ART ΥΔΡΑ: ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΗ ΕΚΡΗΞΗ

Οι εκθέσεις, οι καλλιτέχνες, τα στέκια, το lifestyle του νησιού, που αυτήν την εποχή αναδεικνύεται ως ο πιο αγαπημένος καλλιτεχνικός προορισμός

Κείμενο: Τίνα Μανδηλαρά 


«Ποιος φοβάται τον τρελό λαγό;» γράφει ειρωνικά και με νόημα το μπλουζάκι που μου χάρισαν ως δώρο υποδοχής στο Ιστορικό Μουσείο της Υδρας. Σάμπως κάτι να θέλει να πει αυτός ο τρελός λαγός που, όπως έγραφε ο ποιητής του νησιού Μίλτος Σαχτούρης, δεν σταματούσε ακόμη κι όταν «φέγγαν τα χαράματα και άνοιγε η νύχτα» σε εμένα, μια αλλοπαρμένη Αλίκη στη χώρα των υδραίικων θαυμάτων. Αντιλαμβάνομαι κάπως μεταφυσικά το μήνυμα και ανηφορίζω μαγεμένη σαν την Αλίκη στο παραμυθένιο χωριό που απλώνεται ανηφορικά μπροστά μου.

Πολύχρωμα σπιτάκια, πανέμορφα αρχοντικά, νεοκλασικά ξαπλώνουν το ένα πάνω στο άλλο σαν γατιά -από αυτά διαθέτει σε αφθονία άλλωστε η Υδρα- πείθοντάς σε ότι τελικά η «ομορφιά σώζει» ή, τουλάχιστον, μπορεί να κάνει τη ζωή σου καλύτερη. Πλήθος ζωγράφων παραμονεύει σε κάθε γωνιά έχοντας στήσει το δικό τους καλλιτεχνικό κονάκι, κάθε λογής ερωτευμένοι με την τέχνη είναι ξαπλωμένοι νωχελικά σε κάποιο από τα διάσημα στέκια, ενώ διάφοροι ντόπιοι σε ρόλο ερασιτέχνη ξεναγού αναλαμβάνουν πρόθυμα να σου δείξουν πού ακριβώς βρίσκονται τα σπίτια των διάσημων εικαστικών.

Εδώ η τέχνη λέγεται, φίλε μου, τρόπος ζωής και όχι επίφαση βεντετισμού που χαρακτηρίζει τα διάφορα μέρη. Θες δε θες θα τον δεις τον τρελό λαγό να παίζει μαζί σου, να ορθώνεται για να σου πει ένα παραμύθι από αυτά που ξέρουν να διηγούνται μοναδικά οι ονειροπαρμένοι Υδραίοι. Πάμε…

Οι  καλλιτέχνες  παραμονεύουν στα τείχη  της  Υδρας

Αναπόφευκτα, οι πρώτες εικόνες που μου έρχονται στον νου φτάνοντας στην Υδρα είναι αυτές της Σοφίας Λόρεν, που ως σέξι κολυμβήτρια βουτούσε στα υπέροχα νερά του νησιού για τις ανάγκες της ταινίας «Το παιδί και το δελφίνι» στα τέλη της δεκαετίας του '50. Εκτοτε το νησί έγινε ένα απέραντο Κάπρι με τους διάσημους της Τσινετσιτά και του Χόλιγουντ να καταφθάνουν μαζικά και να παίρνουν το βάπτισμα του πυρός πάνω στα γαϊδουράκια. Στο λιμανάκι της Χώρας άραξε το κότερο της Οντρεϊ Χέπμπορν τη δεκαετία του '70, εδώ έκαναν τις βόλτες τους ο Ωνάσης και η Τζάκι, η Μπριζίτ Μπαρντό, η Ελίζαμπεθ Τέιλορ, ο Τζον Λένον και όλα αυτά τα ονόματα που δικαιωματικά έφεραν τον τίτλο του σταρ. Από αυτή την αστερόσκονη φωτίζεται ακόμη το νησί της Υδρας, που αρνείται να υποταχθεί στις λέξεις «κρίση» και «αλλοτρίωση».

