ΟΤΑ –Υγεία –Κοινωνική Πολιτική

Δίνεται έτσι προτεραιότητα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και την προαγωγή υγείας, στο σχεδιασμό πολιτικών, στην αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας και στην προστασία του οικολογικού περιβάλλοντος.

Ένα από τα βασικά εργαλεία της δημόσιας υγείας είναι πρόληψη. Τόσο η πρωτογενής πρόληψη, που περιλαμβάνει την αντιμετώπιση των παραγόντων μιας ασθένειας και τον περιορισμό της εμφάνισης της, όσο και η δευτερογενής πρόληψη που περιλαμβάνει την έγκαιρη διάγνωση της νόσου με τον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Παράλληλα με την πρόληψη, βασικό εργαλείο της Δημόσιας υγείας είναι η αγωγή υγείας. Η εκπαίδευση δηλαδή, των ατόμων να υιοθετούν συμπεριφορές για την προστασία της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής τους ευεξίας. Είναι σαφές ότι η αγωγή υγείας έχει κοινωνική διάσταση, αφού οι συμπεριφορές αυτές έχουν επίπτωση στο οικογενειακό και κοινωνικό τους περιβάλλον.

Οι οργανισμοί της τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν και πρέπει να συμμετέχουν ενεργά και αποτελεσματικά στην προαγωγή υγείας του πληθυσμού ευθύνης τους. Στη χώρας μας αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ΠΦΥ, υλοποιώντας δράσεις και προγράμματα σε διάφορα επίπεδα. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις υπολείπονται σε αποτελεσματικότητα, έχουν αρκετές ανεπάρκειες και ελλείψεις.

Σημαντικές παράμετροι της αναποτελεσματικότητας αυτής είναι η μειωμένη κρατική χρηματοδότηση, η αδυναμία διεκδίκησης και αξιοποίησης διαθέσιμων προγραμμάτων και πόρων καθώς και η αδυναμία αξιοποίησης σύγχρονων εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης που θα εξασφάλιζαν σημαντική αυτοτέλεια των Δήμων.

Τα δημοφιλέστερα προγράμματα και δράσεις που έχουν αναπτυχθεί από την τοπική αυτοδιοίκηση στο χώρο της Δημόσιας Υγείας και της κοινωνικής πολιτικής είναι τα εξής :

1) Προγράμματα προστασίας ηλικιωμένων: εδώ περιλαμβάνονται προγράμματα και δράσεις που στοχεύουν στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας υγείας, την κατ’ οίκον εξυπηρέτηση, προγράμματα αναψυχής και κοινωνικής ενσωμάτωσης των ηλικιωμένων. Τέτοιες δράσεις είναι:τα  Κέντρα  Ανοικτής  Προστασίας Ηλικιωμένων (ΚΑΠΗ),τα  Κέντρα  Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ),το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» και οι Λέσχες Φιλίας,. Ειδικά το πρόγραμμα «βοήθεια στο σπίτι», ενώ είχε την αποδοχή του κόσμου και κρίθηκε ιδιαιτέρως αποτελεσματικό και καινοτόμο, σε πολλές περιπτώσεις δήμων δεν είχε συνέχεια λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης.

2) Τα Δημοτικά ιατρεία με την παροχή πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας και προγραμμάτων προληπτικής ιατρικής. Στις περισσότερες όμως των περιπτώσεων τα δημοτικά ιατρεία υποστελεχώνονται σε ιατρικό δυναμικό, λόγω αδυναμίας αυτοχρηματοδότησης τους, ενώ στηρίζονται αποκλειστικά στην εθελοντική και περιστασιακή εργασία ιατρών. Αυτό έχει σα συνέπεια να μην υπάρχει συνέχεια στην παρακολούθηση των ασθενών και στην ελλιπή εφαρμογή των προληπτικών προγραμμάτων υγείας και κοινωνικής φροντίδας.

3) Προγράμματα στήριξης της οικογένειας μέσω της λειτουργίας των βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών και δράσεων για την υποστήριξη της μητρότητας. Σε κάποιους δήμους μπορεί οι σταθμοί να συνεργάζονται με υπάρχουσες τοπικές ιατρικές δομές, προκειμένου να παρακολουθείται η υγεία των βρεφών και να υπάρχει προληπτικός έλεγχος, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει συνεργασία με ειδικούς παιδοψυχολόγους.

