Πότε (και πώς) θα μηδενίσει το ανθρακικό αποτύπωμα

Ήταν Απρίλιος του 2021, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, πίεσε τις περισσότερες χώρες του κόσμου να δεσμευθούν ότι θα επιταχύνουν τη μετάβαση στο Net Zero. Δηλαδή στον στόχο μηδενισμού του ανθρακικού αποτυπώματος. Με τα Ηνωμένα Έθνη και την ΕΕ να «τρέχουν» ήδη προς αυτή την κατεύθυνση, σε αυτά τα τέσσερα χρόνια που πέρασαν, έγιναν πολλά βήματα προς τα εμπρός.

Πρόκειται για τη συνέχεια της Συμφωνίας του Παρισιού, η οποία διατηρεί τους υπογράφοντες δεσμευμένους να επιτύχουν ουδετερότητα στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα.

Με τον χρόνο να εξαντλείται για την ανθρωπότητα, η οποία βρίσκεται ενώπιον των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, επακόλουθο της ρύπανσης, φαίνεται πως όλο και περισσότεροι κατανοούν πως δεν είναι ώρα για λόγια. Είναι ώρα για πράξεις. Και με αυτές τις πράξεις, θα επέλθει ο μηδενισμός του ανθρακικού αποτυπώματος της ανθρώπινης δραστηριότητας στη Γη και θα περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη.

Και ενώ αναμένεται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να αυξηθούν στους 43,08 δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους το 2050 (από 35,34 δισεκατ. Μετρικούς τόνους το 2020), στον φιλόδοξο (;) στόχο, δύο χώρες- αουτσάιντερ- έκαναν την αρχή. Το Μπουτάν και το Σουρινάμι έχουν ήδη πετύχει το στόχο μηδενισμού του ανθρακικού αποτυπώματος.
Ένα σύνολο 137 χωρών έχουν δεσμευτεί για ουδετερότητα ως προς τον άνθρακα, όπως παρακολουθείται από τη Μονάδα Πληροφοριών για την Ενέργεια και το Κλίμα και επιβεβαιώνεται από τις δεσμεύσεις στο Συνασπισμό Ουδετερότητας ως προς τον Άνθρακα και από πρόσφατες δηλώσεις πολιτικής των κυβερνήσεων.

Ποσοστό μεγαλύτερο του 90%, ή 124 από τις 137 χώρες, έχουν θέσει ως στόχο το 2050 για την επίτευξη ουδετερότητας ως προς τον άνθρακα. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη συμμετοχή στον Συνασπισμό για την Ουδετερότητα του Άνθρακα, ο οποίος ζητά από τα κράτη μέλη να θέσουν ως στόχο το 2050, αλλά αφήνει τη δέσμευση στην κρίση τους.  Η επίτευξη αυτού του στόχου απαιτεί την εφαρμογή στρατηγικών και μέτρων που θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και θα προωθήσουν την αειφόρο ανάπτυξη.

Η στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών για τον μηδενισμό του ανθρακικού αποτυπώματος βασίζεται στον στόχο του Παρισιού του 2015, στον οποίο οι χώρες συμφώνησαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να περιορίσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Η στρατηγική περιλαμβάνει την ενίσχυση της ανανεώσιμης ενέργειας, τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την ανάπτυξη της βιομηχανίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα και την προώθηση της αειφόρου μεταφοράς.

Στη δική μας ήπειρο, την Ευρώπη, όταν, το Νοέμβριο του 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κήρυξε κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης, η Κομισιόν παρουσίασε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έναν χάρτη πορείας για την μετάβαση σε μια κλιματική ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050.

Με τον νέο Νόμο για το κλίμα που ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο στις 24 Ιουνίου 2021, καθίσταται νομικά δεσμευτικός ο στόχος μείωσης των εκπομπών ρύπων κατά 55% έως το 2030 και επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Το γεγονός αυτό βοηθάει την ΕΕ να εκπληρώσει τη δέσμευσή της για μηδενικό ισοζύγιο άνθρακα μετά το 2050 και επιβεβαιώνει την ηγετική της θέση στον παγκόσμιο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.

Το γεγονός αυτό αναμένεται να διευκολύνει την ενσωμάτωση των στόχων στη νομοθεσία, επιφέροντας οφέλη όπως: καθαρότερος αέρας, νερό και έδαφος, μείωση του ενεργειακού κόστους, ανακαίνιση σπιτιών, καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες και περισσότεροι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων, λιγότερο απόβλητα, πιο υγιεινά τρόφιμα και καλύτερη υγεία για τις σημερινές και μελλοντικές γενιές.

Επιπλέον, η ΕΕ έχει θεσπίσει συστήματα εμπορίας εκπομπών, τα οποία απαιτούν από τις επιχειρήσεις να αγοράζουν δικαιώματα εκπομπών για την κάλυψη των εκπομπών τους. Έχει δε επενδύσει σημαντικά ποσά στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως η ανάπτυξη της υδρογόνου, η ανάπτυξη των ηλεκτρικών οχημάτων και η ανάπτυξη της ανακύκλωσης.

Συνολικά, ο στόχος μηδενισμού του ανθρακικού αποτυπώματος απαιτεί μια συντονισμένη προσπάθεια από τη διεθνή κοινότητα και τους οργανισμούς, καθώς και τη λήψη φιλόδοξων μέτρων και στρατηγικών για την προαγωγή της αειφόρου ανάπτυξης και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η στρατηγική των Ηνωμένων Εθνών και η νομοθεσία της ΕΕ αποτελούν σημαντικά βήματα προς την επίτευξη αυτού του στόχου, αλλά απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες και επενδύσεις για να επιτευχθεί η αειφόρο ανάπτυξη και η μείωση της κλιματικής αλλαγής.