Στα Σαράντα του ΠΑΣΟΚ

Την πρώτη εκδήλωση, την ερχόμενη Δευτέρα, διοργανώνει το Ίδρυμα Ανδρέα Παπανδρέου και τη δεύτερη η ηγεσία του κόμματος. Στην πρώτη εκδήλωση θα μιλήσει ο Γιώργος Παπανδρέου και – μετά από συνεννοήσεις… - ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Στη δεύτερη ο πρώην πρωθυπουργός αποφάσισε να μην παραστεί. Για την πραγματοποίηση των δύο αυτών εκδηλώσεων υπήρξαν επί μακρόν επαφές, πιέσεις, ειρωνικές αντεγκλήσεις και, στο τέλος, υποχωρήσεις.

Παρά τις συνεχείς κουραστικές επικλήσεις στον Ανδρέα Παπανδρέου και το κραταιό ΠΑΣΟΚ, οι δύο πλευρές έχουν κάνει τα πάντα, στα τέσσερα αυτά χρόνια της κρίσης, για να απεγκλωβιστούν από την εικόνα του κόμματος, ιδίως αυτή της δεκαετίας του ’80. Τελευταία πράξη της προσπάθειας απεμπλοκής τους ήταν η απόφαση να μην συμμετέχει το ΠΑΣΟΚ με το όνομά του στην εκλογική αναμέτρηση των τελευταίων ευρωεκλογών, για πρώτη φορά από την ίδρυσή του. Ο Γιώργος Παπανδρέου δέχτηκε αδιαμαρτύρητα την απόφαση του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος είχε ποντάρει στο στοίχημα της Ελιάς την προσωπική του πολιτική επιβίωση.

Στα κόμματα οι μετασχηματισμοί είναι μοιραία και αναγκαίοι. Πολλές φορές στο παρελθόν πολιτικοί οργανισμοί έχουν καταφέρει συμμαχίες προκειμένου να διασωθούν ή να επανέλθουν με βασικό ρόλο στη δημόσια ζωή. Η Ένωση Κέντρου το 1961 είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, όταν συναντήθηκαν 7 κόμματα και μέσα σε τρία χρόνια κατάφεραν να συγκεντρώσουν περισσότερο από το 52% του εκλογικού σώματος. Κάτι παρόμοιο έγινε με την ΕΔΑ το 1951, ενώ μια τέτοια προσπάθεια ήταν και ο Συνασπισμός του 1989. Βεβαίως και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μια παρόμοια περίπτωση, αφού από το 2001 και μετά διάφοροι συνιστώσες κατάφεραν να βρουν ένα πεδίο συνεννόησης το οποίο μετεξελίχθηκε από το 2010 και έπειτα, στη φιλόξενη στέγη των δυνάμεων εκείνων που αντιτάχθηκαν στην πολιτική των μνημονίων.

Απεναντίας, μετά τα πρωτοφανή εκλογικά αποτελέσματα του 2012, το ΠΑΣΟΚ δεν έχει καμία σχέση με όλες τις παραπάνω περιπτώσεις. Η διάσωσή του φαίνεται πλέον αδύνατη με οποιοδήποτε τρόπο. Εκλογικά και δημοσκοπικά πέφτει συνεχώς και τα στελέχη του όσο βρίσκονται σε κυβερνητικές θέσεις είναι δύσκολο να έρθουν σε επαφή με τις πλατιές κοινωνικές μάζες. Η μνήμη σε αυτό το κόμμα τιμάται μόνο στο βαθμό που μπορεί να εξυπηρετήσει προσωπικές στρατηγικές. Στο ΠΑΣΟΚ κανείς δεν πιστεύει ότι το κόμμα αυτό ζει - ζωντανή είναι μόνο η ανάμνηση του ιδρυτή του, τουλάχιστον σε ένα τμήμα των ψηφοφόρων. Όλοι δείχνουν να συμπεριφέρονται σαν κακομαθημένοι δικαιούχοι μιας κληρονομιάς που όσο και αν έχει μια κάποια αξία ακόμα, δεν μπορεί να επαναφέρει την εποχή της ανέμελης ασυδοσίας.