Ο Αύγουστος και το φεγγάρι του στην ελληνική μουσική

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που έχει συνδεθεί με τις καλοκαιρινές διακοπές, τα ταξίδια και την ανεμελιά. Κατέχει όμως ξεχωριστή θέση και στη λαογραφία. Ας αναφέρουμε μερικά σχετικά στοιχεία.

Οφείλει το όνομά του στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Οκταβιανό Αύγουστο. Η αφθονία των καρπών που ωριμάζουν τον Αύγουστο, του "έδωσε" το όνομα τραπεζοφόρος. Έχει όμως και τις… κακές του. Οι πρώτες μέρες του θεωρούνται γενικά δυσοίωνες. Λέγονται δρίμες και γι' αυτό ο Αύγουστος είναι γνωστός και ως Δριμάρης. Χαρακτηριστικά, στη Νάξο, το χρονικό διάστημα από την 1η ως την 5η Αυγούστου που συμπίπτει με τις δρίμες, ονομάζεται αγιόπεφτα και στη διάρκειά τους δεν πλένουν ρούχα γιατί θεωρούν ότι σκίζονται από δαιμονικά όντα.

Ο Αύγουστος έχει και καιρικό ενδιαφέρον. Από τον καιρό των πρώτων έξι (ή δώδεκα ημερών του), οι πρακτικοί μετεωρολόγοι μπορούν να προβλέψουν τις καιρικές συνθήκες των επόμενων δώδεκα μηνών. Οι ημέρες αυτές ονομάζονται μερομήνια. Ο Αύγουστος, λογικό είναι, να έχει εμπνεύσει και πολλούς συνθέτες και στιχουργούς. Έτσι, υπάρχει μια πληθώρα τραγουδιών γι' αυτό τον μηνά. Θα αναφέρουμε εδώ τα γνωστότερα.

Ο μεγάλος, νομπελίστας ποιητής, Οδυσσέας Ελύτης, έγραψε το τραγούδι ο "Αύγουστος", που μελοποίησε ο Λίνος Κόκοτος και ερμήνευσε η Ρένα Κουμιώτη (πρώτη εκτέλεση 1972). "Ο Αύγουστος ελούζονταν, λούζοντας την αστροφεγγιά, κι από τα γένια του έσταζαν, άστρα και γιασεμιά…". Το τραγούδι αυτό κυκλοφόρησε το 1979 και σε τελείως διαφορετική εκτέλεση από την Αφροδίτη Μάνου και μουσική Μιχάλη Τρανουδάκη.

Ο αξέχαστος Νίκος Παπάζογλου έγραψε το τραγούδι "Αύγουστος" (1984), πολυαγαπημένο και με πολλές επανεκτελέσεις ως σήμερα. "Πώς μπορώ να ξεχάσω τα λυτά της μαλλιά, την άμμο που σαν καταρράκτης έλουζε…".

Ο Ορφέας Περίδης έγραψε κι αυτός τραγούδι με τίτλο "Αύγουστος". "Μέσα στ' Αυγούστου τη νυχτιά ο ουρανός, τα' αστέρια δίχτυ πλεγμένο με το φως, του ανέμου περιστέρια". Το 2002, ο Γιώργος Μουκίδης, που βρίσκεται για… εξωκαλλιτεχνικούς λόγους στην επικαιρότητα τελευταία, έγραψε και ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος". "Μη με παίρνεις και με ψάχνεις κάθε Αύγουστο είναι άνοστο αστείο και κακόγουστο…". Το τραγούδι ερμήνευσε αργότερα και ο Βασίλης Καρράς.

Το 2007, η Έλλη Πασπαλά ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος" σε μουσική Ευανθίας Ρεμπούτσικα και στίχους Ελένης Ζιώγα. "Κι εσύ μου λες να ξεχαστώ, τον Αύγουστο να σβήσω από τους μήνες, μα κι αν τις μνήμες πολεμώ, στον Αύγουστο με πάνε πάλι εκείνες…". Το 2010, η Γλυκερία, σε μουσική Γιώργου Ζήκα και στίχους Βάσως Αλαγιάννη, ερμήνευσε το τραγούδι "Τρελός Αύγουστος", ενώ το 2000 η Ελένη Τσαλιγοπούλου είχε τραγουδήσει τη δημιουργία του Γιώργου Ανδρέου, σε ποίηση Διονύση Καρατζά, "Μικρός Αύγουστος". Το 2004, ο Κώστας Λειβαδάς έγραψε το τραγούδι "Κάθε Μήνας Αύγουστος" ("Χανιά"). "Κάθε μήνας Αύγουστος, θάλασσα φωτιά, τούτη η πόλη είναι εδώ για πάντα. Κάθε μήνας Αύγουστος, τρέλα του νοτιά…".

Το 2006, ο Παντελής Θαλασσινός ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος Είναι", σε δική του μουσική και στίχους του αξέχαστου Ηλία Κατσούλη. Το 2011, η Μάρθα Φρίντζηλα ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος στην Αθήνα", σε μουσική και στίχους Θέμου Σκανδάμη. Το 2012, ο Στάθης Αρτινός έγραψε κι ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος Πάλι", ενώ το 2014, ο Κώστας Άγας ερμηνεύει τη δημιουργία του "Αύγουστος 1991 - Μόνος στην Κίμωλο".



