Ανδρέας Παπανδρέου: 20 χρόνια από τον θάνατό του

Τα ερωτήματα ποιος ήταν και τι πέτυχε ή ποιες είναι οι ευθύνες του για τη σημερινή κατάσταση της χώρας συνεχίζουν να απασχολούν το πολιτικό ρεπορτάζ. Παρότι έχουν περάσει 20 χρόνια από τον θάνατό του, ο Ανδρέας Παπανδρέου συνεχίζει να ενώνει (κάποιους) και να να διχάζει (άλλους). Η πολιτική (και οι πολιτικοί) φαίνεται δεν έχει αποφασίσει ακόμη ότι έχει έρθει η ώρα να τον αφήσει στην αρμοδιότητα της ιστορίας.

Ο λαός τον φώναζε Ανδρέα. «Γιατί είδε σε αυτόν τον εαυτό του» λένε οι ψυχολόγοι. «Ήταν το αντίβαρο στη αριστοκρατική του καταγωγή» προτιμούν να επισημαίνουν για αυτόν ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές.

Το σίγουρο είναι πως ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ ήξερε, ή πίστευε έστω, πως οι άνθρωποι ζούμε μόνο μία φορά. Και προσπάθησε να χωρέσει στα χρόνια του όσα περισσότερα μπορούσε. Άνθρωπος με γνώση του παρελθόντος και όραμα για το μέλλον που ζούσε έντονα την εποχή του.

Γεννήθηκε Έλληνας, γιος πρωθυπουργού. Σπούδασε και έγινε καθηγητής πανεπιστημίου στις ΗΠΑ. Επέστρεψε στην Ελλάδα επί Δεξιάς. Έγινε βουλευτής με το κόμμα του πατέρα του. Συγκρούστηκε μαζί του και έκανε το δικό του. Έκανε δύο γάμους και τέσσερα παιδιά. Δεν δίστασε να χωρίσει τη γυναίκα της ζωής του, παρότι τα χρόνια είχαν περάσει. Παρότι τα χρόνια του έγγαμου βίου συνέχιζε να έχει προσωπική ζωή. Μετά τη Μαργαρίτα οδήγησε στα σκαλιά της εκκλησίας και της εξουσίας και τη Δήμητρα.

Είναι δύσκολο να ορίσει κανείς το αποτύπωμα μιας τέτοιας προσωπικότητας. Θα το επιχειρήσουμε μέσα από δέκα... ναι για τον Ανδρέα:

Ήταν χαρισματικός; Ναι.
Ηγέτης; Ναι.
Λαϊκιστής; Ναι.
Ρεαλιστής και εκσυγχρονιστής; Ναι.
Είπε ψέματα; Ναι;
Έκανε την πλειοψηφία όσων υποσχέθηκε; Ναι.
Άλλαζε πολιτική; Ναι.
Άλλαξε τη χώρα; Ναι.
Βελτίωσε τη ζωή των Ελλήνων και τη διεθνή θέση της χώρας; Ναι.
Αύξησε το δημόσιο χρέος; Ναι.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου ως πρωθυπουργός αναγνώρισε την Εθνική Αντίσταση. Έδωσε ρόλο στους συνδικαλιστές και τους φοιτητές. Επιλογές που γύρισαν μπούμερανγκ. Δημιούργησε το ΕΣΥ. Ενίσχυσε τον κοινοβουλευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος. Καθιέρωσε τον πολιτικό γάμο. Την ισότητα των δύο φύλων. Κατάργησε την προίκα. Ψήφισε τον Νόμο Πλαίσιο του 1982 για τα ΑΕΙ. Έδωσε συντάξεις στα «περήφανα γηρατιά». Αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους. Έκανε αρθρόες προσλήψεις. Διεύρυνε τους ορίζοντες της εξωτερικής πολιτικής. Έδωσε περιεχόμενο στην έννοια του κοινωνικού κράτους. Ανέδειξε νέα πρόσωπα και νέα... τζάκια. Κατηγορήθηκε πως διέλυσε τη δημόσια διοίκηση, κατηγορήθηκε για κομματικές προσλήψεις (αναξιοκρατία) και διαφθορά.