Τα πέντε στοιχεία της καλής ζωής

Αν αναζητήσουμε τη λέξη «ευεξία» στο Google Scholar θα βρούμε πάνω από 1,9 εκατομμύρια ακαδημαϊκά άρθρα, ενώ η «ευτυχία» αποδίδει πάνω από 2,7 εκατομμύρια άρθρα. Προφανώς το θέμα απασχολεί έντονα. Προσθέστε σε αυτό τις εκατοντάδες σχετικές έρευνες για τo well-being που έχουν πραγματοποιηθεί αλλά και τις μετα-αναλύσεις, που συνδυάζουν τα αποτελέσματα πολλαπλών μελετών, και έχετε μια πιο γεμάτη εικόνα. Οι έρευνες αυτές παρακολουθούν τα άτομα κατά την πάροδο των χρόνων, ώστε να γίνεται πιο κατανοητό τι πλήττει τη ευημερία, όπως π.χ. μια οικονομική κατάρρευση, μια απώλεια εργασίας ή ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου.

Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα, ένα αγκάθι σε όλες αυτές τις έρευνες. Οι περισσότερες διεξάγονται στον Δυτικό κόσμο, και περιλαμβάνουν άτομα που δεν αντιπροσωπεύουν ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό το είδος έρευνας ονομάζεται σκωπτικά «WEIRD», το οποίο προκύπτει από το αρκτικόλεξο Western, Educated, Industrialized, Rich και Democratic. Μολονότι πολλές ακαδημαϊκές μελέτες στις ΗΠΑ βασίζονται αποκλειστικά σε συμμετέχοντες που ταιριάζουν σε αυτά τα χαρακτηριστικά, τα συμπεράσματά τους διατείνονται ότι ισχύουν καθολικά. Είναι, όμως, αυτό σωστό;


Για παράδειγμα, τα άτομα που χρησιμοποιούνται για να συμμετάσχουν στην ακαδημαϊκή έρευνα των ΗΠΑ είναι συνήθως φοιτητές. Αυτό είναι προβληματικό, καθώς οι φοιτητές κολεγίων των ΗΠΑ δεν είναι αντιπροσωπευτικοί όλου του κόσμου. Στην πραγματικότητα, δεν αντιπροσωπεύουν καν τους νέους σε όλες τις Η.Π.Α. πολλώ δε μάλλον τους φοιτητές όλου του κόσμου!
Για αυτό κάθε σοβαρή προσέγγιση πάνω στο ζήτημα της ευεξίας, της ευζωίας, της ευτυχίας, της καλής ζωής, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη κάθε εθνοτική ομάδα, θρησκεία και επίπεδο εισοδήματος και κάθε είδος ανθρώπινης εμπειρίας παγκοσμίως. Θα πρέπει να περιέχει μια σειρά μεταβλητών που θα μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τι συνιστά μία υπέροχη ζωή, σε συγκεκριμένο χωροχρόνο.

Τέτοιες μελέτες, που ξεκινούν από αυτές τις αφετηρίες και έχουν λάβει υπόψη τα προηγούμενα, έχουν φτάσει σε σημαντικές ανακαλύψεις. Μία από τις πιο διάσημες είναι η καμπύλη U της ευτυχίας, η οποία δείχνει πώς η ηλικία συνδέεται με την ευημερία. Οι νέοι βαθμολογούν τη ζωή τους ψηλά, όπως και οι ηλικιωμένοι. Αλλά οι μεσήλικες βαθμολογούν τη ζωή τους με το χαμηλότερο δυνατό βαθμό. Αυτή η τάση ισχύει κάθε χρόνο σχεδόν σε όλες τις χώρες του κόσμου, σε κάθε γεωγραφικό μήκος και πλάτος. Είναι κάτι που αποδίδεται με το παρατσούκλι «U-curve» γιατί όταν κοιτάτε το γράφημα, μοιάζει με «U». Κάποιοι λένε χαριτολογώντας ότι ο πίνακας χαμογελάει. Αυτό θα μπορούσε να υποδηλώνει και ότι οι άνθρωποι της μέσης ηλικίας περνούν κρίσεις.


Υπάρχουν, όμως, και άλλες τέτοιες καθολικές ανακαλύψεις που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Για παράδειγμα, ο άνθρωποι που αγαπούν τη δουλειά τους δεν μισούν τις Δευτέρες. Επίσης, ο εθελοντισμός δεν είναι καλός μόνο για τους ανθρώπους που βοηθάτε -είναι επίσης καλό για εσάς τους ίδιους. Ακόμη, η μοναξιά μπορεί να διπλασιάσει τον κίνδυνο θανάτου από καρδιακές παθήσεις.

Συμπέρασμα; Ενώ πολλά πράγματα συμβάλλουν σε μια υπέροχη ζωή, υπάρχουν πέντε κοινές πτυχές σε όλους τους ανθρώπους που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα: η δουλειά, τα οικονομικά, η σωματική υγεία, η κοινότητα στην οποία ζουν και οι σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους τους. Εάν διαπρέπει κάποιος σε καθένα από αυτά τα στοιχεία, είναι πολύ πιθανό να ευημερεί στη ζωή.