Βrexit: Ο πραγματικός κίνδυνος για τη διάλυση της ΕΕ

Αν και αυτήν την στιγμή την Ευρώπη απασχολεί ένα Grexit, ο μεγαλύτερος κίνδυνος που καραδοκεί για την Ένωση είναι ένα ενδεχόμενο Brexit -ήτοι, μια απόφαση των Βρετανών στο επερχόμενο δημοψήφισμά τους, για αποχώρηση από την ΕΕ.

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε μια «αλυσιδωτή αντίδραση» στην Ευρώπη για υιοθέτηση μιας πιο απελευθερωμένης αγοράς, κάτι που βλέπουν με καλό μάτι χώρες όπως η Ελβετία και η Ισλανδία. Παράλληλα, θα ενθάρρυναν και χώρες όπως η Δανία ή η Σουηδία, που επιθυμούν διακαώς να ξεφύγουν από το σφιχτό έλεγχο των ευρωπαϊκών θεσμών και να αναλάβουν οι ίδιοι τον έλεγχο των οικονομιών τους.

Πολιτικοί από τα μεγαλύτερα κόμματα της Ισλανδίας και της Σουηδίας υποστηρίζουν ότι η Βρετανία μπορεί πολύ εύκολα να σταθεί αυτόνομα εκτός ΕΕ και ότι οι απόψεις ότι θα είναι απομονωμένη δεν είναι παρά αβάσιμες. Αντίθετα, η έξοδος της Βρετανίας θα μπορούσε να την οδηγήσει σε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων στις συναλλαγές της.

Την κατάσταση «αποδόμησης» της Ευρώπης παρακολουθούν από κοντά αρκετές χώρες -ανάμεσά τους η Δανία και η Σουηδία-, οι οποίες θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να ξανασκεφτούν τη σχέση τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μια βρετανική αποχώρηση θα μπορούσε να έχει μία επίδραση τύπου ντόμινο, και να ενθαρρύνει άλλα έθνη να αναζητήσουν τη δική τους ανεξαρτησία και την ενίσχυση της οικονομικής τους ανάπτυξης. Ήδη, το Κόμμα Ανεξαρτησίας της Ισλανδίας κάλεσε τη Βρετανία να επανέλθει στην EFTA (Eυρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών), της οποίας τα μέλη -Ισλανδία, Ελβετία, Νορβηγία και Λιχτενστάιν- έχουν μεν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ, αλλά δεν υπόκεινται στους ίδιους πολιτικούς ελέγχους που επιβάλλουν οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών στα υπόλοιπα-κράτη. 

Η σημασία της ΕΕ για τη Βρετανία, ως εμπορικού εταίρου, κάνει πολύ πιο σημαντικές τις συναλλαγές της με αγορές εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι σκεπτικιστές Βρετανοί για την έξοδο από την ΕΕ υποστηρίζουν ότι είναι καλύτερα να παραμείνουν εντός, έτσι ώστε να μπορούν να ελέγχουν από μέσα τους κανόνες του παιχνιδιού στις Βρυξέλλες.

Όμως, οι χώρες της EFTA αποδεικνύουν ότι μπορούν να διαπραγματευτούν τις δικές τους συμφωνίες με χώρες εκτός ΕΕ. Μία ελευθερία που η Βρετανία -και οι άλλες χώρες της Ένωσης- δεν έχουν. Μόνιμα έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτές οι χώρες μπορούν να κάνουν τις δικές τους συμφωνίες με σημαντικές αγορές, όπως οι αναδυόμενες οικονομίες.

Για παράδειγμα, το μέλος της EFTA, η Ελβετία έχει εμπορικές συμφωνίες με την Κίνα και την Ιαπωνία, και διαπραγματεύεται με τους δικούς της όρους με χώρες, όπως η Ινδία, η Μαλαισία, η Ινδονησία, το Βιετνάμ και οι Φιλιππίνες. 

Υπό αυτές τις συνθήκες, η συμμετοχή της Βρετανίας σ' αυτό το γκρουπ μοιάζει ιδανική συνθήκη για όλους. Είναι προφανές ότι ο καθένας θα ήθελε τη Βρετανία ως προνομοιούχο εμπορικό εταίρο, καθώς έχει μία τεράστια εσωτερική αγορά, και ήδη αρκετά πιο ανοιχτή από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές.

Αυτή την στιγμή γίνεται μία μεγάλη κουβέντα με τους κεντροδεξιούς πολιτικούς σε πολλές από τις χώρες της ΕΕ, με στόχο τη δημιουργία μιας νέας Ευρωπαϊκής Κοινής Αγοράς (ECM), με βάση πάντα τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια τέτοια ένωση θα επιτρέψει το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ των κρατών, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις και φόρους, και χωρίς περιορισμούς στις χώρες-μέλη να κάνουν τις δικές τους εμπορικές συμφωνίες εκτός της ECM.
 
Οι υποστηρικτές αυτής της νέας ιδέας λένε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να πάει πίσω στις «πρώτες αρχές» της, έχοντας μάθει και παραδειγματιστεί από τα λάθη που έγιναν με την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία την οδήγησαν στα σημερινά της αδιέξοδα.

Να αλλάξει κατεύθυνση, κινούμενη προς μία διηπειρωτική αγορά με χαλαρούς κανονισμούς, μία ελεύθερη περιοχή εμπορίου, χωρίς τελωνεία και δασμούς.

Και πάνω απ' όλα χωρίς το άλλοθι μιας υποτιθέμενης πολιτικής ένωσης, που ποτέ δεν αναπτύχθηκε και ποτέ δεν λειτούργησε πραγματικά στην πράξη.