4) Προγράμματα για την προστασία των ευπαθών ομάδων πληθυσμού όπως είναι τα άτομα με αναπηρίες, τα εξαρτώμενα από ουσίες, τα κακοποιημένα άτομα, μετανάστες, ρομά, άστεγοι κλπ.
Αυτές οι δράσεις περιλαμβάνουν προγράμματα απεξάρτησης, ψυχοκοινωνικής στήριξης, φροντίδας και υποστήριξης ατόμων με αναπηρία.

Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να βελτιώσει και να αναβαθμίσει τις προαναφερθείσες υγειονομικές και κοινωνικές δράσεις, προσαρμόζοντάς τες στις σύγχρονες απαιτήσεις. Η υγεία-σωματική και ψυχική-είναι σε άμεση εξάρτηση και από εξωγενείς και περιβαντολλογικούς παράγοντες που αφορούν την ασφάλεια, την αειφόρο ανάπτυξη, την κλιματική αλλαγή και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Η τοπική αυτοδιοίκηση θα πρέπει να βρει τρόπους, στο πρότυπο αναπτυγμένων Δήμων του εξωτερικού, για την προώθηση της υγείας σε κάθε τοπική κοινωνία. Μέσα από εκστρατείες ενημέρωσης, εμβολιασμού, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης του πληθυσμού.

Συνεργαζόμενη με τις τοπικές υγειονομικές δομές- δημόσιες και ιδιωτικές- να αναπτύξει και να εφαρμόσει με συνέχεια και συνέπεια προγράμματα επιδημιολογικής έρευνας και καταγραφής των αναγκών των δημοτών, να σχεδιάσει και να υλοποιήσει ολοκληρωμένες δράσεις για την πρόληψη νοσημάτων και την προαγωγή της υγείας.

Να προωθήσει και να αναπτύξει τον εθελοντισμό, μέσα από τη δημιουργία τοπικών δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης και εθελοντικών οργανώσεων που θα συνεργάζονται για την υποβοήθηση του έργου της κοινωνικής προστασίας.

Κρίσιμη, ωστόσο, κρίνεται η εκπόνηση προγραμμάτων για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, στο πλαίσιο εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. Σημαντικές παράμετροι επίσης είναι και ο σχεδιασμός, η βελτίωση και η συνεχής εποπτεία για την καθαριότητα των κοινόχρηστων χώρων, την αποκομιδή και διαχείριση αποβλήτων καθώς και το επίπεδο θορύβου στο χωροταξικό πλαίσιο του κάθε Δήμου.

Είναι επιβεβλημένες ενέργειες, τόσο ο εξορθολογισμός του υπάρχοντος θεσμικού οργανωτικού πλαισίου όσο και η συνένωση των δυνάμεων των Δήμων στον τομέα της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής πολιτικής. Ώστε να υπάρξει ένα ενιαίο πλαίσιο και δίκτυο λειτουργίας των δομών αυτών στους ΟΤΑ. Ένα δίκτυο, ισότιμα και εύκολα προσβάσιμο από τα άτομα που το χρειάζονται και που θα υπηρετεί το αγαθό της υγείας χωρίς ανισότητες.

Είναι γνωστό πλέον ότι οι Δήμοι γίνονται, αναγκαστικά, πολλές φορές επαίτες, είτε της οικείας Περιφέρειας, είτε του εκάστοτε Υπουργείου, προκειμένου να υλοποιήσουν διάφορες δράσεις και πολιτικές. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης όμως, όντας εξ ορισμού εγγυτέρα στον πολίτη και γνωρίζοντας τις ανάγκες του πληθυσμού ευθύνης τους, έχουν το πλεονέκτημα ότι μπορούν να δράσουν ταχύτερα και στοχευμένα στα διάφορα προβλήματα που ανακύπτουν. Έτσι, με τη διαδημοτική συνεργασία οι δράσεις που θα υλοποιούνται δεν θα βασίζονται σε αποσπασματικές πρωτοβουλίες των εκάστοτε υπευθύνων και θα συνοδεύονται από μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και μελέτες βιωσιμότητας.


* Βαληνδρά Αντιγόνη
Ειδικευμένη Γενικός Οικογενειακός Ιατρός
Δ/ντρια ΕΣΥ
Υποψήφια δημοτική σύμβουλος Χαλανδρίου στον συνδυασμό « Αγαπάμε το Χαλάνδρι «