Brexit: Οι άμεσες συνέπειες και τα ερωτηματικά

Στο άγνωστο βαδίζει πλέον η Βρετανία ύστερα από την επικράτηση του Brexit στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου. Οι συνέπειες της απόσχισής της από την ΕΕ πρόκειται να επιφέρει δραματικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής, τόσο για τους Βρετανούς πολίτες εντός και εκτός της χώρας, όσο και για οποιονδήποτε φοιτά, εργάζεται και ζει εκεί. Ακόμη και η γεωγραφική όψη της Βρετανίας μπορεί να μεταβληθεί, έαν πχ η Σκοτία απαιτήσει ένα δεύτερο δημοψήφισμα με στόχο την ανεξαρτητοποίησή της, εφόσον οι Σκοτσέζοι επιθυμούν την παραμονή τους στην ΕΕ.

Μερικές από τις κρίσιμες ανατροπές που επιφέρει το Brexit αφορούν στους συνοριακούς ελέγχους, την επέκταση της χρήσης βίζας, την μεταναστευτική πολιτική που πλέον μπορεί να αυστηροποιηθεί κατά βούλησιν της όποιας βρετανικής κυβέρνησης, τους δασμούς στις εισαγωγές και ένα περίπλοκο νέο καθεστώς για τις εξαγωγές της Βρετανίας κ.λπ. Κυρίως όμως, αυτό που ενδιαφέρει χιλιάδες Έλληνες, είναι το τι είδους μεταχείριση θα τυγχάνουν στο εξής οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι. Δηλαδή, εάν θα διατηρήσουν το δικαίωμα συμμετοχής στις παροχές και τα προνόμια του κοινωνικού κράτους, επί ίσοις όροις με τους γηγενείς, ή θα υποβιβαστούν σε κάποιου είδους «β' κατηγορία».

Πάντως, αντίθετα από την επιθυμία όσων Βρετανών ψήφισαν Brexit για άμεση λύση των προβλημάτων που προέκυπταν από την συμμετοχή της Βρετανίας στην ΕΕ, τα αποτελέσματα της αποχώρησης δεν αναμένεται επ' ουδενί να γίνουν αισθητά από την, κατά κυριολεξία, επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος. Ο χρόνος των διαπραγματεύσεων μεταξύ Βρετανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης για την διευθέτηση μυριάδων πρακτικών ζητημάτων έχει οριστεί, κατ' αρχήν, στα δύο χρόνια. Η εμπειρία όμως από ανάλογες περιπτώσεις, δηλαδή του ορισμού ενός θεσμικού πλαισίου για τις οικονομικές σχέσεις της ΕΕ με τον Καναδά ή την Κίνα, απαιτήθηκαν επτά χρόνια. 

Προς νέα σύνορα;
Μια γεωπολιτική συνέπεια του Βrexit αφορά στην πιθανότητα κατακερματισμού του Ηνωμένου Βασιλείου ή στην απομόνωσή του από τον υπόλοιπο κόσμο. Η Σκοτία, για παράδειγμα, ενδέχεται να ζητήσει ένα δεύτερο δημοψήφισμα, ώστε να αποκτήσει τη δική της ανεξαρτησία από την Αγγλία και να παραμείνει, πιθανώς, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Παρόμοια ζητήματα, όμως, υπάρχουν και στη σχέση της Βρετανίας με την Ιρλανδία, με τους συνοριακούς ελέγχους οι οποίοι μπορεί να ενταθεί μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Ο στόχος θα παραμένει η δημιουργία αναχώματος στη ροή μεταναστών από την Ευρωπαϊκη Ένωση προς τη Βρετανία. Σε κάθε περίπτωση θα υπάρξουν περιορισμοί στην καθημερινή κυκλοφορία χιλιάδων ατόμων. Προβληματική όμως μπορεί να καταστεί και η σχέση της Βρετανίας με ορισμένους, πρώην πλέον, εταίρους της. Η Ισπανία, πχ, ενδέχεται να αποφασίσει να κλείσει τα σύνορά της με το Γιβραλτάρ, ένα σημείο όπου ζουν 33.000 Βρετανοί.

Είτε διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο είτε σε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η καθημερινή ζωή για τους Βρετανούς πολίτες θα υποστεί γρήγορα τις συγκεκριμένες συνέπειες της εξόδου της χώρας από την ΕΕ.
 
