Η απίστευτη ιστορία του... βιάγκρα των Ιμαλαΐων

Zούμε σε έναν πλανήτη γεμάτο εκπλήξεις, που ακόμα και στην εποχή του Ίντερνετ δεν παύει να μας εκπλήσσει με μαγικές ιστορίες και όμορφα μυστικά. Όπως για παράδειγμα αυτό που συμβαίνει με έναν παράξενο μύκητα που βγαίνει στα λιβάδια του Θιβέτ και που ο μύθος που τον ακολουθεί είναι αντάξιος με την υψηλή τιμή που έχει στις αγορές της Ασίας.

Η δημιουργία αυτού του μύκητα με την επιστημονική ονομασία «Cordyceps» είναι ένα από τα πιο σπάνια θαύματα της φύσης. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού, που διαρκεί ελάχιστους μήνες σ' αυτά τα ύψη, σπόροι του διαχέονται στον αέρα. Οι μικροί αυτοί σπόροι περνούν στο σώμα εντόμων που πετούν στην περιοχή. Όταν έρθει το κρύο, τα έντομα αυτά κρύβονται μέσα στο έδαφος και πεθαίνουν. 

Με την άφιξη της άνοιξης, ο σπόρος που έχει επιβιώσει μέσα στο σώμα του παγωμένου εντόμου αρχίζει και μεγαλώνει, τρεφόμενος από τα υπολείμματα του εντόμου. Ο μύκητας έτσι αναπτύσσεται και βγαίνει στην επιφάνεια του εδάφους, από το οποίο εξέχει μόλις λίγα εκατοστά, έτσι ώστε να είναι σχεδόν αδύνατον να το ξεχωρίσεις από απόσταση.

Η ιστορία έως εδώ θα μπορούσε και από μόνη της να είναι ένα θαυμαστό παραμύθι της φύσης. Όμως κάπου εδώ μπαίνει ο άνθρωπος. Και μάλιστα οι άνθρωποι του Θιβέτ, οι οποίοι ζουν σε ένα από τα πιο απομόνωμένα μέρη του πλανήτη, την επαρχία Yushu η οποία είναι μία έκταση μεγαλύτερη και από την συρία, αλλά με πληθυσμό μόλις 400.000 ανθρώπους. Για τους περισσότερους από αυτούς που ζουν στην εξοχή, η περίοδος του Μαΐου-Ιουνίου κάθε έτους είναι η εποχή του συγκεκριμένου μύκητα, του yartsa gunbu όπως ονομάζεται στην τοπική διάλεκτο. 

Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι ξεχύνονται στα λιβάδια της περιοχής, και σκυμένοι επί ώρες πάνω από το έδαφος προσπαθούν να βρουν και να ανασύρουν τον πολύτιμο αυτό μύκητα. Μάλιστα στο κυνήγι αυτού του φυσικού θυσαυρού πρωτοστατούν τα παιδιά, όχι μόνο γιατί έχουν καλύτερη όραση, αλλά και γιατί είναι πολύ πιο ευέλικτα στο διαρκές σύρσιμο πάνω στο έδαφος. Το φυτό βγαίνει σε υψόμετρο πάνω από 4.000 μέτρα και απαιτεί τις ειδικές ικανότητες των θιβετιανών ώστε να μπορεί να αντέξει κανείς να δουλεύει σε τέτοια περιοχές με χαμηλή περιεκτικότητα οξυγόνου στον αέρα.

Ο πυρετός για το κυνήγι του yartsa gunbu είναι εύκολα εξηγίσιμος, καθώς αξίζει το βάρος του σε... χρυσάφι. Πωλείται σε μεγάλες αγορές της Κίνας και της Άπω Ανατολής, θεωρούμενο ότι έχει μεγάλες θεραπευτικές ιδιότητες από τον καρκίνο έως τους σωματικούς πόνους. Αλλά αυτό που έχει εκτοξεύσει τελευταία την τιμή του είναι ότι θεωρείται πλέον ένα φυσικό... βιάγκρα που βελτιώνει σημαντικά την σεξουαλική ζωή τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών.

Η αναζήτηση του μύκητα εξελίσσεται με εντατικό ρυθμό τους δύο μήνες της άνοιξης, και παραμένει μία εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη δουλειά με αρκετή δόση τύχης (όπως ακριβώς και το κυνήγι του χρυσού).

Στην αρχική φάση, υπάρχει η περίπτωση να βρει κανείς έναν τέτοιο μύκητα κάθε 15 λεπτά συρσίματος στο χορτάρι, αλλά αργότερα, προς το τέλος της σεζόν, θεωρείται κάποιος τυχερός αν βρίσκει ένα μύκητα κάθε δύο ώρες. Η ανάσυρσή του από το έδαφος απαιτεί χειρουργικές κινήσεις ώστε να μην καταστραφεί το κουκούλι της πεταλούδας, και να βγει το φυτό ακέραιο ώστε να πιάσει καλύτερη τιμή στην αγορά.

Παρά τις προσπάθειες που έχουν γίνει σε όλο τον κόσμο σε ειδικά εργαστήρια, κανείς δεν έχει καταφέρει να φτιάξει yartsa gunbu σε συνθήκες φυτωρίου. Έτσι παραμένει η περιοχή του Θιβέτ η μοναδική στον κόσμο που παρουσιάζεται αυτό το φυτό, κάτι που σημαίνει και σημαντικά έσοδα για αυτή την πολύ περιορισμένη οικονομικά περιοχή του πλανήτη.

Τα στοιχεία που υπάρχουν για το 2013 κάνουν λόγο για 50 τόνους yartsa gunbu, τα οποία απέφεραν... 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, περίπου το μισό απ' ότι συλλέγει το Θιβέτ από την άλλη μεγάλη πηγή εσόδων του, τον τουρισμό. 

Ο μύκητας της πεταλούδας αποτελεί επίσης και την σωτηρία της παραδοσιακής ζωής του Θιβέτ, ή τουλάχιστον ότι έχει απομείνει από αυτήν μετά τις πιέσεις που ασκεί εδώ και χρόνια η Κίνα στην περιοχή. Στην υπόλοιπη Κίνα, οι μισοί από τους κατοίκους δουλεύουν πια σε αγροτικές εργασίες.

Στο Θιβέτ αντίθετα, που έχει συνολικά έξι εκατομμύρια κατοίκους και έκταση περίπου όσο και Δυτική Ευρώπη, η μείωση του πληθυσμού προς τις πόλεις ήταν μόλις 4% στην δεκαετία από το 2000 έως το 2010. Το yartsa gunbu αποτελεί ένα σημαντικό έσοδο για την περιοχή, το οποίο έχει συμβάλλει στο να μπορεί να ανταπεξέλθει στις δεκάδες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοί της.

Δεν λείπουν όμως και τα προβλήματα, ιδίως από τα προϊόντα «μαϊμού» που έχουν κατακλύσει την αγορά της Κίνας σε πολύ χαμηλές τιμές. Ενώ και ο πόλεμος του προέδρου της Κίνας Ξι κατά την διαφθοράς, έχει μειώσει και την παροχή ακριβών δώρων στους υψηλά ιστάμενους, με τον μύκητα της πεταλούδας να ήταν ένα από τα αγαπημένα δώρα προς τα μέλη του κόμματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένα κουτί με 80 τέτοια φυτά κόστιζαν περίπου 10.000 δολάρια μέχρι πριν λίγο καιρό, κάτι που έκανε αυτό το δώρο ιδιαίτερα πολύτιμο για τους αξιωματούχους στην Κίνα.