Ε. το συντομότερο δυνατόν, βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Οκτωβρίου (το Κεφάλαιο 17 άνοιξε τον περασμένο Δεκέμβριο).

8. Η Ε.Ε. και τα μέλη της θα συνεργαστούν με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για τη βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Συρία, η οποία θα επιτρέψει στον πληθυσμό της χώρας και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε περιοχές που είναι περισσότερο ασφαλείς.