Η μεγάλη πρόκληση του μεταναστευτικού και οι ανθρωπιστικές αξίες

Η ανθρωπότητα, γνωρίζει διαρκώς νέες προκλήσεις. Στις μέρες μας, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να κρατήσουμε αυτό που δεν πρέπει να ξεχάσουμε και συμπυκνώνεται σε μια φράση: Να παραμείνουμε άνθρωποι, διατηρώντας τις ανθρωπιστικές αξίες που διαμορφώθηκαν μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Πρόκειται για το μήνυμα που μας θυμίζουν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που κατά χιλιάδες φθάνουν στην Ευρώπη.

Η κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τους μελετητές, θα οδηγήσει σύντομα εκατομμύρια ανθρώπους σε διασυνοριακή μετανάστευση και τη δημιουργία χιλιάδων φτωχών συνοικιών στις χώρες άφιξης. Οι εστίες πολέμου και συγκρούσεων σε πολλά σημεία του πλανήτη, καθώς και η φτώχεια οδηγούν σε μετακινήσεις πληθυσμών προς τις δυτικές χώρες. Οι τελευταίες, αντιμετωπίζοντας μια από τις πιο μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις στη σύγχρονη ιστορία τους, δείχνουν απροετοίμαστες για τα πλήθη των μεταναστών. Ωστόσο, ο πρόσφυγας ή ο μετανάστης προσπαθεί να επιβιώσει. Να συνεχίσει να ονειρεύεται για τον ίδιο και τους οικείους του.

Συναντούμε μετανάστες και μετανάστριες που έφυγαν από ένα καταπιεστικό καθεστώς για να μην απειληθούν η ζωή και η αξιοπρέπεια των γυναικών της οικογένειας. Συναντούμε μετανάστριες και μετανάστες που είδαν να χάνονται μπροστά στα μάτια τους οι συγγενείς τους από βομβαρδισμούς και πολεμικές συρράξεις. Συναντούμε παιδιά που φθάνουν καταταλαιπωρημένα και σε δραματικά πολλές περιπτώσεις ασυνόδευτα. Ανθρώπους που η κανονικότητα της ζωής τους, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις θυμίζει τη δική μας, χάθηκε σε μια μέρα.

Το ταξίδι τους δεν ήταν εύκολο. Οι τραγικές εικόνες από τις ακατάλληλες βάρκες, τα ναυάγια, την κακομεταχείρηση των βρώμικων κυκλωμάτων, τα οποία τους μεταφέρουν σε συνθήκες που δεν αξίζουν σε κανένα έμβιο ον προβάλλονται καθημερινά από τα ΜΜΕ. Είναι διαρκώς μπροστά μας στο διαδίκτυο. Τρόμος, πόνος, αγωνία ζωγραφίζονται στα πρόσωπα χιλιάδων που εγκατέλειψαν τα πάντα πίσω τους γιατί δεν είχαν άλλη επιλογή. Ποιος μπορεί να απαγορεύσει σε όλους αυτούς τους ανθρώπους την αναζήτηση ασφάλειας; Ποιος μπορεί να τους υποδείξει ότι δεν έχουν δικαίωμα στο αύριο; Ποιος μπορεί να υποθέσει ότι ο ξεριζωμός μπορεί να αποτελεί μια εύκολη επιδίωξη: Ποιος θα επιθυμούσε να ριχτεί στη θάλασσα για να χαθεί στον βυθό της;

Η ιστορία του ανθρώπου προχώρησε μέσα από μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα. Ο πολιτισμός αναπτύχθηκε μέσω της επαφής με τον Άλλον. Η συνάντηση της ταυτότητάς μας με την ταυτότητα του Άλλου, ασφαλώς, δεν είναι πάντα χωρίς άγχος, ανησυχία, εντάσεις ακόμα και κραδασμούς. Ωστόσο, η ανθρωπότητα εξελίχθηκε και εξακολουθεί να εξελίσσεται, βρίσκοντας τρόπους να συμβιώνουν οι «ξένοι» μεταξύ τους. Η μετανάστευση δεν μπορεί να καθιστά κατώτερη καμία ανθρώπινη ύπαρξη.

Οι δομές φιλοξενίας χρήζουν στήριξης και ενίσχυσης για να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πολυάριθμοι πρόσφυγες. Αλλά δεν αρκεί αυτό. Χρειάζεται η προσωπική ευθύνη και η προσωπική συμμετοχή στην καθημερινότητά μας που θα συνεισφέρει στην αντιμετώπιση αυτής της μεγάλης πρόκλησης της εποχής μας. Πολύ περισσότερο αν συνειδητοποιήσουμε ότι ζούμε σε έναν ποικιλόμορφο και ανοικτό κόσμο, στον οποίο ίσως χρειαστεί είτε από τις επιλογές μας, είτε από τις συνθήκες να βρεθούμε και εμείς ως «ξένοι» σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη.

Βασιλική Εφραίμογλου, Μαθήτρια Γ’ Λυκείου