Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών: Πώς προχωρά, τι αποτελέσματα έχει

Η συλλογιστική, η ratio του νόμου είναι πολύ σωστή. Δηλαδή ρύθμιση τραπεζικών οφειλών, οφειλών προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία, με μία μηνιαία δόση βιώσιμη ανάλογη με τη δυνατότητα του κάθε οφειλέτη και συνάμα, εφ όσον επιτευχθεί συμφωνία, προστασία όλης της περιουσίας του οφειλέτη. Ακούγεται λογικό, βατό, απλό. Γίνονται όλα μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, χωρίς παρέμβαση δικαστηρίου, χωρίς την υποχρεωτική στήριξη από κάποιο δικηγόρο, ή κάποιο σύμβουλο και έτσι ξεκίνησαν χιλιάδες οφειλέτες να μπαίνουν στην πλατφόρμα με τους κωδικούς taxis τους και να προχωρούν στα βήματα της πλατφόρμας και του υπολογιστή. Επιφυλάσσονται σύμφωνα με το νόμο (άρθρο 21 και 22 του πτωχευτικού νόμου) δυνατότητες διαγραφής οφειλών από το Δημόσιο. Με την υποβολή της αίτησης αναστέλλονται όλα τα μέτρα εκτέλεσης, εκτός από τη διενέργεια πλειστηριασμού που έχει προγραμματιστεί εντός 3 μηνών από την υποβολή της αίτησης.

Και ξεκινάμε λοιπόν. Ας πούμε ότι είσαι ένας οφειλέτης που θέλει να ακολουθήσει τη διαδικασία αυτή. Τι πρέπει να κάνεις και τι έχεις κάνει έως τώρα. Με τους κωδικούς taxis έχεις πρόσβαση στην πλατφόρμα. Την πλατφόρμα τη βρίσκεις στη σελίδα της ειδικής γραμματείας διαχείρισης ιδιωτικού χρέους. Αποδέχεσαι και δίνεις άδεια στους πιστωτές να επεξεργαστούν και να διασταυρώσουν τα οικονομικά σου δεδομένα. Αν έχεις σύμβουλο πρέπει να τον εξουσιοδοτήσεις μέσω της πλατφόρμας. Η αίτηση περνά στο στάδιο άντλησης στοιχείων και οφειλών. Μετά από 15 περίπου μέρες έχουν αντληθεί τα οικονομικά στοιχεία σου, δηλαδή το εισόδημά σου, τα περιουσιακά σου στοιχεία, κινητή και ακίνητη περιουσία, καταθέσεις τα οποία πρέπει να αντιστοιχίσεις, δηλαδή να μοναδικοποιήσεις με αριθμό και έτσι το σύστημα να καταλαβαίνει ποιο ακίνητο είναι ποιος αριθμός και ποιο έχει την κάθε προσημείωση υποθήκης.

Στο στάδιο αυτό της αντιστοίχισης υπήρχαν φοβερές δυσκολίες. Για παράδειγμα ακόμα και μια κατάθεση 0,1 ευρώ αν υπήρχε έπρεπε να κάνεις μοναδικοποίηση, αλλιώς η πλατφόρμα δεν σε άφηνε να υποβάλλεις την αίτηση. Επίσης αντλούνται αυτόματα οι οφειλές σου. Στην πράξη στην αρχή κυρίως οι οφειλές είχαν λάθη, ήταν λανθασμένα νούμερα και τότε κατόπιν καθυστερήσεων, αν πέρναγε καιρός έπρεπε να ζητήσεις επανάντληση των οφειλών. Η μπορούσες να ακυρώσεις και να επανυποβάλλεις την αίτηση. Στην πράξη οι περισσότεροι από όσους ασχολήθηκαν με την πλατφόρμα έχουν σε εκκρεμότητα ακόμα και σήμερα αιτήσεις που έχουν εκκινήσει τον Ιούλιο, ή τον Αύγουστο του 2021. Επίσης οι συνοφειλέτες, εγγυητές, σύζυγος, πρέπει με τους δικούς τους κωδικούς taxis να μπουν κι αυτοί στην αίτηση του οφειλέτη και να οριστικοποίησουν τα δικά τους οικονομικά στοιχεία που αντλούνται και αυτά. Στην πράξη αυτό δεν γινόταν σε πολλές περιπτώσεις, διότι η πλατφόρμα είχε τεχνικές δυσκολίες.