Για τους Βρετανούς που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο
 
ΒΙΖΑ: Η πιο άμεση και ορατή συνέπεια θα γίνει αισθητή στην ελευθερία μετακίνησης των βρετανών πολιτών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αν μέχρι σήμερα αρκούσε ένα δελτίο ταυτότητας για την κυκλοφορία στη ζώνη Σένγκεν, ακόμη και αν το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι μέλος της, η έξοδος από την Ενωση θα συνοδευθεί πλέον από την ανάγκη για τους βρετανούς πολίτες να είναι εφοδιασμένοι με βίζα στα ταξίδια τους στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Αυτή τη στιγμή, μόνο 44 από τις 219 χώρες επιβάλλουν τη βίζα στους βρετανούς πολίτες.
 
ΤΑΞΙΔΙΑ: Τα βρετανικά νοικοκυριά θα πρέπει να προβλέπουν στο εξής την εκταμίευση μεγαλύτερων ποσών για να περάσουν διακοπές στην ηπειρωτική Ευρώπη. Οχι μόνο διότι η πτώση της λίρας έναντι του ευρώ θα περιορίσει την αγοραστική τους δύναμη, αλλά επίσης και εξαιτίας της άρσης ισχύος κοινοτικών συμφωνιών που επιτρέπουν σε κάθε ευρωπαϊκή εταιρεία να λειτουργεί χωρίς περιορισμούς στον ευρωπαϊκό εναέριο χώρο.
«Η ενιαία αγορά επέτρεψε στη Ryanair να εισαγάγει την επανάσταση στα φτηνά ταξίδια στην Ευρώπη», υπενθύμιζε στα μέσα Μαΐου ο Μάικλ Ο΄Λίρι, γενικός διευθυντής της αεροπορικής εταιρείας.
 
Αμεσες συνέπειες θα υπάρξουν επίσης στα τέλη περιαγωγής των κινητών, που έχουν επίσης εναρμονισθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή στην υπαγωγή των βρετανών πολιτών στις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις περί αποζημιώσεων σε περίπτωση καθυστέρησης ή ματαίωσης μίας πτήσης.
 
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ: Εάν οι υποστηρικτές του Brexit έφεραν το θέμα της απασχόλησης των Βρετανών στο επίκεντρο της εκστρατείας τους, είναι πιθανόν ότι η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ενωση θα συνοδευθεί από την μετεγκατάσταση πολλών θέσεων εργασίας, κυρίως των μεγάλων τραπεζικών ιδρυμάτων με έδρα το City του Λονδίνου.

Ηδη η JPMorgan έχει κάνει γνωστό ότι είναι πιθανόν να καταργήσει 1.000 έως 4.000 από τις 16.000 θέσεις εργασίας στη Βρετανία, η Morgan Stanley 1.000 από τις 6.000 και η Goldman Sachs τουλάχιστον 1.600.
 
Για τους Βρετανούς πολίτες που ζουν στην Ευρώπη
Το Brexit θα είναι όμως μεγαλύτερη σπαζοκεφαλιά για το 1,3 εκατομμύριο Βρετανούς πολίτες που ζουν σε άλλες ευρωπαϊκές, κυρίως στην Ισπανία (319.000), την Ιρλανδία (249.000), τη Γαλλία (171.000) ή τη Γερμανία(100.000).
 
ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ: Αυτοί μπορεί να δουν τα εισοδήματά τους να καταρρέουν εξαιτίας της ισχυρής υποτίμησης της στερλίνας, γεγονός που είναι πιθανόν να κλονίσει τις επενδύσεις τους σε ακίνητα στις χώρες διαμονής τους.
 
ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ: Αλλο πρόβλημα αφορά την ιατρική περίθαλψη των βρετανών πολιτών στην Ευρώπη. Μέχρι σήμερα, είχαν κάλυψη από το εθνικό σύστημα υγείας της χώρας διαμονής τους, στην Γαλλία για παράδειγμα, με την κάλυψη του βρετανικού συστήματος βάσει διμερούς συμφωνίας. Είναι πιθανόν ότι στο εξής θα απαιτείται άδεια εργασίας για τους ενεργούς βρετανούς πολίτες.
 
ΕΥΡΩΚΡΑΤΕΣ: Το επαγγελματικό μέλλον των εκατοντάδων εργαζομένων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, κυρίως στις Βρυξέλλες, βρίσκεται πλέον στον αέρα. Ορισμένοι έχουν φροντίσει να λάβουν και δεύτερη υπηκοότητα, την βελγική στις περισσότερες περιπτώσεις.