“Τελείωσα το Εθνικό Θέατρο”

Από τις 13 μέχρι και τις 23 Σεπτεμβρίου, ο 4ος όροφος του Θεάτρου REX φέρνει στο νου εικόνες από το άλλοτε δημοφιλές τηλεοπτικό FAME της δεκαετίας του ’80: 406 κορίτσια και 187 αγόρια, από 18 έως 24 ετών, μέσα σε 10 πολύτιμα λεπτά προσπαθούσαν να δώσουν το στίγμα του υποκριτικού τους ταλέντου, αλλά και των στοιχειωδών θεατρικών γνώσεων που έχουν αποκτήσει, με στόχο να πείσουν την κριτική επιτροπή του Εθνικού, πως αυτό που κουβαλάνε μαζί τους δεν είναι ψώνιο, αλλά χάρισμα.

Άγχος, πρόβες, μονόλογοι, αγωνία, καλλιτεχνικές συζητήσεις, φιλοδοξίες και ελπίδες αμπαλαρισμένες σε εναλλακτικά ντυσίματα, όπως κάθε χρόνο τέτοια εποχή, επανεμφανίζονται στην Πανεπιστημίου 48, για να περάσουν την πρώτη από τις δύο δοκιμασίες από τις οποίες θα προκύψουν για άλλους οι καλύτεροι, για άλλους οι εκλεκτοί, για όλους πάντως σίγουρα οι πιο τυχεροί. Γιατί τα 16 παιδιά, που θα αναδείξουν και φέτος τα δύο στάδια των προκριματικών εξετάσεων για τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, δεν θα έχουν κερδίσει απλώς μια –δωρεάν- ευκαιρία να γίνουν καλοί και γνωστοί ηθοποιοί -δεν πρόκειται άλλωστε για μια απλή και συνηθισμένη επαγγελματική επιλογή. Θα έχουν αποκτήσει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν ένα προνομιούχο ταξίδι προς το θεατρικό τους πλανήτη, με εισιτήριο πρώτης θέσης και χωρίς επιστροφή.

Θέατρο REX, Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου.  Η Στεφανία κάθεται οκλαδόν και διακριτικά απόμακρη στο πάτωμα του 4ου ορόφου. Κάνοντας μια τελευταία επανάληψη στο «Δεσποινίς Ζουλί», σφίγγει αγχολυτικά τα δάκτυλά της προσπαθώντας να συγκεντρωθεί. Αδύνατη, με αναιμική λεπτή φωνή, μαύρα κοντά μαλλιά και παιδικό χαμόγελο, περιγράφει με απρόσμενα πειστικό πάθος τη σύντομη διαδρομή της στην τέχνη, η οποία την οδήγησε και στην πρώτη της εφηβική επανάσταση.

«Τι με ώθησε να δηλώσω συμμετοχή; Η αγάπη μου για το θέατρο. Μέχρι πέρσι πήγαινα στο Καλλιτεχνικό Σχολείο Γέρακα. Είναι ένα από τα πρώτα καλλιτεχνικά σχολεία στην Ελλάδα, που προσφέρει στους μαθητές του πολλά παραπάνω από τις στείρες γνώσεις με το να τους εισάγει σε αυτό που λέμε τέχνη. Για έξι χρόνια ανακάλυπτα πράγματα γύρω από το θέατρο, το χορό, τα εικαστικά και έτσι η προσπάθειά μου να μπω στο Εθνικό προέκυψε ως φυσική εξέλιξη.  Από μικρή μου άρεσε να μεταμορφώνομαι, να παίζω ρόλους κι όταν έλειπαν όλοι από το σπίτι εγώ έβαζα ρούχα, υποκρινόμουν και διασκέδαζα με αυτό τον τρόπο. Η αλήθεια είναι πως οι γονείς μου σοκαρίστηκαν αρχικά με τη ραγδαία μεταστροφή μου και την απόφασή μου να μη δώσω Πανελλήνιες εξετάσεις, αλλά όταν είδαν το όσο πολύ το ήθελα να γίνω ηθοποιός, με στήριξαν. Ήταν για μένα μια μικρή επανάσταση». «Δεν σε ενδιαφέρει το χρήμα, η λάμψη, η διασημότητα;», τη ρωτάω. «Σημασία για μένα δεν έχουν τα χρήματα, αλλά η προσωπική εσωτερική υγεία του καθενός. Όσο για τη διασημότητα, αυτό είναι ένα ενδεχόμενο που με τρομάζει είναι η αλήθεια. Δεν θα ήθελα να μου συμβεί. Για μένα προτεραιότητα είναι να κάνω αυτό που αγαπώ και να το κάνω καλά. Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να κάνει κάτι άλλο εκτός από θέατρο. Μου προσφέρει και μια διαφυγή από τη συμβατική καθημερινότητα. Με το θέατρο μπορείς να ταξιδέψεις νοερά σε μέρη, που ίσως ποτέ να μην έχεις την ευκαιρία να ταξιδέψεις στην πραγματικότητα».