Πάμπολα παράπονα για τη λειτουργία της πλατφόρμας από δικηγόρους και οφειλέτες, αντιδράσεις από δικηγορικούς συλλόγους και ελάχιστες αιτήσεις είχαν υποβληθεί, ενώ αποτελέσματα ρυθμίσεων υπήρχαν για 25 με 30 αιτήσεις που παρουσιάστηκαν στον Τύπο. Υποβάλλονταν ερωτήματα που απαντούνταν μετά από εβδομάδες, ή μήνες. Τελικά το ζητήσαμε και έγινε πράξη. Δημιουργήθηκε μια τηλεφωνική γραμμή στήριξης και καθοδήγησης των συμβούλων των οφειλετών. Δηλαδή ο σύμβουλος ενός οφειλέτη μπορεί να τηλεφωνήσει στη συγκεκριμένη γραμμή και ο εκπρόσωπος βλέπει στον υπολογιστή την αίτησή του και τον καθοδηγεί τι πρέπει να κάνει.

Η κίνηση αυτή ήταν καθοριστικής αξίας χωρίς διάθεση ειρωνείας, καθώς με τον τρόπο αυτό απεμπλέκονται αιτήσεις που είχαν μπλοκάρει και άρχισαν να υποβάλλονται αιτήσεις και να περνάνε στο στάδιο επεξεργασίας από το σύστημα. Μετά από διάστημα περίπου ένα μήνα έρχεται και η πρόταση ρύθμισης από τους πιστωτές που είτε δέχεται είτε όχι ο οφειλέτης. Να σημειωθεί ότι όλα γίνονται μέσω υπολογιστή και δεν υπάρχει καμία ανθρώπινη επαφή, επικοινωνία τηλεφωνική, διαδικτυακή με κανέναν για τη ρύθμιση. Η ρύθμιση γίνεται μέσω αλγορίθμου όπως μαθαίνουμε. Οι προσδοκίες των οφειλετών μεγάλες, καθώς ήλπιζαν σε διαγραφές, κάτι που κατά βάθος όλοι οι οφειλέτες επιθυμούν.
Και πλέον άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτες προτεινόμενες ρυθμίσεις κυρίως στις διμερείς ρυθμίσεις. Δηλαδή όταν απέναντί σου έχεις το Δημόσιο.

Ας δούμε κάποια αληθινά παραδείγματα-αποτελέσματα ρυθμίσεων (να σημειωθεί ότι δεν αποτελούν υποθέσεις που χειρίστηκα ως σύμβουλος). Οφειλή προς ΚΕΑΟ 42.471,65 ευρώ. Διαγραφή μηδέν, πληρωτέος τόκος 28.023,77 ευρώ και συνολικό ποσό αποπληρωμής 70.495,42 ευρώ. Διάρκεια ρύθμισης 240 δόσεις δηλαδή 20 έτη με μηνιαία δόση που ξεκινά από 140,15 ευρώ και αυξάνεται στα 324,24 ευρώ. Άλλο παράδειγμα. Οφειλή στο Δημόσιο 8.158,04 ευρώ. Διαγραφή μηδέν. Πληρωτέος τόκος 4.763,43 ευρώ και τελικό ποσό πληρωμής μετά από 20 έτη 12.921,47 ευρώ. Διάρκεια ρύθμισης τα 20 έτη με μηνιαία δόση 53 ευρώ περίπου. Άλλο παράδειγμα. Οφειλή σε ΚΕΑΟ 5.308,44 ευρώ.Διαγραφή μηδέν. Πληρωτέος τόκος 1.708,72 ευρώ και συνολικό ποσό πληρωμής μετά από 240 δόσεις 7.017,16 ευρώ με μηνιαία δόση 50 ευρώ περίπου.