Για την Υδρα τα φλας είναι πάντα αναμμένα, είτε για να απαθανατίσουν κάποιο διάσημο είτε -τις περισσότερες φορές- για να βγάλουν μια ρομαντική φωτογραφία από το φωτισμένο λιμάνι, από τα κλασικά μπαράκια της παραλίας και από τις θρυλικές γωνιές του λιμανιού που φαντάζουν με ζωντανό πίνακα ο οποίος παραμένει αναλλοίωτος στον χρόνο. Εδώ ο κοσμοπολιτισμός είναι κυρίαρχος σε κάθε εκδοχή - από τον τρόπο που θα σου σερβίρουν την μπίρα σου στον θρυλικό πλέον «Πειρατή» μέχρι τα φρούτα που θα αγοράσεις από τον ευγενέστατο τοπικό μπακάλη (ακόμη και τα φρούτα εδώ μοιάζουν με μικρά πολύχρωμα εκθέματα).

Νιώθεις ότι πρωταγωνιστείς σε ένα έργο που σκηνοθετείς μόνο για σένα και δεν χρειάζεται να αγοράσεις ρούχα από το περίφημο «Spoiled» για να εντυπωσιάσεις. Σε περίπτωση όμως που χρειαστείς μια μεγαλύτερη πινελιά γκλάμουρ, τα πιο διάσημα brand names υπάρχουν σε αυτό το πανέμορφο μαγαζί που πρωταγωνιστεί στο κεντρικότερο σοκάκι του νησιού, γεμάτο χρώματα και σπάνια αποκτήματα -ρούχα και αξεσουάρ- που θα σε ενθουσιάσουν. Ακόμη θυμάμαι στο «Spoiled» αυτό το φουλάρι με τα μεξικάνικα χρώματα που σε μετατρέπει σε χρόνο dt σε γοητευτική Φρίντα Κάλο - όπως και τα υπόλοιπα ρούχα που δεν τα βρίσκεις πουθενά στην Ελλάδα.

Δεν είναι τυχαίο ότι στην Υδρα τα μαγαζιά δεν είναι μέρη για shopping αλλά για πραγματικό therapy - όπως και το εντελώς μυθιστορηματικό φαρμακείο του Ραφαλιά γεμάτο παλιά μαντζούνια, κειμήλια, αντίκες και το οποίο έχει πίσω του μια ιστορία αιώνων. Σε απόλυτη αρμονία με το καλλιτεχνικό feeling, o ίδιος ο δανδής φαρμακοποιός μάς υποδέχεται υπό τους ήχους του Τρίτου Προγράμματος και μας εξηγεί την ιστορία του νησιού, λίγο ακριβώς πριν την επόμενή μας στάση στο σπίτι του Λέοναρντ Κοέν. Δεν ξέρω αν είναι τυχαίο που το σπίτι του Κοέν συνορεύει με το αρχοντικό του Τέτση και το θρυλικό κίτρινο κτίριο του Κουντουριώτη.

Ενα διαβολικό τρίγωνο γεμάτο αισθητικές υποδηλώσεις και καλλιτεχνικά χρώματα, όπου η ζωγραφική συναντά αρμονικά τη μουσική και το αντίθετο. Πολλές είναι οι ιστορίες που συνοδεύουν τις τσάρκες του Κοέν και της παρέας του στο νησί και άλλες τόσες αυτές του αιώνιου κατοίκου-συμβόλου της Υδρας, του Παναγιώτη Τέτση. Ο ίδιος είναι σεμνός και προσηνής, όπως αρμόζει σε κάτοικο αυτού του νησιού - όπως ήταν και το άλλοτε ζωντανό σύμβολο της Υδρας, ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας. Και οι δύο κορυφαίοι ζωγράφοι έχουν δημιουργήσει σχολή και τα πνευματικά τους τέκνα μπορείς να τα δεις να αράζουν σε κάποια από τις γωνιές του κτιρίου όπου διαμένουν οι φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών - δεσπόζει στα πρώτα σκαλοπάτια της Υδρας.

