Η μεγάλη ευκαιρία της τεχνολογικής «επανάστασης» για την Ελλάδα

Η Ελλάδα σπάνια αναφέρεται ως πρωτοπόρος της τεχνολογίας εδώ και πολλές δεκαετίες. Στη σύγχρονη εποχή, όμως, στο σήμερα κάτι δείχνει να κινείται, με τη χώρα μας να προσπαθεί να κάνει σταθερά βήματα προς το μέλλον. Στο πλαίσιο αυτό, υιοθετούνται πολιτικές ενίσχυσης των επενδύσεων στο καίριο πεδίο των υποδομών, αλλά και αξιοποιούνται με αποδοτικότερο τρόπο τα κονδύλια που προορίζονται για την τόνωση της καινοτομίας και της χρήσης νέων τεχνολογιών, προσβλέποντας στα σημαντικά οφέλη που απορρέουν από μία τέτοια πολιτική, τόσο για την εθνική οικονομία, όσο και για το σύνολο της κοινωνίας.

Αποτέλεσμα αυτών των κινήσεων είναι ότι, ενώ μετά από 8 χρόνια κρίσης, ο δείκτης ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας συνεχίζει να επιδεινώνεται, με τη χώρα μας να υποχωρεί στην 87η θέση μεταξύ 137 χωρών στη σχετική λίστα του World Economic Forum (WEF) 2017-2018, κατέχουμε σημαντικά υψηλότερη θέση όσον αφορά την Τεχνολογική Ετοιμότητα (50η θέση).

Σταθερά βήματα προς ένα καλύτερο αύριο 

Αντιλαμβανόμενοι τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας, τόσο ο δημόσιος, όσο και ο συνήθης πρωτοπόρος, ιδιωτικός τομέας, έχουν ενσκήψει με περισσότερη θέρμη στο θέμα της τεχνολογίας, προχωρώντας σε σημαντικές τομές που αναδιαμορφώνουν συνολικά το τοπίο στην ελληνική οικονομία και την επιχειρηματική πραγματικότητα, δημιουργώντας προϋποθέσεις σημαντικής προόδου και ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.

Στο πλαίσιο αυτό, μία σειρά τεχνολογικών μέτρων έχει δώσει ώθηση σε σημαντικούς τομείς, με κινήσεις που τροφοδοτούν με το απαραίτητο «οξυγόνο» την οικονομία και τους πολίτες. Καίριο ρόλο στις εξελίξεις διαδραματίζει η αναβάθμιση των τηλεπικοινωνιακών υποδομών της χώρας. 

Με υπό εξέλιξη επενδύσεις άνω των 2,5 δισ. ευρώ σε δίκτυα οπτικών ινών και βασικό αρωγό τον ιδιωτικό τομέα, ολόκληρη η χώρα εισέρχεται πλέον στην εποχή των υψηλών και υπερυψηλών ταχυτήτων μεταφοράς δεδομένων και πλοήγησης στο Διαδίκτυο. Ενδεικτικά, στο Δείκτη Διαδικτύου (Web Index), που βαθμολογεί τη συνεισφορά του διαδικτύου στην ανάπτυξη (κοινωνική, οικονομική, πολιτική κλπ.) και στα ανθρώπινα δικαιώματα παγκοσμίως, η Ελλάδα κινείται πάνω από το μέσο όρο. Ίδια εικόνα και στο Δείκτη Δικτυακής Ετοιμότητας (The Networked Readiness Index), παρά την σχετική επιδείνωση των επιδόσεων που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια.

Ας δούμε όμως ποιοι τομείς ωφελούνται από τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της χώρας και τι σημαίνει αυτό για την οικονομία, το κράτος, τις επιχειρήσεις και, βέβαια, τους πολίτες:


 

Παιδεία

Τα κέρδη από το μεγαλόπνοο έργο της αναβάθμισης των τηλεπικοινωνιακών υποδομών είναι πολλαπλά, ξεκινώντας από το βασικότερο, που δεν είναι άλλο από τον τεχνολογικό γραμματισμό του συνόλου του πληθυσμού που θα προσφέρει η απρόσκοπτη πρόσβαση στο Internet και η εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες. Ακόμη, καθίσταται πλέον εφικτή η συγκράτηση, αλλά και η επαναπροσέλκυση του επιστημονικού προσωπικού που έχει φύγει στο εξωτερικό τα χρόνια της κρίσης, ενώ δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την παραγωγή προϊόντος υψηλής προστιθέμενης αξίας και για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τόσο όσον αφορά ανάγκες της σημερινής οικονομίας, όσο και έναντι όσων δυνητικά μπορεί να απειληθούν τα επόμενα χρόνια από την τεχνολογική εξέλιξη (τεχνητή νοημοσύνη, ρομποτική κλπ.).




