Προβληματικές παρεμβάσεις στο νέο ποινικό κώδικα για τα θέματα εμπρησμών

Πράγματι, εδώ και μερικά χρόνια, συγκροτήθηκαν ειδικές Νομοπαρασκευαστικές Επιτροπές στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, προκειμένου να συντάξουν, τόσο νέο Ποινικό Κώδικα, όσο και νέο Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Ήδη, και τα δύο αυτά πολύ σοβαρά νομοθετήματα έχουν ολοκληρωθεί από την πλευρά των σχετικών Επιτροπών και τα σχέδιά τους ανέβηκαν στο διαδίκτυο για σχετική διαβούλευση. Από τη μελέτη και των δύο αυτών νέων Κωδίκων, οφείλω να σημειώσω, ότι βασικά αυτοί κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά, υπάρχουν πολλά και σοβαρά θέματα, που θέλουν ιδιαίτερη προσοχή, περισσότερη μελέτη και διάλογο και τελικά σχετική αναπροσαρμογή.

Σήμερα, στο παρόν σημείωμά μου αισθάνομαι την ανάγκη, ν΄ ασχοληθώ ειδικά με τα προβλήματα που δημιουργούνται με το νέο Ποινικό Κώδικα στα θέματα των ειδικών αδικημάτων του εμπρησμού. Αυτή δε η ανάγκη, καθίσταται επιτακτικότερη και εντονότερη, διότι είχα την ευκαιρία να χειριστώ, ως συνήγορος Πολιτικής Αγωγής, δηλ. από την πλευρά των οικογενειών όλων των εκεί θυμάτων, λόγω της πυρκαγιάς του 2007 στην Ηλεία και είδα και αντιμετώπισα τα σχετικά προβλήματα, αλλά και τώρα έχω την ευκαιρία να εκπροσωπώ, ως δικηγορικό γραφείο, πολλές οικογένειες τραγικών θυμάτων από τη φονική πυρκαγιά του Ιουλίου 2018 στην Ανατολική Αττική (Μάτι και Ν. Βουτζά).

Δύο είναι τα θέματα, με τα οποία αισθάνομαι, ότι πρέπει ειδικότερα ν΄ ασχοληθώ, και το πρώτο είναι το τι προβλέπει για τα αδικήματα αυτά ο μέχρι τώρα Ποινικός Κώδικας και τι προβλέπει το σχέδιο του νέου Ποινικού Κώδικα, και το δεύτερο είναι ο τρόπος έκτισης της ποινής σε περίπτωση κατά συρροή τέτοιων εγκλημάτων.

Ως προς το πρώτο θέμα των προβλεπομένων από το νέο Κώδικα ποινών επισημαίνονται οι εξής πολύ σοβαρές διαφορές:

α) Μειώνεται γενικά η ποινή φυλάκισης και κάθειρξης, είτε η φωτιά προκαλείται από πρόθεση, είτε από αμέλεια.

β) Καταργείται η ποινή της ισόβιας κάθειρξης στον εμπρησμό δάσους από πρόθεση, εκτός εάν προκλήθηκε θάνατος σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων, αλλά τι σημαίνει «μεγάλος αριθμός» και πώς προσδιορίζεται αυτός;
γ) Στον εμπρησμό δάσους από αμέλεια η φυλάκιση μειώνεται γενικώς και έτσι, ενώ τώρα το πλαίσιο της προβλεπόμενης ποινής είναι τουλάχιστον δύο ετών μέχρι πέντε, τώρα γίνεται από 10 ημέρες μέχρι 5 έτη. Η διαφοροποίηση αυτή, στην περίπτωση της πυρκαγιάς της Ανατολικής Αττικής του 2018, όπως και σε κάθε άλλη παρόμοια περίπτωση, έχει ιδιαίτερη σημασία για τους κατηγορούμενους και τους ευνοεί πολύ. Είναι άλλο πράγμα, να υπάρχει, όπως σήμερα, πλαίσιο ποινής 2-5 έτη, δηλ. τουλάχιστον δύο έτη και άλλο να είναι από 10 ημέρες μέχρι 5 έτη.

Ως προς το δεύτερο θέμα, ήτοι του άρθρου 94 του ισχύοντος σήμερα Ποινικού Κώδικα, για την έκτιση των ποινών στα κατά συρροή αδικήματα από αμέλεια, το σύνολο της εκτιτέας ποινής δεν μπορεί να ξεπεράσει τα δέκα έτη. Πιο συγκεκριμένα, εάν σ΄ ένα καταδικασθέντα για κατά συρροή εγκλήματα εμπρησμού από αμέλεια έχει επιβληθεί συνολική συγχωνευτική ποινή 50 ετών, ο καταδικασθείς αυτός δεν μπορεί να εκτίσει ποινή άνω των 10 ετών. Με το σχέδιο, όμως, του νέου Ποινικού Κώδικα, η ως άνω συνολική συγχωνευτική εκτιτέα ποινή μειώνεται αντί για δέκα σε οκτώ χρόνια. Και πέραν αυτού, στο ίδιο άρθρο διαλαμβάνεται και διάταξη, ότι «αν τα εγκλήματα που συρρέουν τελέστηκαν με μία πράξη, το δικαστήριο επαυξάνει ελεύθερα αυτή από τις συγχωνευθείσες ποινές, αλλά όχι πέρα από το ανώτατο όριο του είδους της ποινής», δηλ. των 5 ετών.

Αυτό σημαίνει, ότι στην περίπτωση της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι και στο Ν. Βουτζά, που τα θύματα είναι μέχρι σήμερα 100, πέραν των σωματικών βλαβών και του εμπρησμού, η συνολική εκτιτέα συγχωνευτική ποινή δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 5 έτη, έστω και εάν οι θάνατοι είναι 100!!!, και έστω και αν επιβληθεί συγχωνευτική ποινή φυλάκισης 150 ετών. Αυτό είναι το επακόλουθο της νέας αυτής ρύθμισης και το ακόμη χειρότερο είναι, ότι θα μπορεί περαιτέρω να γίνεται λόγος για αναστολή της ποινής, για μετατροπή της ή και για έκτιση με κοινωνική εργασία.

Θεωρώ, ότι το πρόβλημα αυτό είναι πολύ μεγάλο και το Υπουργείο Δικαιοσύνης και η αρμόδια Επιτροπή θα πρέπει να προβληματισθεί πολύ σοβαρά και να δώσει τη δέουσα λύση. Δεν φτάνει, που, εκ των πραγμάτων, βάσει του ισχύοντος νόμου και της νομολογίας (Ηλεία) δεν μπορούσαν οι πράξεις των κατηγορουμένων να χαρακτηρισθούν ως κακουργηματικές, τουλάχιστον η νέα ρύθμιση να μην είναι τόσο προκλητική, που να φτάνει στο σημείο ατιμωρησίας!!!