Ένα αντίστοιχα θαρραλέο μπαϊράκι «σήκωσε» και η 19χρονη Ίλια. Αν και την περίμενε έτοιμη θέση στο φαρμακείο του μπαμπά, εκείνη προσπάθησε να βρει την πανάκεια και το οξυγόνο στην ασφυξία που της προκαλούσε το ενδεχόμενο να μην γίνει ηθοποιός δηλώνοντας συμμετοχή στις προκριματικές εξετάσεις του Εθνικού: «Στην αρχή τσακωθήκαμε με τους γονείς μου. Μου είπαν πως από τη στιγμή που ο πατέρας σου έχει φαρμακείο πρέπει να γίνεις φαρμακοποιός ή φαρμακοϋπάλληλος. Εντάξει, δεν είναι εύκολο. Και εγώ μπορεί στη θέση τους να μην άφηνα το παιδί μου να γίνει ηθοποιός. Εκεί όμως κατάλαβα πως διαφέρω και από πολλούς συνομήλικούς μου. Στο ότι εγώ δεν παρατάω τους στόχους μου. Παλεύω μέχρι να τους πετύχω», μου εξηγεί και συνεχίζει να κάνει πρόβα χαμηλοφώνως τα λόγια της Δυσδαιμόνας στο σημείο εκείνο, από το έργο του Σαίξπηρ, όπου η ίδια απορεί με την ανεξήγητη ζήλια του Οθέλλου: «Μου άξιζε τέτοια μεταχείριση; Τι έχω κάνει που να του δίνει έστω και την παραμικρή υποψία ότι κάπου έχω φταίξει;». Τελικά, από τον 16ο αιώνα μέχρι τον 21ο, όλες οι γυναίκες την ίδια απορία έχουν…

Σαίξπηρ και Καβάφης

Σε ένα επιτόπιο γκάλοπ που επιχείρησα, Σαίξπηρ και Καβάφης, αποδείχθηκαν οι πιο δημοφιλείς επιλογές ανάμεσα στους 60 διαγωνιζόμενους που ανέβηκαν στη Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη», εκείνη την ημέρα. Βάσει των κανονισμών διεξαγωγής των εξετάσεων, όλα τα παιδιά θα πρέπει να  παρουσιάσουν δύο μονολόγους -έναν από το ρεπερτόριο του κλασσικού και έναν από του σύγχρονου θεάτρου- καθώς και ένα ποίημα. Φυσικά, όπου υπάρχουν εξετάσεις στην Ελλάδα, υπάρχουν και φροντιστήρια.