 

Υγεία

Η τηλεϊατρική είναι γνωστός όρος στην Ελλάδα τουλάχιστον τα τελευταία 20 χρόνια. Κι ενώ μπορεί ήδη να έχει βοηθήσει χιλιάδες πολίτες σε απομακρυσμένα νησιά και χωριά της περιφέρειας, οι οποίοι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα είχαν πρόσβαση στην παραμικρή ιατρική βοήθεια, οι πραγματικές δυνατότητες της τεχνολογίας αυτής μόλις τώρα αρχίζουν να αποκαλύπτονται. Με τα νέα δίκτυα πρόσβασης και τη σταδιακή έλευση του 5G από το 2020, ο τομέας αυτός θα γνωρίζει ραγδαία εξέλιξη και οι κύριοι αποδέκτες, οι Έλληνες πολίτες, θα είναι οι μεγάλοι ωφελημένοι.

Περιβάλλον

Με τις νέες τεχνολογίες, καθίσταται ευκολότερη η διαχείριση υδάτινων πόρων, η παρακολούθηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της κατάστασης καλλιεργειών, των επιπέδων νερού και ξηρασίας, κ.ά. Οι περιπτώσεις «hi-tech» αγροτών βλέπουν όλο και πιο συχνά το φως της δημοσιότητας (και) στη χώρα μας, ενώ όλο και περισσότερες ελληνικές πόλεις πραγματοποιούν σημαντικά βήματα προόδου, με την τεχνολογία να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στην προσπάθειά τους. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι η «έξυπνη πόλη» (Smart City) της Χαλκίδας και ο πρωτοπόρος Δήμος Τρικάλων.

Γραφειοκρατία

Τα νέα δίκτυα τηλεπικοινωνιακών υποδομών και η αναβαθμισμένη τεχνολογική μηχανοργάνωση του δημοσίου προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα για παροχή προηγμένων υπηρεσιών από το κράτος, με δραστική μείωση του χρόνου και του κόστους για καθημερινές διεργασίες, όπως η αναζήτηση εγγράφων ή πιστοποιητικών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών είναι η διαδικτυακή πύλη «Ερμής» και το «Μητρώο Πολιτών», ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται και η υλοποίηση του προγράμματος για την ηλεκτρονική υπογραφή.

Επιχειρηματικότητα

Οι ελληνικές εταιρείες και το οικονομικό περιβάλλον αναμένεται ότι θα ωφεληθούν τα μέγιστα από την αναβάθμιση των τεχνολογικών υποδομών, καθώς με τις υψηλές ταχύτητες πρόσβασης δεν θα υπάρχει το χάσμα στην επικοινωνία και τη λειτουργία των επιχειρήσεων έναντι εκείνων στο εξωτερικό, που απολαμβάνουν εδώ και καιρό μεγαλύτερο εύρος και καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις θα μπορέσουν και πάλι να προσελκύσουν καλύτερο εργατικό δυναμικό, αφού οι υποδομές δεν θα αποτελούν εμπόδιο στην προσπάθειά τους αυτή.

Ενέργεια

Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας γνωρίζουν ραγδαία ανάπτυξη παγκοσμίως και η χώρα μας, που δεν στερείται δυναμικής σε ήλιο, άνεμο και υδάτινους πόρους, οφείλει να κινηθεί προς την ταχύτερη υιοθέτηση των ΑΠΕ. Μπορεί οι αρχικές προσπάθειες για επενδύσεις να πέρασαν από χίλια κύματα, όμως οι «παιδικές ασθένειες» δείχνουν να έχουν καταπολεμηθεί και η κατάσταση εξομαλύνεται, με πολλαπλασιαστικά οφέλη για το περιβάλλον (μείωση ρύπων), την οικονομία (μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα και τις εισαγωγές καυσίμων-ενέργειας, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας) και την κοινωνία (καλύτερη αυτονομία, περισσότερες εναλλακτικές, δυνατότητα κάλυψης των αναγκών ενέργειας σε τοπικό επίπεδο).

