Αναστασία Κουκά

Πώς να οριοθετήσεις, εξάλλου, μια θάλασσα ταλέντου, μουσικής, αγώνων, πεποιθήσεων και συναισθημάτων; Πώς να αποτυπώσεις την ιστορία μονόπλευρα; Πώς να κατατάξεις σε κατηγορίες έναν εκ γενετής ανένταχτο, έναν αιώνια ασυμβίβαστο αλλά και μια προσωπικότητα οικουμενική που δικαιωματικά ανήκει σε όλους αλλά και στον καθένα ξεχωριστά την ίδια στιγμή; Και αυτό ήταν, ίσως, το σημαντικότερο επίτευγμα της πολυτάραχης, μυθιστορηματικής ζωής του: ότι κατάφερε να γίνει κτήμα όχι μόνον όλων των Ελλήνων, αλλά κι όλων εκείνων που τον γνώρισαν, τον θαύμασαν και τον αγάπησαν απ' άκρη σ΄ άκρη της γης. Ακόμη και των εχθρών του...!

Στο μυαλό και στην ψυχή του καθενός υπήρξε, υπάρχει και πάντα θα υπάρχει ένας διαφορετικός Μίκης: Αυτός που έβαλε την υψηλή ποίηση στο στόμα όλων των Ελλήνων, αυτός που, μαζί με το Ρίτσο και τον Ελύτη, «γέννησε» τον εμβληματικό «Επιτάφιο» και το συγκλονιστικό «Άξιον Εστί», ο συμφωνικός, ο λυρικός, ο ερωτικός, ο επαναστατικός αλλά και ο επί της ουσίας λαϊκός συνθέτης που κατάργησε κάθε μουσικό σύνορο, που έγραψε ορατόρια και ζεϊμπέκικα, που «πάντρεψε» τη «Φτωχογειτονιά» με τη «Ρωμιοσύνη», που χόρεψε με τον Χάρο στα «Περιβόλια», που τον νίκησε, ξανά και ξανά, γι΄ αυτό και δεν τον φοβόταν, που ταυτίστηκε με την Αριστερά αλλά συνύπαρξε και με τη Δεξιά, αυτός που αγάπησε και αγαπήθηκε με πάθος, μίσησε και μισήθηκε την ίδια ένταση.

Μα πάνω απ' όλα ήταν εκείνος που όταν άνοιγε τα μεγάλα, τα τεράστια χέρια του, έμοιαζε σαν ν΄ αγκάλιαζε την Ελλάδα ολόκληρη και ν' «άρμεγε με τα μάτια του το φως της οικουμένης» όπως τόσο εύστοχα έγραψε ο ποιητής.

Ο καθένας λοιπόν έχει το δικαίωμα να θυμάται και να κρατά ζωντανό μέσα του τον δικό του Μίκη, εκείνο το κομμάτι του που τον άγγιξε περισσότερο, εκείνη την πτυχή του που τού άλλαξε τη ζωή, εκείνα τα λόγια του πού τού άνοιξαν νέους δρόμους, καινούργιους ορίζοντες...Γιατί ο Μίκης Θεοδωράκης «είναι δικός τους και δικός μας»!

Κι ο ίδιος άλλωστε, μέχρι τις τελευταίες στιγμές της ζωής του, τίποτα άλλο δεν ζητούσε από την αγάπη και την ενότητα των Ελλήνων, του λαού που, όπως συνήθιζε συχνά να μάς υπενθυμίζει όταν βρισκόμασταν κοντά του, κοιτώντας πάντα με το ίδιο δέος τον Παρθενώνα που στεκόταν αγέρωχος απέναντι από το κατάλευκο μπαλκόνι του σπιτιού του, «έχει δει πολλές φορές να είναι παράλυτος και την επόμενη μέρα να ξανασηκώνεται».