Πολλές ιδιωτικές δραματικές σχολές, έχουν και τμήματα προετοιμασίας για τον κρατικό ανταγωνιστή τους το Εθνικό Θέατρο αναλαμβάνοντας έναντι σεβαστής αμοιβής να προετοιμάσουν τους υποψήφιους φοιτητές του, ενώ παράλληλα προτείνουν και τα δικά τους sos - ο Σαίξπηρ και ο Καβάφης που λέγαμε. Ακόμη ένα συνοδευτικό των εξετάσεων είναι και η καχυποψία. Αν και όλοι οι διαγωνιζόμενοι παλεύουν για το ακατόρθωτο, αρκετοί από τους υποψηφίους μού εκμυστηρεύτηκαν πως θεωρούν τη διαδικασία διαβλητή, αμφιβάλλοντας για το αν και κατά πόσο η τελική επιλογή θα είναι αξιοκρατική: «Αν ήμουν γόνος κάποιου γνωστού ηθοποιού πιστεύεις πως δεν θα έμπαινα στην τελική επιλογή;» είναι το ρητορικό ερώτημα ενός εκ των υποψηφίων.

Μια πιθανή απάντηση ίσως να του δίνει το παράδειγμα της Νατάσσας, της τριτοετούς φοιτήτριας της Δραματικής του Εθνικού Θεάτρου, η οποία βοηθούσε στη διαδικασία με άλλες δύο συμφοιτήτριές της: «Εγώ την πρώτη φορά πήγα εντελώς απροετοίμαστη στις εξετάσεις. Ξεχνούσα τα λόγια μου, τον συγγραφέα του έργου που θα παρουσίαζα, κουνούσα τα χέρια πάνω κάτω από αμηχανία, είχα πολύ άγχος. Παρ’ όλα αυτά η επιτροπή ασχολήθηκε μαζί μου, προσπάθησε να με βοηθήσει ψυχολογικά να λυθώ και αυτό με άγγιξε. Γύρισα στο σπίτι γνωρίζοντας πως δεν έχω περάσει, αλλά ένιωθα πολύ συγκινημένη με τη στάση τους. Τη δεύτερη φορά ήταν εντελώς διαφορετικά. Δεν ερχόμουν να αντιμετωπίσω την επιτροπή, αλλά να δείξω πως είμαι καλά προετοιμασμένη έχοντας διδαχθεί από την κρυάδα της πρώτης φοράς. Μελετώντας τους ρόλους μου, είδα ότι ξεπέρασα τη μανία και την εμμονή να μπω για την προσωπική μου ικανοποίηση, ενώ παράλληλα σταμάτησα να αγχώνομαι από το γεγονός ότι πρόκειται για μια σπουδαία σχολή που είναι δωρεάν και μπαίνουν τόσοι λίγοι. Σίγουρα είναι σημαντικό, το πιο σημαντικό, όμως ακόμη και σήμερα, που βρίσκομαι στο τρίτο έτος φοίτησης, δεν κολλάω στην ‘‘ταμπέλα’’.

Πιο πολύ για μένα μετράει το ότι έχω δεθεί με τους συμμαθητές μου, με τους οποίους περνάω δωδεκάωρα καθημερινά και πάνω στην κούραση, όταν εκνευριστώ ή πέσω, γνωρίζω πως κάποιος από αυτούς  θα με βοηθήσει να διαχειριστώ την πίεση αυτή. Όταν ακούω τη λέξη Εθνικό, μου έρχονται στο μυαλό όλα αυτά τα βιώματα και οι κοινές μνήμες με τους συμμαθητές μου. Δεν μου έρχεται στο μυαλό η Παξινού, ο Μινωτής και η νέα γενιά των εκλεκτών ηθοποιών. Άλλωστε αν αξίζεις, δεν μπορεί, κάπου θα δικαιωθείς», μου λέει η Νατάσα κλείνοντας και τα ευεργετικά της λόγια θα μου έρθουν στο μυαλό λίγα λεπτά μετά, όταν μια άλλη υποψήφια η Βίκυ θα με πλησιάσει και  θα μου πει: «Μοιάζετε πολύ με τον Σταμάτη Γαρδέλη, θα σας το έχουν πει…».  Έτσι είναι. Αν αξίζεις πραγματικά, δεν μπορεί αργά η γρήγορα θα δικαιωθείς…