Παράλληλα, πολλές ελπίδες βασίζονται και σε ένα πολλά υποσχόμενο σχέδιο, που δείχνει να ωριμάζει, μετά και την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ενέργειας σε σπίτια και επιχειρήσεις, το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή του τρόπου χρέωσης και μείωση του κόστους για σημαντικό μέρος του πληθυσμού και του επιχειρηματικού κόσμου.



 

Μεταφορές

Στο σκέλος των μεταφορών, η τηλεματική και οι πρωτοποριακές τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες αλλάζουν άρδην το τοπίο. Όσον αφορά τις αστικές και τις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες, υπάρχουν προϋποθέσεις για σημαντική βελτίωση στη διαχείριση των διαθέσιμων στόλων, με αντίστοιχα οφέλη για την εξοικονόμηση πόρων και την εξυπηρέτηση του επιβατηγού κοινού.

Μάλιστα, αναμένονται σημαντικές εξελίξεις με τον εκσυγχρονισμό του στόλου των λεωφορείων που καλύπτουν διαδρομές στα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς και με τη σταδιακή χρήση αυτοματοποιημένων συρμών (το επόμενο διάστημα αναμένεται να ξεκινήσουν δοκιμαστικές διαδρομές μη επανδρωμένων συρμών στο Μετρό της Αθήνας). Ακόμη, σε ό,τι αφορά τη μεταφορά εμπορευμάτων και αγαθών, τα οφέλη από τον εξ' αποστάσεως έλεγχο στόλων οχημάτων και πλοίων οδηγούν σε βελτιστοποίηση της χρήσης τους και μεγιστοποίηση της απόδοσής τους, ενώ παράλληλα αναβαθμίζεται και το επίπεδο ασφαλείας.

Επενδύσεις

Τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει σειρά ειδήσεων για σημαντικές επενδύσεις δεκάδων, ακόμη και εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ σε ελληνικές εταιρείες, νεοφυείς ή και πιο παραδοσιακές. Ασφαλώς δεν πρόκειται για κάτι που συνέβη ξαφνικά, από τη μία μέρα στην άλλη, απλά η ταχύτητα της πληροφορίας επιτρέπει πλέον σε όλους να γνωρίζουν τέτοιου είδους νέα σε άμεσο χρόνο. Κύριο χαρακτηριστικό όμως αυτών των συμφωνιών αποτέλεσε σε πολλές περιπτώσεις η τεχνολογία, αφού η καινοτομία παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, τα οποία οι ξένοι επενδυτές δεν μπορούσαν να αγνοήσουν. Είτε προέρχονται αμιγώς από τον κλάδο της τεχνολογίας, είτε από τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας, είτε των μεταφορών, οι ελληνικές εταιρείες έχουν δείξει ότι κερδίζουν την ψήφο εμπιστοσύνης των διεθνών επενδυτών, με όλα τα θετικά οφέλη για την οικονομία και την κοινωνία από την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων.




 

Εμπόριο

Εν μέσω κρίσης και capital controls υπήρξαν δύο κερδισμένοι: οι ηλεκτρονικές πληρωμές και το e-εμπόριο. Η επιβολή των περιορισμών στη μετακίνηση κεφαλαίων οδήγησε το καταναλωτικό κοινό στην υιοθέτηση του ηλεκτρονικού χρήματος και μαζί στην αξιοποίηση όλων των τελευταίων τεχνολογιών στο πεδίο των πληρωμών. Έτσι, η χρήση του πλαστικού χρήματος συνεχίζει να καταγράφει σημαντική αύξηση, ενώ και τα πιο σύγχρονα μέσα πληρωμών, με αιχμή τα smartphones, γνωρίζουν ραγδαία ανάπτυξη. Συνολικά ο τζίρος του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα ξεπερνάει πλέον τα 4,5 δισ. ευρώ ετησίως.