Αυτό που παρατηρούμε στις παραπάνω ρυθμίσεις είναι ότι οι δόσεις 240 είναι ασφαλώς οι μεγαλύτερες που έχουν υπάρξει για ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο, όμως ουσιαστικά δεν υπάρχει διαγραφή, τουλάχιστον στις περιπτώσεις αυτές. Το σημαντικό είναι ότι με την τοκογονία που επέρχεται τελικά το χρέος αυξάνεται. Αυτό μπορεί να μην είχε γίνει κατανοητό και στο μέλλον κανείς δεν ξέρει αν θα υπάρξουν διαγραφές οφειλών, δηλαδή μπορεί και να υπάρξουν, μπορεί και όχι. Το σίγουρο όμως είναι ότι με την προσθήκη τόκου ουσιαστικά γίνεται μια διευκόλυνση διευρυμένης χρονικά αποπληρωμής σε 240 δόσεις, με την συνακόλουθη μηνιαία δόση, που σαφώς είναι η χαμηλότερη δυνατή, αλλά η τελική αποπληρωμή θα είναι μεγαλύτερη ως τελικό ποσό. Άρα για οφειλέτες με πολύ υψηλές οφειλές θα είναι υψηλές οι δόσεις, αλλά και τα τελικά ποσά κατόπιν του εκτοκισμού, αν δεν υπάρξει γενναία διαγραφή.

Σαν συμπέρασμα καταλήγουμε ότι οι προσδοκίες των οφειλετών για μεγάλες διαγραφές μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού πρέπει να είναι συγκρατημένες, καθώς σε πολλές περιπτώσεις θα πρόκειται για χρονική επιμήκυνση της οφειλής, που θα αποπληρώνεται περισσότερο, μετά τους τόκους. Ασφαλώς ένας οφειλέτης θα πρέπει να εξετάσει τις εναλλακτικές διεξόδους που έχει, αν δεν του αρέσει η προτεινόμενη ρύθμιση. Οι εναλλακτικές του είναι η υπαγωγή του στη δικαστική διαδικασία της πτώχευσης. Στην περίπτωση αυτή οδηγείται σε καθολική και ολική διαγραφή των οφειλών του, με απώλεια όμως της περιουσίας του και με απαλλαγή του από τα χρέη μετά από διάστημα ένα έως τρία έτη.

Η διαδικασία της πτώχευσης είναι εξαιρετικά γρήγορη καθώς εκκινεί μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Φερεγγυότητας, στη συνέχεια περνάει στο αρμόδιο δικαστήριο και εκδίδεται δικαστική απόφαση που οδηγεί στην πτώχευση και κατόπιν στην απαλλαγή των χρεών. Ήδη έχουν εκδοθεί οι πρώτες αποφάσεις από τα Ειρηνοδικεία Αθηνών, Ναυπλίου, Χανίων και άλλων περιοχών καθώς η διαδικασία είναι πολύ γρήγορη. «Το δικαστήριο δεν εξετάζει κατ ουσίαν αν συντρέχουν οι υποκειμενικές και αντικειμενικές προϋποθέσεις κήρυξης του οφειλέτη σε πτώχευση, εξετάζει όμως το παραδεκτό και νόμιμο της αίτηση. Ειρ Ναυπλίου 16/2022».

Η πτώχευση δεν είναι μια απλή διαδικασία, είναι μια υπόθεση και απόφαση ζωής που διαμορφώνει τη μελλοντική οικονομική ζωή ενός οφειλέτη. Απαιτεί σωστή κατανόηση των συνεπειών από πλευράς του οφειλέτη και προσεκτική τήρηση της διαδικασίας από την πλευρά του δικηγόρου. Να σημειωθεί ότι η πτώχευση σαφώς ωφελεί τον οφειλέτη στις περιπτώσεις που υπάρχουν πολύ υψηλές οφειλές και καμία περιουσία, ή χαμηλής αξίας περιουσία, ή αν θέλει να ασκήσει επιχειρηματική δραστηριότητα χωρίς οικονομικά βάρη και νομικά προβλήματα.

Να σημειωθεί επίσης ότι τη διαδικασία της πτώχευσης μπορούν να εκκινήσουν και οι ίδιοι οι πιστωτές ακόμα κι αν δεν θέλει ο οφειλέτης, ή μπορεί και να παρέμβουν για να μην προχωρήσει η πτώχευση, όταν την έχει εκκινήσει ο οφειλέτης. Δηλαδή η πτώχευση αποτελεί έναν ολόκληρο τομέα δικαίου που απαιτεί σοβαρή ενασχόληση και μελέτη και από την πλευρά του νομικού συμβούλου του οφειλέτη, αλλά και κατανόηση από την πλευρά του οφειλέτη.