Η εκπληκτική αυλή του αρχοντικού που στεγάζει τους φοιτητές είναι από τις πλέον λατρεμένες - εκεί θα δεις να περιδιαβάζουν βγάζοντας φωτογραφίες οι διάφοροι εστέτ της τέχνης. Επίσης μπορείς να τους δεις να πίνουν το κρασί τους, λίγο πιο κάτω, στο εστιατόριο «Sunset» -που κέρδισε τη δεύτερη θέση στον κόσμο για την υπέροχη θέα του στη σχετική ψηφοφορία του αμερικανικού δικτύου ABC- και να τρώνε το φρεσκότατο ψαράκι που θα προτείνει με ένα υπέροχο χαμόγελο η γλυκιά ιδιοκτήτρια Χρυσούλα, ακριβώς δίπλα στα Κανόνια.

Ο σύζυγός της, Αντώνης Ράμπιας, μας διηγήθηκε υπέροχες ιστορίες από τις διάσημες αφίξεις εκεί της Καρολίνας του Μονακό, της Λαίδης Νταϊάνα κι άλλων βασιλιάδων - και οφείλω να ομολογήσω ότι με την καταπληκτική μακαρονάδα με σολομό που έφαγα εκεί ένιωσα τουλάχιστον βασίλισσα. Ακόμη λέω και επιμένω ότι δυο ώρες στο «Sunset» ισοδυναμούν με δυο ώρες ψυχοθεραπείας. Ολοι όσοι όμως επιμένουν πιο κλασικά και δεν μπορούν να αποχωριστούν τις πιο πικάντικες γεύσεις σίγουρα θα απολαύσουν το ξεχωριστό κρέας στο «...και κρεμμύδι».

Πρόκειται για ένα κεμπάδικο-ζωντανό στέκι με αμπαλάζ και άρωμα Ανατολής, με υπέροχες παστουρμαδόπιτες και Αζιναζίκ κεμπάμπ. Φορτωμένοι με αρκετή ενέργεια, θα μπορέσουν να επιστρέψουν για ξεκούραση στον πιο ξεχωριστό ξενώνα-καλλιτεχνικό στέκι του νησιού, το «Hotel Miranda». 

Το «Μiranda» είναι κάτι παραπάνω από ξενοδοχείο. Πρόκειται για ένα μεταμορφωμένο καπετανόσπιτο σε σύγχρονο ξενώνα με γκαλερί στο ισόγειο, 
που διοργανώνει χρόνια τώρα περίοπτες εκθέσεις στην Υδρα. Ξεχωρίζουν τα art deco έπιπλα συγκεντρωμένα με εξαιρετικό μεράκι από την ιδιοκτήτρια Μιράντα Σοφιανού, η οποία χρόνια τώρα έχει φτιάξει τον διπλό της θρύλο στο νησί.

Εκεί, στην «Αυλή των θαυμάτων», όπως αποκαλούν πια την εντελώς χατζιδακική, είναι αλήθεια, αυλή αυτού του μικρού και εκλεκτού ξενοδοχείου, έχουν ξεδιπλωθεί απίστευτες ιστορίες με πρωταγωνιστές καλλιτέχνες και φίλους όπως τον Κώστα Τσόκλη ή τον Δημήτρη Παπαϊωάννου, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που εξέθεσαν τα έργα τους στην γκαλερί του ισογείου. «Δεν υπήρχε περίπτωση να περάσει από εδώ άνθρωπος και να μην ερωτευτεί», μας δηλώνει με ενθουσιασμό η Μιράντα, καθώς μας εξιστορεί τις απίστευτες ερωτικές ιστορίες που έχουν εξελιχθεί στην αυλή του περίφημου ξενοδοχείου της. Εδώ ο απογευματινός καφές αποκτά άλλη διάσταση, που ταιριάζει ιδανικά με τα φύλλα της βουκαμβίλιας που πέφτουν, όπως εξίσου ιδανικά ταιριάζει το φως του ήλιου που πέφτει και φωτίζει τα πρόσωπα και την καρδιά μας. 

