Ο αρχηγός που χάνει, φεύγει ή μένει;

Συμπλήρωσε το επιχείρημά της λέγοντας πως ούτε κακοί πρωθυπουργοί ήταν, ούτε κακοί αρχηγοί. «Ήξεραν μια απλή αλήθεια ότι η προσπάθεια δικαίωσης  του δικού τους έργου υπονόμευε την προοπτική της επόμενης μέρας», κατέληξε.

Όμως είναι τα πράγματα έτσι; Αν και από το 2010 ο ρυθμός των πολιτικών αλλαγών έχει αλλάξει αρκετά και η προσήλωση στο περίπου πρόσφατο παρελθόν μπορεί να βγάζει λανθασμένα συμπεράσματα για το μέλλον, ωστόσο όποιος δει τι ακολουθούσε μετά την αποχώρηση ενός ηττημένου προέδρου κόμματος, μάλλον το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ακριβώς αντίθετο από αυτό της Μπακογιάννη: όταν ένας πρόεδρος έφευγε είτε από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, είτε της ΝΔ, υπονομευόταν αυτοστιγμεί η προοπτική του κόμματος.

Από την πολιτική ιστορία της Μεταπολίτευση, εξάγονται δυο συμπεράσματα:

-          Ο αρχηγός που έμενε στην ηγεσία του κόμματος μετά από μια ήττα, κέρδιζε την επόμενη μάχη.

-          Ο διάδοχος ενός αρχηγού, ο οποίος έφευγε μετά από μια ήττα, έχανε την επόμενη μάχη.

Ας δούμε επιγραμματικά τις περιπτώσεις:

-          Το 1981 ο Γεώργιος Ράλλης αποχώρησε από την ηγεσία της ΝΔ και μετά και την αποχώρηση του Ευάγγελου Αβέρωφ ο οποίος δεν αναμετρήθηκε σε εθνικές εκλογές, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης  έχασε την επόμενη εκλογική αναμέτρηση.

-          Το 1985 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης μετά την ήττα έμεινε στην ηγεσία του κόμματος, κέρδισε τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 1989 και ορκίστηκε πρωθυπουργός το 1990.

-          Εκείνη την περίοδο ο Ανδρέας Παπανδρέου χάνοντας και στις τρεις εκλογικές αναμετρήσεις (1989 - 1990)  παρέμεινε στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και πήρε ρεβάνς τρία χρόνια αργότερα.

-          Το 1993 ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης αποχώρησε από την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας (κάτι που θεωρεί λάθος του) και ο διάδοχος του Μιλτιάδης Έβερτ έχασε στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση.

-          Το 1996, μετά την ήττα Έβερτ, η Νέα Δημοκρατία αλλάζει ηγεσία και ο Κώστας Καραμανλής χάνει τις επόμενες εκλογές το 2000.

-          Το 2004 ο Κώστας Σημίτης αποχωρεί δύο μόλις μήνες πριν από μια βέβαιη πανωλεθρία, ο Γιώργος Παπανδρέου χάνει, όμως αναλυτές απέδωσαν εκείνη την ήττα στην πολιτική Σημίτη και τη «δραπέτευσή» του την τελευταία στιγμή.

-          Το 2007 ο Γιώργος Παπανδρέου ηττάται στις εκλογές, παραμένει πρόεδρος μετά από μια εσωκομματική αναμέτρηση και κερδίζει τις αμέσως επόμενες, το 2009.

Λίγο πριν τις εκλογές του 2012 ο Γιώργος Παπανδρέου αποχωρεί από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Το κόμμα παίρνει το πρώτο ιστορικό χαμηλό του. Ο Παπανδρέου αργότερα εμφανίζεται μετανοιωμένος για εκείνη την απόφασή του.

Η μόνη περίπτωση που ο μεταπολιτευτικός ιστορικός κανόνας δεν ίσχυσε, είναι εκείνη της αποχώρησης του Κώστα Καραμανλή από την ηγεσία της ΝΔ, το 2009. Δύο χρόνια μετά ο διάδοχός του Αντώνης Σαμαράς κερδίζει τις εκλογές, μέσα σε μια κατάσταση πολιτικού πανικού, που όμοιός του δεν υπάρχει στη Μεταπολίτευση.

Είναι προφανές ότι τα κόμματα χρειάζονταν χρόνο για να ανασυνταχτούν ύστερα από εκλογικές ήττες, τις οποίες ακολουθούσε μια αλλαγή ηγεσίας. Η τράπουλα μοιραζόταν ξανά και ξανά. Μέχρι να αρχίζει ο κομματικός μηχανισμός να βρει τον βηματισμό του, εντός της νέας κατάστασης, ερχόταν μια νέα εκλογική αναμέτρηση που έδειχνε ότι κάτι δεν λειτουργούσε ακόμα σωστά. Πλέον, όπως συχνά λέγεται, ο χρόνος έχει συμπυκνωθεί. Οι πολιτικές αποφάσεις συνδέονται άμεσα και ακαριαία με την καθημερινότητα των πολιτών.

Η αποδοκιμασία των αποφάσεων και των πεπραγμένων της ηγεσίας στα μεγάλα κόμματα, όπως ήδη έχει φανεί, είτε πρόκειται, σήμερα, για τον ΣΥΡΙΖΑ, είτε για τη Νέα Δημοκρατία, δεν είναι μια εσωτερική υπόθεση ολίγων, αλλά επηρεάζει εξίσου άμεσα και ακαριαία την πορεία της χώρας. Και, όπως παλιότερα, έτσι και τώρα, η ικανότητα των αρχηγών στο να επικρατούν οι επιλογές τους, ασχέτως αν σε πρώτη φάση επικρίνονται, είναι ένα αποτέλεσμα προσωπικής καταξίωσης και εγωισμού αναμεμειγμένων με το ταλέντο τους να πείθουν, να ελέγχουν το χώρο τους, να επιβάλλονται, να γράφουν Ιστορία.