Το 2016, κυκλοφόρησε το τραγούδι "Ο Αύγουστος Συννέφιασε", σε μουσική Απόλλωνα Κουκουμβεκάκη, στίχους Μαρίας Σπυράτου και ερμηνεία από τον Μπάμπη Τσέρτο. "Ο Αύγουστος συννέφιασε, κι έκρυψε το φεγγάρι, στην άκρη του παραμυθιού, στης λήθης το πιθάρι…". Το 2008, οι "Onirama" ερμήνευσαν τη δημιουργία του Θοδωρή Μαραντίνη "Αύγουστος". "Στου Αυγούστου τη ζάλη πάνω στην αμμουδιά γεννήθηκα πάλι και κρύφτηκα μες τα δικά σου μαλλιά…".

Ο Αύγουστος όμως φημίζεται και για την πανσέληνό του, την ωραιότερη του χρόνου. Το φεγγάρι του Αυγούστου είναι κι αυτό… χιλιοτραγουδισμένο.

Το 1972, η Πόπη Αστεριάδη ερμήνευσε το τραγούδι "Αύγουστος", σε μουσική Βασίλη Κουμπή και στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. "Αυγουστιάτικο φεγγάρι κι άστρο θα ντυθώ και θα γείρω σε κλωνάρι, ν' αποκοιμηθώ…". Ο αξέχαστος Δημήτρης Μητροπάνος, το 1994, ερμήνευσε το τραγούδι "Τον Αύγουστο που μου χρωστάς" σε μουσική του αείμνηστου Μάριου Τόκα και στίχους Φίλιππου Γράψα. "Τ' Αυγουστιάτικο φεγγάρι δεν το βρήκαμε, πιο νωρίς ήρθ' ο Σεπτέμβρης και χαθήκαμε…".



Οι "Λαθρεπιβάτες" (Παντελής Θαλασσινός - Γιάννης Νικολάου), το 1991, ερμήνευσαν το τραγούδι "Του Αυγούστου η Φωτιά" (μουσική Παντελής Θαλασσινός - στίχοι Οδυσσέας Εισαγγελέας). "Κι ένα φεγγάρι στα βαθιά, ίδιο τ' Αυγούστου η φωτιά με ταξιδεύει…". Το 1992, το "Αυγουστιάτικο Φεγγάρι" ήταν η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Στέλιου Ρόκκου, σε δική του μουσική και στίχους. "Αυγουστιάτικο Φεγγάρι, όσα σου 'χω πει, μ' έχει φάει πάλι η έννοια που 'φυγε αυτή…".



Τον τίτλο "Αυγουστιάτικο Φεγγάρι" έχει και μια επιτυχία  του Δημήτρη Μπάση, σε μουσική Χρήστου Νικολόπουλου και στίχους Άρη Δαβαράκη (1998). "Κάνε μου τη χάρη, του Αύγουστου φεγγάρι, μόνος πώς να ζήσω μου 'στησαν παγίδα, δως μου μιαν αχτίδα για να ξαναρχίσω…". Το 1993, ο Στέφανος Κορκολής ερμήνευσε το τραγούδι "Έλα", σε δική του μουσική και στίχους Εύης Δρούτσα. "Αυγουστιάτικο φεγγάρι το κορμί σου, να ιδρώνω και να χάνομαι μαζί σου…".

"Αυγουστιάτικο Φεγγάρι", τραγούδησαν και η Χριστιάνα το 1992, σε μουσική Giuseppe Cioffi  και στίχους Μάνου Τσιλιμίδη, οι "Anasa", το 2008, η Μάγδα Βαρούχα, το 2015, σε στίχους και μουσική Αλέξανδρου Κούρου. Επίσης, "Το Αυγουστιάτικο Φεγγάρι" ερμήνευσε το συγκρότημα "18 Καλοκαίρια Μετά", με την υπέροχη φωνή της Όλγας Κασίμη, ενώ η Κατερίνα Ντίνου τραγούδησε το "Αυγουστιάτικο Φως", σε μουσική Φίλιππου Περιστέρη και στίχους Χρίστου Ξένου.
 
Κλείνουμε το αφιέρωμα αυτό, με ένα σχετικά άγνωστο… αυγουστιάτικο τραγούδι. Πρόκειται για τη δημιουργία του εξαίρετου τραγουδοποιού Χρήστου Γιαννόπουλου "Ένας Αύγουστος Αλήτης", με τη Γιούλη Τσίρου (1996). "Μα ένας Αύγουστος αλήτης, σαν τον άλλο μου εαυτό, άγιος και βαρυποινίτης με τραβάει απ' το βυθό, ένας Αύγουστος αλήτης, σαν τον άλλο μου εαυτό…".

Φυσικά, υπάρχουν και πολλά άλλα τραγούδια για τον Αύγουστο και το φεγγάρι του, τα οποία δεν μπορούν να συμπεριληφθούν σ' ένα σύντομο αφιέρωμα. Κι επειδή… δεν τα ξέρουμε κι όλα, είναι η ευπρόσδεκτη η βοήθεια των αναγνωστών μας!