Το ανθρώπινο είδος, από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά, έχει συμβάλλει κατά πολύ στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, κυρίως με την εξόρυξη και την καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα οποία απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα.
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να κατανοήσουν οι επιστήμονες τους λόγους που έχουν πυροδοτήσει την κλιματική αλλαγή στον πλανήτη, όπως οι αλλαγές στην ηλιακή ενέργεια, η ωκεάνια κυκλοφορία, η ηφαιστειακή δραστηριότητα και η ποσότητα θερμοκηπιακών αερίων στην ατμόσφαιρα. Μέσα στα χρόνια, όμως, η συμμετοχή του ανθρώπου είναι καθοριστική.
Πριν από 300 χρόνια, για παράδειγμα, η μειωμένη ηλιακή ακτινοβολία σε συνδυασμό με αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα είχαν ως αποτέλεσμα να παγώσουν τόσο πολύ ορισμένα τμήματα του πλανήτη, ώστε οι Λονδρέζοι να κάνουν τακτικά πατινάζ στον ποταμό Τάμεση. Αρκετά νωρίτερα, περίπου 12.000 χρόνια πριν, σημαντικές αλλαγές στην κυκλοφορία των ρευμάτων του Ατλαντικού ωκεανού βύθισαν ολόκληρο το βόρειο ημισφαίριο σε δριμύ ψύχος. Αντίστοιχα, πριν από περίπου 56 εκατομμύρια χρόνια, η τεράστια αύξηση θερμοκηπιακών αερίων, η οποία προκλήθηκε είτε από αυξημένη ηφαιστειακή δραστηριότητα είτε από μεγάλες ποσότητες μεθανίου στην ατμόσφαιρα, αύξησε την θερμοκρασία του πλανήτη κατά τουλάχιστον 12 βαθμούς Κελσίου τόσο απότομα που είχε ως αποτέλεσμα την ραγδαία αύξηση της στάθμης των ωκεανών, καθώς και μαζικούς αφανισμούς διαφόρων ειδών.
Προσπαθώντας να προσδιορίσουν την αιτία των σημερινών κλιματικών αλλαγών, οι επιστήμονες έχουν εξετάσει όλους αυτούς τους παράγοντες. Οι τρεις πρώτοι (δηλαδή η ηλιακή ενέργεια, η ωκεάνια κυκλοφορία και η ηφαιστειακή δραστηριότητα) έχουν παρουσιάσει αρκετές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων και είναι πολύ πιθανό να είχαν κάποιες επιπτώσεις στο κλίμα, ιδίως πριν από το 1950. Δεν μπορούν όμως να εξηγήσουν την ταχεία άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη, ιδίως κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, όταν, στην πραγματικότητα, η ηλιακή παραγωγή μειώθηκε, ενώ οι ηφαιστειακές εκρήξεις άσκησαν ψυκτική επίδραση στην επιφάνεια της γης.
Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας εξηγείται καλύτερα από την αύξηση των συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, τα οποία έχουν ισχυρή επίδραση στο κλίμα. Το ανθρώπινο είδος, από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά, έχει συμβάλλει κατά πολύ σε αυτή την αύξηση, κυρίως με την εξόρυξη και την καύση ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα οποία απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα.
Αέρια σωματίδια που έχουν παγιδευτεί σε πάγους για αιώνες δείχνουν ότι, πριν από το 1750 περίπου, η συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ήταν πολύ χαμηλότερη. Σιγά σιγά άρχισε να αυξάνεται μέχρι που, γύρω στα 1900, πέρασε το όριο των 300 p.p.m. (p.p.m:εκατομμυριοστά). Στη συνέχεια, και καθώς τα αυτοκίνητα και ο ηλεκτρισμός πήραν δεσπόζουσα θέση στον σύγχρονο τρόπο ζωής, τα επίπεδα CO2 αυξήθηκαν κατά πολύ, μέχρι που πρόσφατα ξεπέρασαν τα 420 p.p.m. Η συγκέντρωση του μεθανίου, του δεύτερου σημαντικότερου θερμοκηπιακού αερίου, σήμερα έχει υπερδιπλασιαστεί, με αποτέλεσμα να εκπέμπουμε πλέον άνθρακα με εξαιρετικά αυξημένους ρυθμούς.
Κλείσιμο
Αυτές οι ραγδαίες αυξήσεις των αερίων του θερμοκηπίου προκάλεσαν απότομη αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος. Στην πραγματικότητα, τα κλιματικά μοντέλα δείχνουν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας που οφείλεται στο φαινόμενο του θερμοκηπίου μπορεί να εξηγήσει σχεδόν το σύνολο της μεταβολής της θερμοκρασίας από το 1950 και μετά. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος, η οποία έχει αξιολογήσει τη δημοσιευμένη επιστημονική βιβλιογραφία, οι φυσικοί παράγοντες και η εσωτερική μεταβλητότητα του κλίματος μπορούν να εξηγήσουν μόνο ένα μικρό μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας στα τέλη του 20ού αιώνα. Παράλληλα, σύμφωνα με μια άλλη μελέτη, οι πιθανότητες εμφάνισης της σημερινής αύξησης της θερμοκρασίας χωρίς τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι λιγότερες από 1 στις 100.000.
Παρόλα αυτά, αξίζει να σημειωθεί πως η ανθρωπότητα δεν εκπέμπει στην ατμόσφαιρα μόνο θερμοκηπιακά αέρια. Συγκεκριμένα, η καύση ορυκτών καυσίμων παράγει επίσης σωματιδιακούς ρύπους, οι οποίοι αντανακλούν το ηλιακό φως και ψυχραίνουν τον πλανήτη. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτού του είδους η ρύπανση έχει καλύψει έως και το ήμισυ της αύξησης της θερμοκρασίας από το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που διαφορετικά θα είχε υποστεί ο πλανήτης.