Η  σύγχρονη καλλιτεχνική  Υδρα

Φτάνοντας στο ιστορικό μουσείο της Υδρας πετυχαίνουμε και τη δυναμική διευθύντρια του την κυρία, Ντίνα Αδαμοπούλου, η οποία φροντίζει για τα πάντα με μεράκι και μεγάλη αγάπη. Επίμονη και με την εσωτερική ηρεμία που χαρακτηρίζει τους Υδραίους, μας αφηγείται τις ιστορίες από το μουσείο και την υπέροχη ταράτσα του - «που ανήκει αποκλειστικά στον Τέτση. Του αρέσει να κάθεται και να ζωγραφίζει εκεί με τις ώρες». Η απογευματινή βόλτα συνοδεύεται απαραίτητα από περιπλάνηση στα δαιδαλώδη, ανηφορικά σοκάκια -ευτυχώς χανόμαστε-, μια αίσθηση που θέλεις να έχεις μόνο στην Υδρα.

Μόνο εδώ δεν θες οι χάρτες να μεσολαβούν στην ερωτική σχέση που αναπτύσσεις με το νησί και τα βαθιά μυστικά του, θες να υπάρχεις μόνο εσύ κι αυτό. Εκεί στη ρομαντζάδα μπορείς να βρεις κι άλλους συνενόχους-εραστές του νησιού από διάφορα μέρη του κόσμου. Οπως για παράδειγμα, 
η μοιραία συνάντησή μας με μία από τις πιο διάσημες συγγραφείς της Διασποράς, την Ελληνοαυστραλέζα Αντρεα Ντεμετρίου, η οποία δεν μπορεί να αφήσει το νησί για καμία περιοχή στον κόσμο. Εχει γίνει ήδη φίλη με τους ντόπιους, όπως μας εξομολογείται, και λατρεύει τις απογευματινές βεγγέρες σε σπίτια φίλων. «Ολα τα σπίτια είναι διαρκώς ανοιχτά εδώ στην Υδρα».

Και η αλήθεια είναι ότι τα σπίτια μόνο μακριά δεν είναι εδώ - όπως και οι άνθρωποι. Ο ήλιος αρχίζει να γλείφει τις άκρες του πελάγους δημουργώντας πολύχρωμους ιριδισμούς πάνω στα μεγάλα αστραφτερά βραχιόλια τα οποία φοράνε με αέρα επιδειξιομανίας οι εκλεπτυσμένες κυρίες που κατεβαίνουν τα Σαββατοκύριακα στο νησί. Το παιχνίδι με το φως μαρτυρά από μόνο του από πού εμπνεύστηκαν γενιές και γενιές παραστατικών ζωγράφων, γιατί η Υδρα έγινε το σημείο αναφοράς των καλλιτεχνών σε όλο τον πλανήτη και πώς οι νέοι καλλιτέχνες έχουν φτιάξει εκεί το κρησφύγετό τους. Ολοι λίγο πολύ γίνονται εδώ ποιητές - σε αυτό το νησί που δεσπόζουν ταυτόχρονα το θανατικό κρεβάτι του Μαουρίτσιο Κατελάν, η πρωτοποριακή ματιά του Δάκη Ιωάννου, τα στιβαρά αυστηρά σχέδια του Γκίκα, η ονειρική διάθεση του Τέτση. Και πάνω από όλα η αίσθηση ότι η Υδρα θα μείνει για πάντα ένα ζωντανό καλλιτεχνικό μεγαλείο, μια ονειρική τρύπα σε έναν απελπιστικά πεζό πλανήτη.